“Alcohol kan veel, maar geen racistische gedachten op uw tong leggen”: politici zijn kritisch voor Rousseau, maar ook partijgenoten reageren streng

Vooruit-voorzitter Conner Rousseau bood donderdagavond tijdens een persconferentie in een café in Sint-Niklaas zijn excuses aan omdat hij tijdens een dronken avond begin september foute uitspraken deed over de Roma-gemeenschap. Maar de manier waarop Rousseau die uitspraken verantwoordde - dat ze in een dronken bui gebeurden - zet eveneens kwaad bloed.

De groenen, die samen met Vooruit in de federale regering zitten, nemen afstand van de uitspraken van Rousseau. Groen-covoorzitter Nadia Naji tweet dat er “geen verzachtende omstandigheden” zijn. “Racisme is racisme.” In ‘De ochtend’ op Radio 1 herhaalde Naji dat “er geen verzachtende omstandigheden zijn voor dit soort uitspraken, die veel mensen pijn doen”.

“Voor mij ligt de focus te veel op die verzachtende omstandigheden. Zich gewoon excuseren voor racisme was de essentie geweest. Er is geen ‘racisme, maar’, er is enkel racisme en dat is niet oké.” Voor Naji komen Rousseaus uitspraken des te harder aan “omdat ze komen van een van onze bondgenoten in de strijd tegen racisme en discriminatie”. Naji verwees ook naar Rousseaus eerdere uitspraak over Molenbeek, toen hij in april 2022 zei dat hij zich “niet in België voelt” wanneer hij er rondrijdt.

Naji hoopt wel te kunnen blijven samenwerken met Vooruit. “We werken met heel veel socialisten samen, op vele niveaus, ook tegen racisme en discriminatie. Ik hoop dat we dat kunnen blijven doen.”

Een gelijkaardige boodschap valt te lezen bij Ecolo-minister van Klimaat Zakia Khattabi, die naar eigen zeggen dergelijke uitspraken niet verwachtte van een linkse leider. “En dus wordt ons verteld dat de context een verzachtende omstandigheid is voor dergelijke opmerkingen. (...) Zijn werkelijk alle dijken voorgoed doorbroken?”

Ecolo-staatssecretaris voor Gelijke Kansen, Marie-Colline Leroy, reageert ook kritisch. “Racistische uitingen dragen bij aan de bagatellisering van racisme, zeker als die gedaan worden door mensen met heel wat maatschappelijke zichtbaarheid, en nog meer als die mensen mee aan de kar trekken van de strijd tegen racisme”, meldt ze in een persbericht. “Woorden zijn de voedingsbodem voor daden, des te meer wanneer ze worden uitgesproken door mensen die invloedrijk zijn.”

Ook minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) is streng voor Rousseau. “Racisme om te lachen, is racisme. Dronken racisme is racisme. Racisme na excuses blijft racisme”, schrijft ze eveneens op X. Haar voorzitter, Georges-Louis Bouchez, treedt haar bij. “Racisme mag niet worden getolereerd en er zijn geen excuses voor. Of je nu links of rechts bent, het is een misdrijf, en geen mening of een grap”, zegt hij op X.

“Je beledigt ook geen politiemensen omdat ze zogezegd te veel betaald zouden zijn. Het is erg om te moeten vaststellen dat antiracisme en voorbeeldigheid voor sommigen verschillend zijn afhankelijk van de persoon om wie het gaat”, concludeert Bouchez.

“Ja, het is een groot probleem dat iemand die voorzitter is van een linkse partij racisme uitspreekt als hij zat is”, stelt PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw op X. “En excuses daarvoor vinden, is nog erger. Racisme bestrijden ligt normaal in het DNA van links. Authentiek links.”

Ook Vlaams minister van Inburgering en Gelijke Kansen Bart Somers (Open Vld) reageert scherp op de uitspraken van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau. “Zwijgen is wegkijken en gedogen. De uitspraken over Roma en matrakken zijn beschamend. Een democratische partijvoorzitter onwaardig”, stelt Somers op X.

Volgens Somers is er nood aan politici “die ingaan tegen ranzigheid”. “Altijd en overal. Wie dat niet doet, kiest voor de low road en laat mensen in de steek”, aldus nog de Open Vld-minister.

Binnen Vooruit zelf laten voorlopig slechts weinig partijgenoten uit over de kwestie. Hans Bonte, burgemeester van Vilvoorde, stelde op ‘Radio 1' dat hij “zelf wel zijn mening aan Rousseau persoonlijk zal geven”. Een kritische stem komt er wel van Vooruit-senator Bert Anciaux, die het eens is met het standpunt van De Morgen-commentator Bart Eeckhout.

“Bij een dronken mens komt er niet uit wat er nuchter niet in zit”, schrijft hij. Anciaux zegt het daarmee eens te zijn. “En dat doe ik met spijt in het hart. Voor mij is iedereen strafrechtelijk onschuldig tot het tegendeel bewezen is. Maar moreel is het een andere zaak.”

Ook Astrid De Bruycker, de socialistische kopvrouw voor Vooruit in Gent, laat zich kritisch uit op X. “De uitspraken die Conner heeft gedaan, raken mij heel diep. Ze staan haaks op waar ik als socialist en mens voor sta”, schrijft ze.

“Verontschuldigingen zijn een belangrijke eerste stap, maar vertrouwen herstellen is ook nodig. Niet in het minst ten aanzien van de Roma-gemeenschap zelf. Dat zal nog tijd en veel oprechte inspanning vragen”, concludeert ze.

“Net als velen ben ik geschokt door de woorden van Conner”, zegt Brussels staatssecretaris Ans Persoons (Vooruit.brussels). “Hij heeft zich in onaanvaardbare termen uitgedrukt en dat had nooit mogen gebeuren. Het is goed dat hij zich heeft geëxcuseerd en afstand neemt van deze uitspraken.”

“Dit is niet waar ik en Vooruit.brussels voor staan. Socialisten zijn de grondleggers en aanvoerders van de strijd tegen antidiscriminatie en voor gelijke kansen. Dat zal nooit veranderen.”

Ook Vlaams fractieleider Hannelore Goeman bestempelt de uitspraken van Rousseau als “vreselijk & compleet verkeerd”. “Hij heeft zware fout gemaakt, dat beseft hij zelf ook. Niet meer dan normaal dat hij zich heel diep en oprecht excuseert. Dit mag nooit meer gebeuren. Wij zullen altijd strijden tegen discriminatie & voor gelijke kansen”, stelt Goeman op X.

“Die uitspraken zijn fout, in alle omstandigheden. Punt”, zegt ook Kamerlid Joris Vandenbroucke op X. “En velen zijn daar kwaad en ontgoocheld over. Dat is ook gezegd op het partijbureau en daarom verwachtten we oprechte excuses die er gisteren zijn gekomen.”

Bij de Franstalige socialisten van PS klinken eveneens kritische geluiden. Kamerfractieleider Ahmed Laaouej veroordeelde Rousseaus uitspraken met klem op de ‘RTBF’-radio. “Hij moet zijn zaakjes op orde krijgen. Dit soort opmerkingen zijn onaanvaardbaar uit de mond van wie dan ook en in het bijzonder uit de mond van een linkse politieke leider.”

Ook CD&V-voorzitter Sammy Mahdi reageert vrijdag in een Facebook-post erg scherp op collega-partijvoorzitter Conner Rousseau. Dat Rousseau spreekt van “zattemansklap”, is volgens Mahdi geen excuus. “Alcohol kan veel, maar geen racistische en totalitaire gedachten op uw tong leggen. Zattemansklap is op geen enkele wijze een verschoning voor de lelijke gedachten die blijkbaar ergens zaten te wachten op een ventieltje om helemaal los te kunnen gaan”, aldus Mahdi.

Mahdi heeft naar eigen zeggen lang getwijfeld of hij publiek moest reageren. Aanvankelijk wilde hij zwijgen. “Tot ik deze ochtend de vraag kreeg of ik zou reageren indien Tom Van Grieken zou spreken van ‘matrakken’ en ‘bruin gespuis’. Of wat ik zou doen indien Dries Van Langenhove via via met ‘hooggeplaatsten’ info zou uitwisselen in een dossier waarin hij betrokken is. Natuurlijk zou ik dan reageren. Dus waarom nu dan niet?”, aldus Mahdi.

Dus is de CD&V-voorzitter toch in zijn pen gekropen. “Alleen al omdat ik als kind en tiener ook dat ‘bruin gespuis’ was in de ogen van extreemrechts en in zatte buien dat nu blijkbaar ook ben in de ogen van sommige socialisten.”, luidt het in een Facebook-post.

Mahdi verzet zich tegen het reduceren van mensen tot hun huidskleur. “Van ‘alle blanken zijn racisten’ tot ‘bruin gespuis’, het is een wereldbeeld om van te kotsen, zelfs zonder liters alcohol in uw lichaam te kappen”, meent Mahdi. Dat Rousseau zijn uitspraken afdoet als “zattemansklap” gaat er bij de CD&V-voorzitter ook niet in.

Maar Mahdi heeft nog een andere zorg. “Ze gaat over hoe sommigen hun geprivilegieerde positie blijkbaar heel makkelijk aanwenden in hun eigen voordeel. Mijn buur of vrienden van de voetbalploeg zouden dat niet moeten proberen. (...) Het sentiment dat een bepaalde politieke klasse zich kan permitteren om over de schreef te gaan en daar vrij eenvoudig mee weg te komen”, aldus nog Mahdi.