Op de komende klimaattop in Dubai moeten de Verenigde Staten het contact met China zoeken, adviseert voormalig Amerikaans topambtenaar Jonathan Elkind. “We hebben dialoog nodig. Klimaat is een gemeenschappelijk belang.” 

In de eerste negen maanden van dit jaar heeft de VS 23 keer te maken gehad met extreem weer, met telkens meer dan een miljard dollar schade, vertelt oud-topambtenaar Jonathan Elkind. “Dat is 50 procent meer dan in voorgaande jaren.” Tevreden is hij daarom met de Inflation Reduction Act (IRA) van de Biden-regering.

Joe Biden heeft met de IRA honderden miljarden dollars aan subsidies beschikbaar gesteld voor de vergroening van de industrie. Ook regelt deze klimaatwet dat consumenten duizenden dollars aan belastingvoordelen krijgen bij de aanschaf van een elektrische auto. En dat – in ogen van Europese bestuurders – via vrij eenvoudige regelingen. 

Bestaand beleid zal niet sneuvelen, ook niet met Trump in Witte Huis

“Veel investeringen in de nieuwe groene industrie worden gedaan in staten met een republikeinse meerderheid. Dat levert veel banen op”, vertelt Elkind. Daarom is hij niet bang dat het bestaande beleid snel zal sneuvelen, ook niet als Donald Trump na de presidentsverkiezingen van 2024 weer aan de macht zou komen. “We kunnen een complete beleidswijziging niet uitsluiten”, somberde Elkind tijdens een toespraak vorige week in Groningen tijdens het energiecongres Wind meets Gas. Maar tijdens een interview in de marge van het congres toonde hij zich optimistischer: “In de Republikeinse staten zullen ze niet van de nieuwe groene banen af willen. Ik zie niet snel een meerderheid voor het intrekken van de wetgeving ontstaan.”

Elkind weet waarover hij praat. Hij werkte op het Amerikaanse ministerie van energie, diende als topambtenaar onder president Bush senior, en werkte voor zowel Al Gore als Barack Obama. Op dit moment is hij als onderzoeker verbonden aan Columbia University. 

Velen hebben verklaard dat ze klimaatverandering serieus nemen

De Amerikaanse klimaatexpert hinkt op twee gedachten als het gaat om een eventuele terugkeer van Trump in het Witte Huis. “Als Trump wordt gekozen, dan zal er een vijandige houding ten opzichte van klimaatbeleid ontstaan. Het zou onverantwoord en kortzichtig zijn, maar dat zal wel het gevolg zijn.” Tegelijkertijd is de invloed van de regering niet allesoverheersend, benadrukt Elkind: “Zakenmensen, bestuurders van staten en talloze burgemeesters hebben verklaard dat ze klimaatverandering serieus nemen. Ze realiseren zich dat ook de VS niet kunnen leven met de gevolgen van het toenemend aantal bosbranden en overstromingen.” 

Elkind roemt het beleid van Europa, evenals de prestaties op het gebied van onderzoek en innovatie rond schone energie. “Ik hoor hier veel frustratie over de complexiteit van de Europese regelgeving”, zegt hij. “Maar vergeet niet dat het in de VS ook niet allemaal simpel is.” 

“Het ‘niet in mijn achtertuin’-sentiment in de VS is springlevend” 

Hij noemt dat de productie van elektrische auto’s aan veel voorwaarden moet voldoen om in aanmerking te komen voor subsidies. “En ook bij ons moeten bedrijven vaak meer dan tien jaar wachten op een aansluiting op het elektriciteitsnet.” Ook op lokaal niveau is de situatie in de VS vergelijkbaar met Europa. Want ook Amerikanen willen geen fabriek of windmolen in hun achtertuin. “Het ‘niet in mijn achtertuin’-sentiment in de VS is springlevend.” 

Volgens Elkind is mondiaal klimaatbeleid zonder de betrokkenheid van China, dat goed is voor 30 procent van de wereldwijde CO2-emissies, onmogelijk. Hij hoopt dat er – ondanks alle spanningen tussen de twee machtsblokken – een pragmatische samenwerking met China kan worden opgebouwd. “Veel grote Chinese steden die belangrijk zijn voor de economie liggen aan de kust. Die zijn kwetsbaar. Ook China heeft klimaatoplossingen nodig.” 

Op vlak van klimaat is dialoog hard nodig

De VN-klimaatconferentie in Dubai in november en december is een nieuwe kans om de banden tussen het Westen en China aan te halen. “We hebben serieuze bedenkingen tegen China op allerlei fronten, bijvoorbeeld als het gaat om mensenrechten, internationale veiligheid, cyberaanvallen en spionage. Dat kunnen we niet negeren. Maar we hebben ook dialoog nodig, en op het gebied van klimaat is dat hard nodig. Klimaat is een gemeenschappelijk belang.” 

Niet dat hij direct resultaten verwacht op de 28e conferentie van de Verenigde Naties over klimaatverandering. “Ik verwacht geen grote doorbraken in Dubai, het zou al fantastisch zijn als we een constructieve werkrelatie kunnen opbouwen.”

De auteur Roy op het Veld is voormalig adjunct-hoofdredacteur van Het Financieele Dagblad