Nieuwe studie zet vraagtekens bij digitaal statiegeld
© Dirk Vertommen
Minister Demir wil tegen 2025 een digitaal statiegeldsysteem invoeren voor blikjes en plastic flesjes. Maar volgens een nieuwe studie is dat onhaalbaar. “Er zijn te weinig garanties dat die blikjes en flesjes goed terechtkomen.”
In 2025 zou er in Vlaanderen statiegeld moeten komen op blikjes en plastic flesjes, dat heeft de Vlaamse regering eind vorig jaar beslist. Alleen heeft ze nog geen definitieve beslissing genomen over de manier waarop. De voorkeur van de Vlaamse minister van Omgeving, Zuhal Demir (N-VA), is een digitaal systeem, maar daarop komt veel kritiek, onder meer van de milieubeweging.
Er loopt nu een reeks proefprojecten waarbij mensen met de smartphone een code scannen op zowel de vuilnisbak als hun blikjes of flesjes. Eens ze dat hebben gedaan, krijgen ze (pakweg) 20 cent terugbetaald. Maar de milieuorganisatie Recycling Netwerk Benelux wacht de resultaten niet af en heeft een extra studie besteld bij het Britse gespecialiseerde studiebureau Eunomia. Dat komt nu tot de conclusie dat de streefdatum van 2025 onhaalbaar is. Er zijn te veel onzekerheden en er is te weinig controle dat de blikjes en flesjes goede terechtkomen.
Onhaalbaar
Zo’n digitaal systeem zou wereldwijd een unicum zijn. Dat is volgens Eunomia ook meteen het grootste risico. “Zoiets is nog nooit op zo’n grote schaal ingevoerd”, zegt Chris Sherrington, hoofd milieubeleid en economie van Eunomia. “Het is gebaseerd op zoveel onderdelen waarvan nog niet is aangetoond dat ze werken. Terwijl het net belangrijk is om het vertrouwen van het publiek te krijgen. Dat kan pas als er zekerheid is dat alles echt werkt.”
Nog meer bezwaren ziet Eunomia aan de kant van de consumenten. “In dit systeem is er geen garantie dat de gebruiker zijn blikje of flesje echt heeft ingeleverd, terwijl hij wel al zijn statiegeld uitbetaald krijgt. Bij het klassieke inzamelsysteem, zoals dat nu al voor glazen flesjes in de supermarkt bestaat, is dat wel het geval. Daar krijg je het statiegeld pas wanneer het flesje in het systeem is binnengebracht. Bovendien is het nieuwe systeem ook omslachtig omdat je alles apart moet scannen.”
Inzameling
Het studiebureau heeft om al die redenen een voorkeur voor het klassieke inzamelsysteem. “We zien dat dit in andere landen nu goed werkt”, aldus Sherrington. “Bovendien is dat meer toekomstgericht. Zo schakelen producenten steeds meer over naar hergebruik van plastieken flessen. In het klassieke systeem is er minder risico dat die beschadigd terugkomen.”
Ook Recyling Netwerk Benelux, dat de studie bestelde, pleit voor dat klassieke systeem. “De industrie probeert het digitale systeem door te drukken”, zegt medewerkster Chloé Schwitzgebel. “Maar waarom zouden we kiezen voor een ingewikkeld systeem waarvan we zo onzeker zijn dat dit zwerfvuil doet verminderen - wat toch nog steeds de bedoeling is?”
Minister Demir heeft altijd gezegd dat ze pas een definitieve beslissing neemt nadat de proefprojecten zijn afgelopen. Dat zou tegen het einde van het jaar moeten zijn.
plusartikels. Je moet nog even inloggen. Zo herkennen we je als abonnee.
