Hongarije en Polen woedend over migratiedeal: “Juridisch gezien zijn we verkracht”

“Polen en Hongarije waren niet tevreden met het voorstel, maar ze hebben doorgeduwd zonder ons. Er bestaat nu geen enkele kans meer op een compromis of akkoord over migratie. Politiek is dat onmogelijk. Niet enkel vandaag, maar in het algemeen gesproken, voor de komende jaren”, zo verklaarde Orban. Eerder had ook de Poolse premier Mateusz Morawiecki zijn ongenoegen geuit over “een dictaat van Brussel en Berlijn”.

De lidstaten bereikten woensdag in Brussel een akkoord over de nieuwe regels die moeten gelden wanneer een lidstaat wordt geconfronteerd met een massale instroom van migranten aan de grens. Deze crisisverordening staat uitzonderingen op de klassieke asielprocedures toe, met onder meer langere detentieperiodes, maar de tekst verplicht de andere lidstaten ook om solidariteit te tonen en te helpen.

“Een groot succes”, zo begroette Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in Granada het akkoord. Ze sprak over een belangrijk stuk van de puzzel van het nieuwe gemeenschappelijke asiel- en migratiebeleid. Het is volgens haar nu “zeer waarschijnlijk” dat de finale onderhandelingen tussen de lidstaten en het Europees Parlement voor de verkiezingen van volgend jaar afgerond kunnen worden.

De onderhandelingen onder de lidstaten waren bijzonder moeizaam geweest, met eerst Duits en nadien Italiaans verzet. Het compromis werd uiteindelijk aanvaard door een gekwalificeerde meerderheid (55 procent van de lidstaten die minstens 65 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigen). Oostenrijk, Tsjechië en Slovakije onthielden zich, enkel Polen en Hongarije stemden tegen.

Polen en Hongarije eisen een vetorecht, maar in deze dossiers kan volgens de Europese verdragen nu eenmaal met de regel van de gekwalificeerde meerderheid worden gestemd. Na het verzet van Warschau en Boedapest tegen een spreidingsplan tijdens de vluchtelingencrisis van 2015 is jaren geprobeerd om in dit explosieve debat een consensus onder alle lidstaten te bereiken, maar die pogingen zijn uiteindelijk opgegeven.

Orban en Morawiecki verzetten zich dan ook tegen het migratieluik in de gemeenschappelijke slotverklaring die de leiders aan het einde van hun beraad in Granada wilden goedkeuren. De paragraaf over migratie werd dan maar overgeheveld naar een afzonderlijke verklaring van voorzitter Charles Michel.

Voor de Franse president Emmanuel Macron is het Poolse en Hongaarse verzet tegen de slotverklaring van “secundair” belang, “want het dossier gaat voort zoals het moet, met gekwalificeerde meerderheid”. “Onze rol is om een gemeenschappelijke strategie uit te zetten en nadien beslissingen te nemen, niet om aan verklaringsfetisjisme te doen over beslissingen die al genomen zijn”, zei Macron.