"Jouw lijntje, zijn liquidatie": Rotterdam start opvallende campagne tegen drugsgeweld, maar is die wel effectief?  

"Jouw lijntje, zijn liquidatie", "Er kleeft bloed aan jouw pil" of "Jouw drugsgebruik blaast portieken op": die opvallende stellingen sieren het straatbeeld in de Nederlandse havenstad Rotterdam. Drugs en geweld zijn een groot probleem in de stad en dat proberen ze nu aan te pakken met een campagne die verband legt tussen "onschuldig" druggebruik en geweld in het drugsmilieu.  

In Rotterdam blijkt uit rioolonderzoek dat het druggebruik de voorbije 2 jaar aanzienlijk gestegen is. Per dag zou het naar schatting om 5.000 xtc-pillen, 70.000 lijntjes coke en 54.000 joints gaan. Daarom - en omdat de afrekeningen in het drugsmilieu door veel Rotterdammers gezien worden als een ver-van-mijn-bedshow - wil de stad haar inwoners bewustmaken van de maatschappelijke gevolgen van hun druggebruik.

In België hebben we ook een havenstad waar drugs niet weg te denken zijn. Is het een goed idee om een gelijkaardige campagne bij ons te introduceren? Katleen Peleman, directeur bij het Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs (VAD), denkt van niet.  

Volgens Peleman doet Rotterdam er goed aan om zijn inwoners te informeren over de gevolgen van hun druggebruik, maar is de manier waarop te aanvallend en confronterend. "Doordat de campagne met een beschuldigende vinger wijst naar de gebruiker, bestaat de kans dat de informatie niet aankomt, omdat ze zich ergeren aan de campagne. Mensen kunnen de campagne net als heel afstotend ervaren, waardoor ze ertegenin gaan", voorspelt ze.  

Informatie meegeven is nuttig, maar de Nederlandse gemeente mag er niet van uitgaan dat het onmiddellijk zal leiden tot gedragsverandering. Dat toonde onderzoek zelfs aan. "Druggebruikers zullen hun gedrag niet snel aanpassen door meer informatie te krijgen over drugsgeweld. Ze vinden het wel erg, maar zien zichzelf niet als verantwoordelijke en zouden ook niet sneller stoppen", legt Peleman uit. "Zo'n campagne werkt sneller bij niet-gebruikers, omdat het voor hen een extra reden is er nooit aan te beginnen." 

Welke campagne zou dan wel werken? Volgens Peleman kan informatie meegeven zeker helpen, als het de juiste tone of voice heeft. "En vooral niet te extreem speelt op emoties, drama en dat wijzende vingertje. Dat kan ervoor zorgen dat occasionele gebruikers geen regelmatige gebruikers worden."

Maar om echt gedragsverandering teweeg te brengen bij regelmatige gebruikers, is er meer nodig dan een informatiecampagne. "Dan moeten we zoeken naar de motivaties waarom ze drugs gebruiken. Dat werkt heel selectief door contact met hen te maken en hen er persoonlijk bewust van te maken wat de risico’s zijn. Zo kunnen we samen zoeken naar redenen om te stoppen."