Medicijnen als Ozempic verhogen kans op maag- en darmproblemen: ‘Het is niet dé oplossing voor obesitas in de samenleving’

Welke bijwerkingen werden vastgesteld in de studie?

“De onderzoekers vergeleken gegevens van 16 miljoen patiënten die tussen 2006 en 2020 medicatie gebruikten om gewicht te verliezen. Twee groepen namen medicatie die GLP1 nabootste, een stof die voor het verzadigingsgevoel zorgt. Het ging daarbij om semaglutide, het bestanddeel van Ozempic, en liraglutide, dat onder meer in Saxenda zit. De anderen namen het medicijn bupropion-naltrexon in. De eerste twee groepen liepen negen keer meer kans om een pancreasontsteking te krijgen, wat een ernstige bijwerking is waar mensen aan kunnen sterven. Het risico op darmobstructie was bij hen ruim vier keer groter en ook maagverlamming kwam veel vaker voor.

“Op zich komen die bijwerkingen niet onverwacht, ze werden al vermeld in de bijsluiter en we zien nu dat ze ook buiten de studies voorkomen. We hoeven mensen geen schrik aan te jagen, maar het blijft wel medicatie en daar horen dus bijwerkingen bij.”

Hoe maakt u dan de afweging voor wie de medicatie wel kan krijgen?

“We schrijven het sowieso pas voor bij mensen met een BMI van 27 die met een comorbiditeit als een slaapapneu of een verhoogde bloeddruk kampen. Daarbij letten we er ook sterk op dat mensen hun voedingspatroon aanpassen. We eten bijvoorbeeld veel te snel en we consumeren te veel kant-en-klare voeding. Daar zijn verschillende redenen voor, veel mensen hebben minder tijd om in de keuken te staan.

“Maar het kan niet de bedoeling zijn om als samenleving almaar dikker te worden en medicatie in te spuiten om het op te lossen. We moeten de manier waarop we eten omgooien. Niet alleen vanwege de bijwerkingen die in de studie vernoemd werden, maar ook omdat de impact breder is dan dat. Real world data tonen bijvoorbeeld aan dat er bij GLP1 een verhoogd risico op suïcide is, het Europees Geneesmiddelenagentschap gaat daar ook onderzoek naar doen. Het blijft dus een medicijn en het is niet de grote oplossing voor overgewicht en obesitas in de samenleving.”

Er lopen ondertussen ook studies naar Ozempic bij kinderen vanaf 6 jaar oud. Kan dat onderzoek voortgezet worden nu die neveneffecten duidelijk zijn?

“We hielden al rekening met de problemen die in de studie vermeld werden, dus op dat vlak hoeft er niet meteen iets te veranderen. Ik ben alleen bang dat we het hele verhaal rond overgewicht en obesitas zullen medicaliseren. Het is typisch voor het westerse denken om alles op te lossen met een pil en kinderen medicatie te geven om hun gewicht onder controle te houden.

“Zeker op jonge leeftijd kan je nog veel veranderen als arts, maar het is complex omdat je daar een heel familiaal aspect bij krijgt. Je moet daar voorzichtig mee zijn en kijken wanneer het kan. Soms worden kinderen zo gepest dat ze niet meer naar een sportclub durven te gaan. Als ze te zwaar zijn, wordt het ook moeilijker om te bewegen. Er zijn dus wel scenario’s waarin Ozempic een verschil kan maken, maar er is nu zo veel heisa rond de medicatie in de pers en op sociale media dat het bijna als reclame aanvoelt. Die medicatie is niet de redding, we moeten verder kijken dan dat.”

Wat kunnen patiënten doen om die bijwerkingen te voorkomen?

“We weten niet goed waarom die alvleesklierontstekingen er komen, wat het ook moeilijk maakt om ze te vermijden. Maar als het over de vertraagde maaglediging en misselijkheid gaat, kunnen we wel een verschil maken. Mensen die de medicatie gebruiken moeten ook hun eetpatroon veranderen. Ze moeten trager en minder vettig eten, en ook meer kauwen. Dat wordt weleens vergeten.

“Ik wil er daarbij ook op wijzen dat wie niets aan zijn levensstijl doet nadien ook gewoon weer bijkomt. De rest van je leven medicatie innemen om niet te verdikken, leidt tot hele rare situaties.”

Hebt u zicht op bijwerkingen op lange termijn?

“Diabetespatiënten gebruiken Ozempic al lang, dus daaruit kunnen we wel wat afleiden. Er zijn geen grote signalen van ernstige bijwerkingen, maar het is niet de bedoeling om dit aan iedereen te geven. Voor iemand met een BMI van 23 die zichzelf te dik vindt, wegen de risico’s zwaarder door dan de voordelen. Zelfs uitzonderlijke bijwerkingen worden frequent als je een medicijn aan veel mensen voorschrijft.”

Hoe belangrijk is de medische begeleiding van mensen die obesitasmedicatie innemen?

“Die is cruciaal. Het is goed dat de medicijnen er zijn, ze hebben positieve effecten op het risico op hart- en vaatziekten en diabetes. Maar zoals gezegd moet medicatie deel uitmaken van een geheelaanpak. Mensen eten minder wanneer ze Ozempic nemen, maar daardoor kunnen ze ook essentiële bouwstenen en vitaminen missen. Zeker wanneer ze ongezond blijven eten.”