De tragedie in een ziekenhuis die het hele Midden-Oosten in brand steekt: ‘Het kookpunt is bereikt’

Een paar flitsen en een ontploffing: veel meer is er niet te zien op de beelden over de inslag van een raket op het Al-Ahli-ziekenhuis in Gaza, waar heel wat Palestijnen hun toevlucht zochten door de Israëlische bombardementen. Andere beelden tonen dan weer hoe hulpverleners gewonden – ook kinderen – overbrengen naar het naburige Al-Shifa-ziekenhuis.

Om duidelijk te maken hoe groot de tragedie is, gaven de artsen van het Al-Ahli-ziekenhuis er een persconferentie tussen de lijken. Iemand van het team hield het dode lichaam van een baby vast, een ander het lijk van een meisje. “We waren aan het opereren”, zei een arts volgens het Turkse persagentschap Anadolu. “Dan was er plots een hevige explosie en viel het plafond op de operatietafel... Dit is een slachtpartij.”

Daags na de ontploffing heerste er nog heel wat onduidelijkheid. Hoeveel doden er vielen is niet precies bekend, maar het aantal zou volgens bronnen in Gaza in de honderden lopen. Betogers hadden dinsdagavond geen precieze cijfers nodig om hun woede te uiten over wat er gebeurde. In Libanon trokken ze de straat op naar de Amerikaanse en Franse ambassade. “Dood aan Amerika!” en “Dood aan Israël!”, klonk het.

Andere team

In Jordanië kon de politie met traangas vermijden dat manifestanten de Israëlische ambassade bestormden. Ook in Turkije en Libië – en uiteraard op de Westelijke Jordaanoever – waren er manifestaties. Door het drama zegden Arabische leiders hun geplande ontmoeting af met de Amerikaanse president Joe Biden in Amman.

Woensdag sprak Biden wel met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. De Amerikaanse president toonde zich in Tel Aviv “diep bedroefd” over de tragedie in Gaza en voegde eraan toe dat hij het Israëlische relaas geloofde. Op basis van wat hij zag, had het “andere team” het gedaan, zei hij. “Maar veel mensen twijfelen er natuurlijk aan. We hebben veel om aan te werken.”

Al meteen na de ontploffing gaven Israël en Hamas elkaar de schuld. Hamas had het over een Israëlisch bombardement, Israël sprak over een raket die door de beweging Islamitische Jihad was afgevuurd. Die werkte volgens de Israëli’s niet goed en kwam op het ziekenhuis in Gaza terecht. Israël produceerde bewijsmateriaal om zijn claim kracht bij te zetten.

Zo toonden twee officiële accounts videobeelden op X (het voormalige Twitter), maar die werden weer ingetrokken nadat een journalist van The New York Times erop wees dat de tijdsaanduiding niet overeenkwam met die van de ontploffing. Het Israëlische ministerie van Defensie houdt het wel nog steeds bij een “misfire” van een raket en publiceerde onder meer een onderschept gesprek van twee Hamas-leden, die dat zouden bevestigen.

Maar ook dat botst nog steeds op scepsis. Opiniemaker Dyab Abou Jahjah, bijvoorbeeld, trekt de echtheid van dat gesprek in twijfel. Volgens hem is een van de twee sprekers in de audio-opname (operator 1) geen moedertaalspreker van het Arabisch. “Dat hoor je aan de articulatie van zijn woorden”, zegt Abou Jahjah. “De flagrantste fout: die persoon zegt ‘ee’, terwijl Palestijnen in hun dialect ‘aa’ gebruiken om ‘ja’ te zeggen.”

Toch denken ook de Amerikaanse inlichtingendiensten op basis van satellietdata dat de versie van Israël klopt. Zij bevestigen dat de ontploffing bij het ziekenhuis allicht is veroorzaakt door een Palestijnse raket. Weinig kans dat de Amerikaanse bevindingen veel verschil maken in de Arabische publieke opinie. Want de VS en Israël, dat zijn twee handen op één buik, toch?

“De publieke opinie heeft een kookpunt bereikt”, zegt Abou Jahjah. “Ik merk het ook aan het sentiment bij de mensen in mijn thuisstreek in het zuiden van Libanon. Daar denken de meesten: ‘Hezbollah, waar wachten jullie nog op om de Palestijnse bevolking te helpen?’ Ik zou zelf nooit zo’n statement maken. Maar dat gevoel vertaalt zich dus in al die protesten.”

9/11

Sinds het begin van het conflict houdt Israël rekening met een oorlog op drie fronten: Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Libanon. Daarom heeft het land 360.000 reservisten opgeroepen. Omdat het gevaar op escalatie sowieso al groot is, willen bemiddelaars vooral helpen de-escaleren. Dat leek president Biden ook te proberen, toen hij met Netanyahu sprak.

Na de meeting kon hij uitpakken met het nieuws dat Israël voortaan humanitaire hulp zou toelaten langs de grens tussen Gaza en Egypte. Maar dat lijkt voor de bevolking van Gaza eerder een doekje voor het bloeden. De rechtse regering van Netanyahu wil nog steeds duidelijk laten zien dat het hard optreedt tegen terreur, waardoor een grondoffensief nog steeds onvermijdelijk is. “Westerse leiders lijken Israël geen strobreed in de weg te leggen”, zegt Midden-Oosten-experte Brigitte Herremans (UGent).

Na de gruweldaden van Hamas zit Israël volgens haar vast in dezelfde emotie als de Amerikanen na 9/11, dat toen tot een zinloze oorlog in Irak heeft geleid. “Als beleidsmakers geen lessen leren uit de gefaalde oorlog tegen terreur, kunnen we dat alleen maar betreuren”, zegt Herremans. “Zonder duidelijke veroordeling vanuit het Westen tegen de Israëlische bombardementen op Gaza, geven we ook de vreselijke boodschap dat Palestijnse levens minder waard zijn dan Israëlische.”