Sinds de meerjarenbegroting in 2020 werd vastgesteld, werd de Europese Unie geconfronteerd met de oorlog in Oekraïne en alle humanitaire, economische en budgettaire gevolgen van dien. Daarom heeft de Commissie voorgesteld een nieuwe ‘Oekraïne-faciliteit’ in het leven te roepen, die over de periode 2024-2027 over een budget van 50 miljard euro zou beschikken om het land bij te staan. Voor het migratiebeleid zou nog eens 15 miljard euro extra moeten worden uitgetrokken.

Als het van het Europees Parlement afhangt, wordt de begroting met een bijkomende 10 miljard euro aangedikt. In het kader van de oorlog en de migratiecrisis volstaat het voorstel van de Commissie eenvoudigweg niet, betogen de parlementsleden. Ze willen voor die domeinen 2 miljard euro extra vrijmaken. Voor een nieuw platform voor strategische technologieën (STEP) hebben ze 3 miljard euro veil, om de EU de ruimte te geven op onverwachte crisissen in te spelen willen ze 5 miljard.

Het standpunt van het Europees Parlement voor de onderhandelingen met de EU-lidstaten over de bijsturing van de meerjarenbegroting werd aangenomen met 393 stemmen voor, 136 tegen en 92 onthoudingen. De lidstaten moeten hun onderhandelingsmandaat nog vastleggen.

LEES OOK. Kandidaat-Eurocommissaris Hoekstra schaart zich achter Europese klimaatdoelstelling

Kritische doorlichting

Johan Van Overtveldt (N-VA), die in het parlement de commissie Begroting voorzit, zegt dat een grondige revisie van de meerjarenbegroting zich inderdaad opdringt. “Dat raamwerk is niet meer aangepast aan de noden en uitdagingen van vandaag, laat staan aan die van morgen”, zegt de oud-minister van Financiën. De “lidstaten kunnen niet verlangen dat de EU steeds meer doet - voor het klimaat, voor Oekraïne, voor noem maar op - met dezelfde middelen.

Maar Van Overtveldt vraagt wel een kritische doorlichting van alle inkomsten en uitgaven. Voor het beheer van de verschillende crisissen van de afgelopen jaren zijn er steeds meer budgettaire vehikels in het leven geroepen die losstaan van de reguliere begroting, die bijgevolg ook onttrokken werden aan democratische, parlementaire controle, zegt hij. En dat zet “de deur wagenwijd open voor oneigenlijk gebruik van fondsen, of erger”. Daarom wil hij een grondige revisie van de meerjarenbegroting met respect voor het parlement en de bevoegdheden van de lidstaten.

Een meerderheid van de Europarlementsleden pleit ervoor om de schuldaflossingen in het kader van het coronaherstelfonds niet mee te tellen bij de berekening van de begrotingsplafonds. Zo willen ze vermijden dat programma’s die de burgers rechtstreeks ten goede komen niet gecompromitteerd worden - zeker gezien de mogelijke volatiliteit van deze kosten als gevolg van hoge intresten.

Op 1 januari 2024 zou de aangepaste meerjarenbegroting van kracht moeten zijn.