Na 40 jaar steigers gaat renovatie Justitiepaleis Brussel écht van start: de saga van de eeuwige werf

Het justitiepaleis van Brussel in de steigers, het is een beeld dat al bijna 40 jaar de skyline van Brussel "siert". Maar tegen 2030 zouden de stellingen eindelijk uit het straatbeeld verdwijnen. De eerste stap is vandaag alvast gezet, met de start van de renovatie van de voorgevel. In totaal zou de renovatie van de volledige buitenkant zo'n 30-35 miljoen euro kosten. Pas daarna is de binnenkant van het paleis aan de beurt. Verwacht wordt dat de totale renovatie, binnen- én buitenkant, pas tegen 2040 achter de rug is. 

Een renovatie die al zo'n 40 jaar lijkt aan te slepen, maar eigenlijk nooit echt helemaal van start ging. Een (kort) overzicht: 

De eerste stellingen aan het justitiepaleis verschijnen al in 1984, nog geen 100 jaar na de voltooiing van het bouwwerk. Die steigers worden geplaatst om een renovatie voor te bereiden, en om te voorkomen dat de stenen van het gebouw naar beneden zouden vallen. Maar die renovatie komt er niet, en tot 2002 gebeurt er (bijna) niets. Vanaf 2000 verdwijnt ook de voorgevel achter stellingen.

In 2002 starten de werken aan de renovatie van de koepel. Die koepel is niet de originele koepel, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in brand werd gestoken en instortte. De toenmalige conservator, Albert Storrer, bouwt het paleis opnieuw op, mét nieuwe koepel, die 3,5 meter hoger is dan de originele.

Tijdens de renovatie in 2002 wordt onder andere de koperen koepelbedekking vernieuwd, de originele ornamenten worden opnieuw gemaakt in een Hongaars atelier en de vergulding van die ornamenten gebeurt dan weer door een firma in Parijs, die ook een deel van het Vrijheidsbeeld in New York verguldde.

De stellingen die nodig waren voor de renovatie van de koepel blijven staan, om het herstel van de sokkel van de koepel te vergemakkelijken. En die stelling staat er vandaag de dag nog steeds. 

In 2011 trekt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar de rechtbank. Reden: de extra stellingen aan de voorgevel, die in 2005 waren geplaatst, staan er té lang en ontsieren het gebouw. "De stellingen hebben er lang genoeg gestaan om de nodige studies uit te voeren. Ze brengen schade toe aan de architecturale uitstraling van het gebouw", zo zegt de toenmalige minister-president van Brussel Charles Picqué (PS).

De rechtbank van eerste aanleg geeft Piqué gelijk, en oordeelt dat de stellingen zonder vergunningen werden geplaatst. Er wordt ook een expert aangesteld die moet uitzoeken wanneer de stellingen aan de voorgevel kunnen verdwijnen. Maar die expert komt een klein jaar later met twee mogelijke oplossingen: de bestaande stellingen onderhouden, of netten plaatsen. Hoewel de stellingen illegaal werden geplaatst, verbiedt de rechtbank uiteindelijk dat de stellingen worden verwijderd, uit veiligheidsoverwegingen.

Tussen 2012 en 2018 is het opnieuw stil. Dat komt onder andere doordat er tussen 2010 en 2014 onzekerheid is of het justitiepaleis in de toekomst nog wel als rechtbank zou dienen. In 2011 werd er zelfs een ideeënwedstrijd uitgeschreven om na te denken over een mogelijke herbestemming van het paleis. Maar uiteindelijk werd er toch besloten om vast te houden aan de originele functie van het justitiepaleis. 

In 2018 lijkt er dan eindelijk schot in de zaak te komen. Er worden studies uitgevoerd voor de renovatie, en datzelfde jaar start ook de bouw van de "box-in-the-box", vier beveiligde zittingszalen op de binnenkoer die enkel toegankelijk zijn voor een gecontroleerd publiek.

In 2021 kunnen de werken van start gaan, en die starten met de herstellingen van de stellingen zelf. Het justitiepaleis staat intussen al meer dan 30 jaar in de steigers, en de stellingen hebben doorheen de jaren heel wat te verduren gekregen. De stellingen krijgen zélf stellingen, en pas daarna kan de eigenlijke renovatie beginnen.