NMBS start uitbreiding treinaanbod, maar personeelstekort blijft en sociale onrust groeit

Het nieuwe vervoersplan geldt voor de periode december 2023 tot december 2026 en moet het aantal afgelegde treinkilometers in die periode met 7,4 procent doen stijgen. Volgens de spoorwegmaatschappij gaat het om het meest ambitieuze plan ooit. Tegen het einde van de periode zouden er wekelijks 2.000 treinen meer moeten rijden.

De eerste aanpassingen gebeuren op 10 december. Reizigers kunnen ze al terugvinden in de reisplanner op de website en in de app van NMBS. De afgelegde kilometers stijgen in de eerste fase met 1,3 procent, zegt NMBS-woordvoerder Dimitri Temmerman. De uitbreiding is vooral voelbaar in Wallonië, waar de luchthaven van Charleroi beter bereikbaar wordt gemaakt via het vernieuwde station van Fleurus.

Nieuw in Vlaanderen is onder meer dat het station Noorderkempen op weekdagen de hele dag een tweede trein per uur van en naar Antwerpen-Centraal krijgt. Nu rijdt die tweede trein enkel tijdens de ochtend- en avondspits. Ook zal de S53-trein tussen Gent en Lokeren weer rijden, en op weekdagen verlengd worden tot Oudenaarde.

Die S53-voorstadstreinen reden al een tijdje niet meer wegens personeelstekorten. Drie S53-treinen zullen in de nieuwe dienstregeling nog steeds niet rijden omdat door werken in het station Gent-Sint-Pieters niet genoeg sporen beschikbaar zijn. Ter vervanging zal de IC-trein tussen Antwerpen-Centraal en De Panne uitzonderlijk stoppen in Beervelde op de momenten dat er geen S53-trein is.

De personeelstekorten zijn niet weggewerkt, want de NMBS snoeit in de plaats elders in het aanbod. Enkele P-treinen rond Geraardsbergen, Gent en Oudenaarde zullen vanaf december tijdelijk niet rijden. Ook de S32 tussen Puurs, Antwerpen-Centraal en Essen zal minder vaak rijden dan gepland.

“We hebben dit jaar meer dan 350 treinbegeleiders aangeworven”, zegt woordvoerder Temmerman. Maar in sommige regio’s, met name in Vlaanderen, blijft het moeilijk om voldoende mensen te vinden. De treinbegeleiders moeten ook eerst worden opgeleid voor ze aan de slag kunnen. De NMBS blijft verder aanwerven, benadrukt de woordvoerder. Vorig weekend reed er nog een speciale jobtrein door Vlaanderen.

Federaal minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) zegt dat het “een absolute prioriteit” is om meer reizigers naar de trein te lokken. “Daarvoor moeten we een kwaliteitsvolle dienstverlening aanbieden, met een forse toename van het treinaanbod: meer treinen, later op de avond en vroeger in de ochtend, inclusief frequentere treinen in het weekend.”

Hij wijst erop dat een toename van 10 procent van de vervoersdiensten is opgenomen in het tienjarencontract dat de overheid met de NMBS sloot.

De vakbonden hebben evenwel een alarmbelprocedure opgestart, omdat de directie “eenzijdig” de opstarttijd van treinbegeleiders wil inkorten. Zo’n procedure is de laatste stap voor een mogelijke stakingsaanzegging. Woensdag vindt er een ultieme verzoeningsvergadering plaats.

De alarmbelprocedure werd opgestart door de christelijke en de socialistische vakbond, zo bevestigt deze laatste na een bericht op zijn Facebookpagina. “De directie heeft voor de zomer eenzijdig beslist dat de opstarttijd - de ‘sign on’-tijd - gehalveerd zou worden van 20 naar 10 minuten”, legt Günther Blauwens van ACOD Spoor uit. De treinbegeleiders gebruiken volgens de vakbondsman die tijd om applicaties te synchroniseren, nieuwe regels of berichten door te nemen, contact te hebben met omkadering of collega’s, etcetera.

De bonden zijn het niet eens met de beslissing, die de productiviteit moet verhogen, en zijn van mening dat de treinbegeleiders de 20 minuten wel degelijk nodig hebben. De directie van de NMBS stelde nog een compromis voor, waarbij de opstarttijd eerst naar 15 minuten zou worden teruggebracht en pas binnen twee jaar naar 10 minuten, maar ook dat is door de vakbonden geweigerd. Naar verluidt zou in verschillende andere Europese landen 10 minuten opstarttijd gangbaar zijn.

“Dit is gewoon een besparingsmaatregel, er zijn andere plaatsen om te besparen dan het operationele personeel”, hekelt Blauwens. “De NMBS heeft nog nooit zoveel reizigers gehad en er zijn nog nooit zoveel managers geweest, maar tegelijkertijd bespaart men op de operationele medewerkers.”

Los van de inhoudelijke tegenkanting, protesteren de bonden ook tegen de gang van zaken. “Het gaat om een eenzijdige beslissing van de directie. De vakbonden werden niet geconsulteerd, ze kregen de beslissing in september plots voorgelegd”, aldus nog de ACOD’er. “We zijn altijd bereid om te praten, maar dan moet men ons wel respecteren in onze rol als vakbond.”

Bij HR Rail, de juridische werkgever van het spoorpersoneel, wil men voorlopig niet reageren, om de verzoening een kans te geven.