“Hamas veeg je niet zomaar van de kaart”: maar wat ís Hamas en staan ze echt zo sterk?

“Genoeg is genoeg”: met die woorden zette Mohammed Al-Deif, de militaire commandant van de radicale Palestijnse Islamitische groepering Hamas, de nooit geziene verrassingsaanval op Israël zaterdag in gang.

Over Hamas lopen de meningen ver uit elkaar: zelf omschrijft de radicaal-islamitische groepering zich als een verzetsbeweging. “Een verzetsbeweging die aanvankelijk als doel had om Israël te vernietigen”, zegt professor en Midden-Oosten-kenner Ludo Abicht. “Dat streven is enkele jaren geleden in een nieuwe Beginselverklaring weliswaar fors afgezwakt, in een poging hun internationaal isolement te doorbreken.”

Volg LIVE alle ontwikkelingen van het conflict in Israël

Alvast Europa, de Verenigde Staten en nog tal van andere landen beschouwen Hamas niettemin als een terreurorganisatie, gelet op het vaak extreme geweld, gaande van zelfmoordaanslagen tot bom- en raketaanslagen op Israëlische bussen, synagogen maar ook op drukbezochte stemlokalen tijdens Israëlische verkiezingen.

Welzijnswerk

“Uiteraard kan je geen goed woord over hebben voor organisaties die burgers uit hun auto’s sleuren, deze mensen vervolgens executeren of ontvoeren. Toch hoed ik me ervoor Hamas zonder meer als ‘des duivels’ af te schilderen. Omdat men in dit langlopend conflict langs beide kanten de extremen opzoekt”, beklemtoont Abicht.

Hoeveel steun Hamas geniet onder de bevolking van de compleet verpauperde Gazastrook, door mensenrechtenorganisaties als een openluchtgevangenis omschreven doordat het door Israël volledig van de buitenwereld is afgesneden? “Die populariteit is en blijft erg groot. Ik heb Gaza verschillende keren bezocht: in veel huizen vind je foto’s van martelaren: Hamas-strijders die gesneuveld zijn. Het is bovendien een erg wijdverspreide organisatie die op erg veel vlakken actief is, en ontzettend veel welzijnswerk verricht”, aldus nog Abicht.

Maar Hamas is dus ook militair actief. Deze Al Qassam-brigades worden door westerse inlichtingendiensten op zo’n 15.000 à 40.000 mannen én vrouwen sterk geschat.

LEES OOK. Joodse gemeenschap in ongewisse over oorlog in Israël omdat ze Simchat Torah vieren: “Hamas-strijders wisten dat dit het vrolijkste feest van het jaar is”

Dat Hamas vanuit de sterk geïsoleerde Gazastrook zo’n massale aanval wist op te zetten, dankt de organisatie aan de steun van heel wat bondgenoten. De in Qatar verblijvende Hamas-leider Ismail Haniyeh (61) heeft goede contacten met Hezbollah in Libanon, met het Iraanse regime en met Syrië. Maar de organisatie zou ook soms hulp en wapens krijgen van Rusland. Maar ook Turkije heeft nauwe contacten met Hamas. Toen Hamas-leider Haniyeh drie jaar geleden door de Turkse president Erdogan werd ontvangen, haalde de Verenigde Staten - een belangrijke bondgenoot van Israël - erg zwaar uit naar de Turkse regering.

Verdeel en heers

Maar ook Israël gaat niet vrijuit, zo beklemtonen Israëlische media die beschrijven hoe de regering Netanyahu het Hamas-bestuur op Gaza de vooorbije jaren almaar meer bewegingsruimte gaf. Het waarom? Kwestie van de rivaliteit met de Palestijnse Fatah-beweging - die op de Westelijke Jordaanoever de macht uitmaakt - in stand te houden. Verdeel en heers, dus. “Maar doordat Netanyahu de teugels voor Hamas vierde, kreeg die almaar meer bewegingsruimte, en manieren om geld en wapens de Gazastrook binnen te smokkelen”, schreef ‘The Times of Israël’ zondag.

LEES OOK. “Genoeg is genoeg”: hoe Hamas in het volledige duister een niets ontziende aanval opzette

Of er straks nog iets van Hamas overblijft, nu Israël deze beweging van de kaart wil vegen? “Hamas veeg je niet zomaar van de kaart”, zegt Abicht. “De leiding bestaat uit intelligente mensen, die ongetwijfeld hebben ingecalculeerd dat Israël na zaterdag hard ging terugslaan. En hun voorzorgen hebben genomen.”

“Meer nog: Israël zal moeten oppassen dat het door deze wraakacties Hamas niet nét nog sterker maakt. Het zou niet de eerste keer zijn dat een organisatie zoals Hamas er onder de twee miljoen inwoners van Gaza leden bij wint, doordat Israël alweer buitenproportioneel terugslaat.”