Ombudsman Energie is boos: “Sommige energiebedrijven misleiden consumenten voor duizenden euro’s door verkeerd opgestelde contracten”
Tientallen gezinnen moeten een torenhoge jaarfactuur van bijna 10.000 euro betalen voor 2022, doordat energieleveranciers vaak onduidelijk en onvolledig zijn in hun contracthernieuwing. Dat meldt de Ombudsman voor Energie aan Radio2. Dit is vooral het geval bij Luminus, de energieleverancier die als laatste nog vaste contracten aanbood tot oktober 2022.
Het consumententeam van Radio2 gaat op zoek naar een antwoord op al je vragen. Heb je een verhaal of vraag, laat het ons weten op consumenten@radio2.be.
Tientallen gezinnen klopten de laatste maanden in paniek aan bij de Ombudsman voor Energie met een ongelooflijk hoge jaarfactuur tussen de 8.000 en 10.000 euro. "Die zijn een gevolg van een hernieuwingsvoorstel van vaste contracten in de periode van september 2022, toen de energieprijzen een piek bereikten", zegt Ombudsman voor Energie Eric Houtman. "Maar die bewuste contracten geven de indruk dat de consument geen keuze heeft, dat hij niet onder het contract uit kan, of dat hij niet eens akkoord hoeft te gaan."
Kan je hier van oplichting spreken? "Wellicht niet, maar door misleidende communicatie hebben mensen toen een hernieuwingscontract gekregen tegen onterecht hoge tarieven. Al ligt het soms ook aan de nalatigheid van de consument."
Vast contract aan torenhoge prijzen
Wie zijn vast contract hernieuwde aan de tarieffiche van september 2022, betaalt voor een gemiddeld verbruik 8.000 euro aan energie - exclusief netkosten, taksen en heffingen. Op die manier kan een jaarlijkse afrekening oplopen tot 10.000 euro voor een gemiddeld energieverbruik.
De dossiers gaan over verschillende leveranciers, maar Luminus was de laatste leverancier die nog vaste contracten aanbood, ook al waren de tarieven op dat moment, vanaf september 2022, superhoog.
Misverstand of misleid?
In totaal kreeg de Ombudsman voor Energie al meer dan 100 van die dossiers binnen over torenhoge jaarfacturen. Het gaat om consumenten die een vast contract hadden dat ten einde liep op 1 november 2022 en dus een hernieuwing kregen in de laatste dure energiemaanden van dat jaar.
Die mensen kregen een brief of mail met de vraag of ze het contract willen aanpassen aan de tarieffiche van augustus 2022, maar ze laten dat – jammer genoeg - passeren. "Een deel uit nalatigheid, maar een deel ook omdat ze de indruk krijgen dat ze ofwel geen keuze hebben ofwel een gunstig vast contract krijgen."
Dat heeft dramatische gevolgen voor die betrokken consumenten. "Hun contract wordt verlengd, maar aan de aangepaste, exuberant verhoogde prijzen van dat moment voor de looptijd van het contract. Toppunt is dat enkele maanden later, in januari 2023, die energieprijzen fors dalen en stabiel worden. Maar daar hebben zij niets aan."
"Die consumenten kunnen dat niet of moeilijk betalen en zitten nu in zak en as", zegt Houtman. "De meeste leveranciers stellen wel een afbetalingsplan voor, maar kwijtschelden zullen ze niet doen. Wet is wet, argumenteren de leveranciers. Maar niet alle contracten zijn opgesteld volgens de letter van de wet. En dat is ook een probleem."
Toppunt is dat de prijzen enkele maanden na september 2022 weer enorm daalden, maar daar hadden de consumenten die dat dure hernieuwingscontract kregen, niets aan. Zij bleven betalen aan dat hoge tarief.
Nalatigheid maar ook onduidelijke contracten
“We kunnen niet voor alle dossiers beweren dat het op dezelfde manier is fout gegaan", stelt Houtman duidelijk. "We moeten elk dossier apart bestuderen. Maar veelal komt het hierop neer: behalve nalatigheid van de consument, gaat het in verschillende dossiers ook om onduidelijke communicatie of het niet naleven van bepaalde wettelijk regels door de energieleverancier.”
Wet gevolgd of niet?
Hebben alle energieleveranciers de wet nageleefd? "Ten eerste moet het duidelijk zijn dat het contract gaat over een hernieuwing en niet over een verlenging. Ten tweede moeten de nieuwe tarieven en de vorige prijzen duidelijk meegegeven worden, zodat de klant die prijzen kan vergelijken. Ten derde moet er ook verwezen worden naar de mogelijkheid om het prijsvoorstel te gaan vergelijken met een officiële prijssimulator, zoals de V-test in Vlaanderen. En last but not least moet er aan de klant gevraagd worden of hij akkoord is met de nieuwe prijzen. Indien de klant niet reageert, wordt hij geacht akkoord te gaan met de nieuwe prijzen."
Bepaalde leveranciers hebben zich niet aan de wet gehouden
“Als alles wettelijk is nageleefd door de energieleverancier, dan heeft de consument geen poot om op te staan. Maar er zijn dossiers waarin duidelijk niet gevraagd wordt aan de klant of hij akkoord gaat, waar er zelfs de indruk wordt gewekt dat de klant geen keuze heeft. Zoals in bepaalde contracten van Luminus waar ze niet uitdrukkelijk aan de klant een akkoord vragen voor het hernieuwde contract aan superhoge prijzen."
Wat kan de Ombudsman hieraan doen?
Op het eerste gezicht lijkt het zo dat de Ombudsman hier niet veel zal aan kunnen doen. Want bemiddelen in deze dossiers is niet eenvoudig. “Bovendien zijn er geen strafbepalingen in de wet voor leveranciers die de wet niet respecteren.” Maar uiteraard is de Ombudsman over deze dossiers in gesprek met de leveranciers.
De Ombudsman kan wél een aanbeveling doen aan de leverancier, maar die moet daar geen rekening mee houden. Die aanbeveling kan de consument wel inzetten als het geschil bij de vrederechtbank zou verschijnen.
Tot slot heeft de Ombudsman al voorgesteld om de leverancier te verplichten de voorschotfactuur aan te passen wanneer de prijzen veranderen naar aanleiding van een nieuw contract. Dat zou sneller een belletje kunnen doen rinkelen bij de consument die de communicatie over de hernieuwing niet gelezen of begrepen heeft. Op die manier zal de klant sneller reageren en niet moeten wachten op de jaarlijkse afrekening om finaal geconfronteerd te worden met de zeer hoge energieprijzen.
Zit je zelf in die situatie, of heb je andere vragen of problemen over of met je energiefactuur, dan kan je altijd contact op nemen met de Ombudsman voor Energie.