Grootschalig Russisch offensief in oosten van Oekraïne lijkt te falen: ‘Dit wordt mogelijk de grootste mislukte aanval sinds begin van oorlog’

“Avdiivka. We behouden onze posities. Het is Oekraïense moed en eenheid die zal bepalen hoe deze oorlog zal eindigen.” Met die boodschap op X, het vroegere Twitter, leek de Oekraïense president Volodymyr Zelensky donderdagmiddag toe te geven dat het Russische leger na meer dan vier maanden Oekraïens tegenoffensief opnieuw het initiatief naar zich toe heeft getrokken.

Avdiivka ligt in het oosten van Oekraïne een tiental kilometer ten noorden van de stad Donetsk en vormde al vanaf de opstand van pro-Russische separatisten in de Donbas in 2014 regelmatig het schouwtoneel van zware gevechten. Bij de Russische invasie twintig maanden geleden kwam de stad opnieuw in het centrum van de strijd te staan. Toch slaagden de Russen er nooit in de stad met voor de oorlog meer dan 30.000 inwoners in te nemen.

Omsingeling

Een plotselinge nieuwe poging begin deze week verbaasde vriend en vijand. Het Russische offensief startte met zware en aanhoudende artilleriebeschietingen. Ook Russische gevechtsvliegtuigen werden ingezet om de Oekraïense defensieve stellingen onder vuur te nemen. Uren later kwamen de grondtroepen in actie die vooral op de flanken ten noorden en zuiden van de stad probeerden door te breken.

Beelden op sociale media toonden hoe lange colonnes tanks en infanteriegevechtsvoertuigen daarna over smalle wegen optrokken. Het doel daarbij leek het dorp Orlivka (zie kaart), waardoor Avdiivka zelf van het hinterland zou afgesneden zijn.

Ook luitenant-kolonel Tom Simoens (KMS Brussel) volgde de Russische charge de voorbije dagen met grote ogen. “Het was al van vorige week duidelijk dat de Russen op meerdere plaatsen het laken naar zich toe trokken ten koste van de Oekraïners”, zegt hij. “Maar een aanval van deze grootteorde had ik niet verwacht. Het gaat om de eerste grote aanval op brigadeniveau in meer dan een jaar tijd.”

Volgens de Oekraïense generale staf zetten de Russen in totaal drie bataljons in in een poging Avdiivka via een tangbeweging te omsingelen. “Afhankelijk van de samenstelling van die bataljons spreek je dan toch al snel over 1.500 manschappen en meer dan 100 pantservoertuigen en tanks”, zegt Simoens. “De voorbije maanden werden gevechten aan beide kanten op veel lagere schaal gevoerd, hooguit met twee compagnieën van in totaal 200 man. Dit was dus echt een zeer grote aanval.”

Immense kost

Maar ondanks die grootschaligheid lijkt de aanval - althans voorlopig - niet het verhoopte resultaat opgeleverd te hebben. Russische bronnen meldden wel kleine tactische terreinwinsten in het noorden en zuiden, maar tot een echte doorbraak kwam het niet. De Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW) ziet de komende tijd “waarschijnlijk geen operationele of strategische winst voor de Russische strijdkrachten”.

De kost zou bovendien weleens immens geweest kunnen zijn. Het Oekraïense leger meldde donderdag dat het in twee dagen tijd 76 Russische tanks, 135 pantserwagens, 50 stuks artillerie en 45 andere voertuigen had kunnen uitschakelen. Die cijfers gelden weliswaar voor heel het front en zijn allicht ook een bewuste overschatting. Toch zegt het verschil tegenover eerdere rapporten iets over de grootteorde van de Russische verliezen.

Het onafhankelijke platform Geoconfirmed, dat enkel bevestigde verliezen op basis van publiek beschikbare beelden inventariseert, kon voorlopig minstens 81 uitgeschakelde Russische voertuigen linken aan het offensief. “Gebaseerd op de hoeveelheid beelden met bewezen verliezen zou dit wel eens de grootste mislukte aanval sinds het begin van de oorlog kunnen worden”, zeggen de analisten.

Bindingsoperatie?

Het ISW ziet in de Russische operatie vooral een poging om de Oekraïners in de regio ‘vast te zetten’, zo klonk het deze week in zijn rapporten. “Op die manier moet vooral voorkomen worden dat Oekraïne zijn manschappen op andere plaatsen van het front kan inzetten.”

Simoens ziet dat anders. “Het lijkt me sterk dat Rusland een ‘bindingsoperatie’ met zoveel manschappen en materiaal zou uitvoeren. De tangbeweging toont aan dat het Russische leger echt wel de bedoeling had om Avdiivka te omsingelen en te veroveren. Daarmee zou de doelstelling om de Donbas volledig te veroveren opnieuw een stap dichterbij zijn gekomen.”

Simoens zegt wel verbaasd te zijn “dat Rusland blijkbaar nog altijd niet heeft geleerd uit zijn fouten van het verleden”. “Dit was hun klassieke tactiek: een ‘muur van vuur’ van bombardementen gedurende twee dagen, om nadien in de aanval te gaan. Maar dan is het verrassingseffect weg. Een modern leger gaat simultaan te werk: met artillerie de vijand onderdrukken en tegelijkertijd aanvallen met grondtroepen. Voor de Oekraïners moet het enigszins geruststellend zijn dat Rusland dat nog altijd niet op die manier wil of kan doen.”

De hoge Russische verliezen zijn echter per se niet alleen maar goed nieuws voor Oekraïne. “Blijkbaar beschikt de Russische legerleiding nog over voldoende manschappen en voertuigen om een aanval van dit kaliber uit te voeren. Oekraïne en het Westen hebben het graag over een ‘attritie-oorlog’ waarbij het Russische front op een gegeven moment in elkaar gaat storten door de hoge verliezen. Maar Rusland heeft hiermee zeker zijn laatste troef niet uitgespeeld.”