De vijfsecondenregel: is het echt veilig om voedsel dat op de grond viel snel op te rapen en nog op te eten?

Wil je voeding die op de vloer is gevallen toch nog opeten, dan zijn er volgens levensmiddelenmicrobioloog Gerrieke van Middendorp van de Wageningen Universiteit een aantal dingen waar je rekening mee moet houden. Het type vloer is één van die factoren. Het ligt er namelijk aan hoeveel oppervlakte van de vloer met het voedsel in contact is gekomen. Bij een glad oppervlak is er een groter contact met de voeding dan bij een tapijt. In principe komen er bij een gladde vloer dus meer bacteriën van de vloer in contact met het eten.

Natuurlijk maakt niet alleen het type vloer uit, maar ook hoe proper die vloer is. In het algemeen wordt een gladde vloer vaker en makkelijker schoongemaakt dan een tapijt. In dat oude Perzische tapijt zullen dan ook naar alle waarschijnlijkheid toch meer bacteriën zitten dan op die gladde keukentegels.

Verder is het type voedsel dat op de grond valt belangrijk. Dat heeft te maken met hoe bacteriën zich voortbewegen. “Bacteriën kunnen niet vliegen, lopen of springen”, vertelt Gerrieke. “Ze zijn voor hun vervoer vooral afhankelijk van lucht- en waterstromen. Als je nat voedsel laat vallen, zijn bacteriën op de vloer daarom goed in staat om zich naar het eten te verplaatsen. Op een stukje watermeloen zitten binnen één tiende van een seconde al veel bacteriën. Laat je daarentegen een droge boterham vallen, dan is in diezelfde tijd nog maar een klein deel van de bacteriën over­gedragen.”

We weten dit allemaal dankzij de inzet van wetenschappers aan de Amerikaanse Rutgers University, die verschillende soorten voedsel op verschillende type vloeren lieten vallen in een experiment. Ze lieten het eten daar één seconde tot vijf minuten lang liggen en keken vervolgens hoeveel bacteriën erop zaten. Wát je precies morst op de vloer is van doorslaggevender belang dan hoelang het er blijft liggen, besloten de wetenschappers.

Dus: wat klopt er dan van die vijfseconderegel? “Die geldt in ieder geval niet voor nat voedsel”, benadrukt Gerrieke. In een tiende van een seconde kun je dat gevallen eten nooit oppakken. Bij droog eten kan het wel lonen om het snel op te pakken, maar ook dan zullen er al wel wat bacteriën op zitten. “Het heeft ook geen zin om over het opgeraapte voedsel te wrijven of erop te blazen, zoals veel mensen doen. Daarmee krijg je de bacteriën niet weg”, vult voedselveiligheids­expert en microbioloog Liesbeth Jacxsens van de UGent aan.

Helemaal voorkomen dat er bacteriën op je eten komen wanneer je iets laat vallen, kan dus niet. Hoe erg is dat dan? Dat valt volgens de microbioloog wel mee. “Heel veel bacteriën deugen. Slecht een klein deel kan je echt ziek maken. Er zijn miljoenen soorten bacteriën, maar er zijn er maar een honderdtal die in je darmen ziekte kunnen veroorzaken. Zo geldt dat ook voor bacteriën op de grond: de kans is klein dat er toevallig net op die plek waar jij je eten hebt laten vallen zo veel ‘slechte bacteriën’ zitten dat je er meteen ziek van wordt.”

De kans is volgens Jacxsens echter wel groter wanneer je in je huis je schoenen niet uittrekt: bacteriën in uitwerpselen vinden zo makkelijk hun weg naar binnen. Of je ziek wordt, hangt daarentegen niet alleen af van de meegelifte bacterie, maar ook van je eigen immuunsysteem. “Een gezonde volwassene kan wel wat hebben”, zegt Jacxsens. “Maar met kleine kinderen, zwangere personen, oude­ren en mensen met een verzwakt immuunsysteem is het toch beter om wat voorzichtiger te zijn.” Toch maar oprapen en in de vuilbak gooien dan maar.

Dit doet zout met het eten in je kookwater: “Achteraf met zout strooien heeft niet hetzelfde effect”

Waarom je ook avocado’s en bananen best wast voor je ze opeet (zelfs al eet je die schil niet mee op)

“Daarom worden eieren in de supermarkt niet koel bewaard, maar doe je dat thuis best wél”: voedingsexperts scheiden 9 feiten van fabels (+)