Overheid gebruikte vorig jaar 2,2 ton pesticiden in Vlaanderen, Infrabel is grootste gebruiker

Vlaanderen probeert sinds 2004 om het pesticidegebruik af te bouwen. Om het goede voorbeeld te geven, is er sinds 2015 een principieel verbod op het gebruik van pesticiden voor alle openbare besturen in Vlaanderen.

Met succes, zo blijkt uit het nieuwe rapport van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). "Er worden nog steeds pesticiden gebruikt door lokale besturen, maar die hoeveelheid is echt heel beperkt", zegt woordvoerder Katrien Smet.

Vorig jaar is in totaal 2,2 ton werkzame stof gebruikt. Dat is iets meer dan in 2021 (1,9 ton), maar een pak minder dan 10 jaar geleden. In 2010 werd nog 16 ton werkzame stof gebruikt. "Als je het over een langere periode bekijkt, zien we toch wel een heel grote daling, dus dat is zeker en vast positief nieuws", zegt Smet. "Al hopen we dat het gebruik de komende jaren nog verder zal dalen."

Dat er toch nog pesticiden gebruikt worden, ondanks het verbod, komt door een aantal uitzonderingen. Voor planten- of diersoorten die een gevaar zijn voor de volksgezondheid of het milieu, en waarvoor geen of enkel veel duurdere alternatieven mogelijk zijn, kan de VMM nog toestemming geven om pesticiden te gebruiken. De Japanse duizendknoop, ratten en wespen zijn enkele van de voorbeelden.

Uit het rapport blijkt dat pesticiden vooral worden ingezet voor het bestrijden van ongewenste planten. 97 procent van de totale hoeveelheid pesticiden waren herbiciden. Glyfosaat is het meest gebruikt (60%). Sinds 2018 mogen particulieren geen onkruidverdelgers meer kopen met glyfosaat in, omdat de stof mogelijk schadelijk is voor de gezondheid. Voor professioneel gebruik is glyfosaat wel nog toegelaten. 

Met kop en schouders de grootste gebruiker van pesticiden blijkt spoorwegbeheerder Infrabel, met 1,7 ton werkzame stof in 2022. Het gebruik dient vooral voor de bestrijding van de Japanse duizendknoop, een invasieve exoot die woekert en moeilijk uit te roeien is, en om de sporen vrij te houden van planten.

"Infrabel gebruikt ondertussen al minder pesticiden, maar het blijft wel een zeer hoog cijfer", zegt Smet. "Er wordt wel gezocht naar alternatieve onkruidverdelgers, maar die zijn vaak duurder, nemen meer tijd in beslag en in heel specifieke situaties kan je niet anders dan pesticiden te gebruiken. Anders zou je bijvoorbeeld het treinverkeer moeten stilleggen."

Op de luchthavens werd 115 kilogram pesticiden gebruikt, bij De Lijn 22 kilogram en het Agentschap Wegen en Verkeer gebruikte 10 kilogram. De provincie Oost-Vlaanderen gebruikte 32 kilogram, vooral voor het onderhoud van het arboretum in provinciaal domein Het Leen in Eeklo en Lievegem. In de andere Vlaamse provincies lag het gebruik een heel stuk lager (1,5 kg in Limburg, 0,4 kg in Antwerpen en was verwaarloosbaar in Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen).

In alle Vlaamse gemeenten samen werd 219 kilogram werkzame stof uit pesticiden gebruikt door de besturen, vooral voor het verdelgen van onkruid. Gemiddeld gaat het om 1,3 kilogram per gemeente, tegenover 31 kilogram in 2010.