06-10-2023, 20:04Bijgewerkt op: 06-10-2023, 20:04Bron: Belga
Polen en Hongarije hebben vrijdag aan het einde van het informele beraad van de Europese staatshoofden en regeringsleiders in de Spaanse stad Granada een gemeenschappelijke slotverklaring over migratie geblokkeerd.
Alle leiders schaarden zich in Granada achter een slotverklaring waarin de leiders een debat lanceerden over de strategische doelstellingen voor de komende jaren, maar de paragraaf over migratie haalde de eindstreep niet. Die werd overgeheveld naar een afzonderlijke verklaring van voorzitter Charles Michel.
De Hongaarse premier Viktor Orban had vrijdagochtend al voor aanvang van het beraad duidelijk gemaakt dat hij geen enkel akkoord over migratie meer zou steunen. Op X, het vroegere Twitter, deelde de Poolse premier Mateusz Morawiecki na afloop mee dat hij de slotverklaring over migratie heeft verworpen.
Orban en Morawiecki zijn in hun wiek geschoten omdat de lidstaten deze week zonder hun instemming een akkoord hebben gesloten over nieuwe procedureregels en solidariteitsmechanismen die moeten gelden wanneer een lidstaat wordt geconfronteerd met een grote toename van de instroom van migranten. De tekst vormt het laatste stukje van de puzzel van het nieuwe Europese asiel- en migratiepact.
Net als bij de controverse rond het tijdelijke spreidingsplan ten tijde van de vluchtelingencrisis van 2015 en 2016 betoogden Polen en Hongarije dat dergelijke beslissingen niet met gekwalificeerde meerderheid, maar met unanimiteit genomen moeten worden. Hun bezwaren werden in 2017 van tafel geveegd door het Europese Hof van Justitie, de ultieme instantie wanneer het om de interpretatie van het Europese recht gaat.
Voor de Franse president Emmanuel Macron is het Poolse en Hongaarse verzet tegen de slotverklaring dan ook van ‘secundair’ belang, ‘want het dossier gaat voort zoals het moet, met gekwalificeerde meerderheid’. ‘Onze rol is om een gemeenschappelijke strategie uit te zetten en nadien beslissingen te nemen, niet om aan verklaringsfetisjisme te doen over beslissingen die al genomen zijn’, zei Macron.
Ook Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wou er niet te veel aandacht aan besteden. ‘We kunnen er veel over praten, maar het dossier gaat nu verder in de onderhandelingen tussen de lidstaten en het Europees Parlement en er is een heel goede kans dat dit over de eindstreep raakt’, zei Von der Leyen, die net als Michel in de verf zette dat er brede overeenstemming is over de externe dimensie van het migratiebeleid.
De Nederlandse premier Mark Rutte, die ons land vertegenwoordigde nadat zijn collega Alexander De Croo omstreeks 14.00 uur de top had verlaten om de federale begrotingsgesprekken voort te zetten, rekent erop dat Polen en Hongarije wel bijdraaien als het erop aankomt. ‘Uiteindelijk is het ook in hun belang dat we hier allemaal uitkomen.’ Hij ziet achter het verzet alleen maar politieke motieven. ‘Er zijn verkiezingen over twee weken in Polen. En de Hongaar heeft natuurlijk altijd lol in een beetje rotzooi trappen.’
Uiteindelijk werden in de slotverklaring van Granada andere speerpunten voor de toekomst van de EU naar voren geschoven: het versterken van de economische concurrentiekracht en de eenheidsmarkt, het opvoeren van investeringen in defensie, de afbouw van de afhankelijkheid op domeinen als energie, koolstofvrije technologie en belangrijke grondstoffen en de promotie van een multipolaire wereldorde.
Daarnaast besteedden de leiders veel aandacht aan het perspectief van verdere uitbreiding met andere Balkanlanden en Oekraïne en de manier waarop de EU zich hierop intern moet voorbereiden. Macron deelde zijn ‘overtuiging dat het veel sneller moet gaan’. De Franse president wil dat er innovatief tewerk wordt gegaan en bepleitte ‘een ambitieuze en precieze doelstelling’
Michel schoof eerder al de richtdatum van 2030 naar voren. Die datum haalde de slotverklaring niet, maar dat was volgens hem nooit de intentie. Michel beklemtoonde wel dat een datum een aanmoediging kan zijn voor zowel de kandidaat-lidstaten als de huidige lidstaten kan om aan de slag te gaan. ‘Sommige leiders hebben reserves geuit, andere hebben het gesteund’, zei hij.
Von der Leyen laat zich alvast niet vastpinnen op een datum. Ze herhaalde opnieuw dat toetreding gebaseerd moet zijn op het bereiken van alle criteria en het doorvoeren van alle noodzakelijke hervormingen. Ook moet elke kandidaat afzonderlijk worden benaderd en kan er geen sprake van een automatisme zijn. ‘Sommige kandidaten gaan sneller dan andere, sommige hebben het nooit gehaald’.
De Commissie publiceert begin volgende maand haar jaarlijkse rapport over de kandidaat-lidstaten. Daarbij zal ze ook beoordelen of Oekraïne klaar is om toetredingsonderhandelingen aan te knopen, een beslissing die de lidstaten eind dit jaar nemen. Intussen gaat de Commissie ook de impact van uitbreiding in kaart proberen brengen. ‘We hebben veel ervaring met uitbreiding, en in het verleden is dat steeds voordelig geweest voor zowel de nieuwe lidstaten als de EU in haar geheel’, besloot ze.
