Statbel bevroeg meer dan 6.500 Belgische huishoudens over hun inkomen, levensomstandigheden en gezondheid. En daar hoort ook de alcoholconsumptie bij. Daaruit blijken enkele opvallende vaststellingen. Een kwart (27,5 procent) van de Belgen drinkt naar eigen zeggen nooit, maar achter de cijfers zit wel een opmerkelijk verschil. Bij de laagste inkomens is dat 47,3 procent, bij de hoogste inkomens maar 13,4 procent. Bij de groep die van zichzelf vindt dat ze de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen, zegt zelfs 49,6 procent geen alcohol te drinken.

Het Vlaams Expertisecentrum voor Alcohol en Drugs (VAD) ziet verschillende verklaringen. “Sowieso is alcohol duur. Als je beschikt over een beperkt budget, dan moet je daarvoor opletten”, zegt directeur Katleen Peleman. “Bovendien hebben de mensen in de laagste inkomenscategorie een slechtere basisgezondheid. Ze sporten minder, eten minder groenten en fruit en stellen doktersbezoeken uit. Het effect van alcohol heeft dan een veel grotere negatieve impact.”

En ook de socioculturele achtergrond speelt mee. Mensen met een andere afkomst zijn meer vertegenwoordigd in de armoedecijfers. “Bij sommige gemeenschappen, zoals de moslimgemeenschap, wordt al helemaal niets gedronken”, zegt Peleman. Dat zou ook kunnen verklaren waarom 46,3 procent van de Brusselse ondervraagden aangeeft nooit alcohol te drinken. In Vlaanderen zegt namelijk maar 22,1 procent geheelonthouder te zijn.

Bourgondiër

Alcohol heeft in onze samenleving ook een sociale connotatie, het wordt vaker geconsumeerd in een sociale context. “Waardoor we ook zien dat er in die hoogste inkomenscategorieën een pak meer gedronken wordt. Het stereotiepe beeld van de man in armoede die pilsjes drinkt, is dus onjuist. Het imago van alcohol blijft heel positief, en we spreken altijd in verbloemde termen. Drink je graag whisky of wijn, dan ben je al gauw een bourgondiër of een levensgenieter. Maar eigenlijk zijn dat vaak mensen die gewoonweg te veel drinken. We zouden allemaal wat kritischer mogen zijn over ons eigen alcoholgebruik.”

Opvallend: voor alle andere welzijnsindicatoren is het beeld van Statbel volledig omgedraaid. Wie in de laagste inkomenscategorie valt, sport minder, eet minder groenten en fruit en rookt meer. “Bij die categorie mensen is er een beperkte mentale bandbreedte”, zegt Leen Van Brussel, stafmedewerker gezondsheidsongelijkheid bij Gezond Leven. “Die mensen zijn bezig met overleven, en maken beslissingen op korte termijn. Gezonde voeding en sport hebben pas op lange termijn positieve effecten. En ook sociologisch leven ze vaker in omgevingen waar er minder ruimte is voor sport en waar fastfood gemakkelijker te verkrijgen is dan groenten of fruit.”