Verkiezingen in Slovakije: pro-Russische Fico vormt coalitie met oude bondgenoot en wordt opnieuw premier
Robert Fico zal opnieuw eerste minister van Slovakije worden. De links-populistische en pro-Russische Fico was al drie keer premier, en won twee weken geleden de verkiezingen. Een akkoord met zijn oud-partijgenoot brengt hem nu terug aan de macht.
De nieuwe regering in Slovakije zal bestaan uit drie partijen: de links-populistische partij van Robert Fico, de sociaaldemocraten van oud-premier en oud-partijgenoot van Fico, Peter Pellegrini, en een kleinere, ultranationalistische partij.
Toen de verkiezingsuitslag bekend raakte, werd het snel duidelijk dat deze coalitie de meest logische was. Hlas, de partij van Pellegrini, werd ook al voor de verkiezingen gezien als de partij die een sleutelrol zou spelen bij de regeringsvorming, de zogenoemde "kingmaker".
SMER-SDD, de partij van Fico, kwam als grootste uit de verkiezingen met 23 procent van de stemmen. Daarna volgde de progressieve, liberale partij Progressief Slovakije, en op de derde plaats stond Hlas met iets meer dan 14 procent.
Geen andere opties
Pellegrini gaf gisteren al het genadeschot aan een mogelijke coalitie tussen zijn partij en de liberalen van Progressief Slovakije, de tweede grootste partij na de verkiezingen. Hij kondigde aan dat hij enkel nog wou onderhandelen met de partij van Fico.
En dat is opmerkelijk, want volgens analisten zou Progressief Slovakije, in een poging om Pellegrini over de streep te trekken, hem het premierschap hebben aangeboden. Dat hij dat heeft afgeslagen om in een regering met Fico als premier te stappen, doet vermoeden dat de twee het op een akkoord hebben gegooid over de andere ministerposten.
Fico en Pellegrini kennen elkaar al veel langer: ze waren partijgenoten tot Pellegrini zich in 2020 van de partij van Fico afscheurde om zijn eigen partij op te richten. In 2018 trad Fico af als premier onder grote druk van de bevolking, na de moord op een onderzoeksjournalist die banden tussen zijn regering en de Italiaanse maffia had blootgelegd. Voor hij opstapte, koos hij eerst zelf Pellegrini uit als opvolger.
Zal nieuwe regering de pro-Russische kaart trekken?
Robert Fico voerde campagne met een anti-Amerikaanse, pro-Russische boodschap. Een van zijn opvallendste standpunten was om geen wapens meer naar Oekraïne te sturen. Hij is ook tegen sancties tegen Rusland, als die ook Slovakije schaden.
De verkiezingsoverwinning van Fico werd dan ook enthousiast onthaald door Viktor Orbán, de premier van Hongarije. Orbán wil net zoals Fico de banden met Rusland niet doorknippen, en pleit ervoor om zo snel mogelijk vredesgesprekken op te starten. Voor Oekraïne is dat onbespreekbaar, zolang Rusland een deel van het land bezet.
Vandaag was de Oekraïense president Zelenski op bezoek in Brussel. Tijdens een persconferentie met premier De Croo kon VRT NWS-jouranlist Marijn Trio de vraag stellen of Zelenski bang is dat onder meer door de verkiezing van Fico de steun aan Oekraïne zal afnemen. "Dat is een reëel risico", antwoordde Zelenski, "maar dat zou niet alleen een risico zijn voor Oekraïne, maar ook voor de rest van de wereld. Als het Westen Oekraïne niet helpt, zal Rusland heel Oekraïne vernietigen, en ook daar niet stoppen. Wat volgt zijn dan lidstaten van de EU en de NAVO."
En in de Europese Unie?
Viktor Orbán krijgt er nu een "illiberale" bondgenoot bij in Europa. Hongarije en de EU liggen al langer overhoop over de toestand van de rechtsstaat in Hongarije, de manier waarop het land omgaat met LGBTQ-personen en migranten. Ook Fico is tegen migratie en tegen een uitbreiding van de rechten van minderheden.
Tot nu toe kon Hongarije altijd op Polen rekenen om straffen van de Europese Unie te ontlopen, maar voor de eerste keer in jaren is het niet zeker of de rechts-conservatieve regering in Polen aan de macht zal blijven. Nu de coalitie in Slovakije rond is, vloeit dus misschien opnieuw de champagne in Boedapest.
Anderzijds is Fico niet alleen aan de macht. Hlas wordt gezien als een gematigde, centrumlinkse partij, die de ideeën van Fico wel wat zou moeten afzwakken. Zijn andere coalitiepartner is de Slovaakse Nationale Partij, een ultranationalistische partij die rond de 6 procent van de stemmen haalde. Die zat ook al twee keer in een regering met Fico als premier.
Het valt ook nog af te wachten hoe hard het kleine Slovakije tegen de schenen van de EU zal schoppen. Fico is een pragmaticus, die weet dat Slovakije het geld van de EU nodig heeft. En ook Hongarije heeft nog nooit sancties tegen Rusland tegengehouden. De nieuwe coalitie heeft vandaag in een intentieverklaring al gezegd dat het buitenlands beleid zal gestoeld zijn op lidmaatschap van de EU en de NAVO.