Dinsdag komt de stikstofwerkgroep van Vlaamse parlementsleden en regeringsleden voor het eerst samen. Zij buigen zich over het rapport dat drie externe juristen hebben opgesteld na het vernietigende advies van de Raad van State. Dat advies plaatste serieuze vraagtekens bij het stikstofvoorstel dat N-VA en Open VLD – zonder coalitiepartner CD&V– hadden ingediend in het Vlaams Parlement.

Om mogelijke uitwegen uit het stikstofdossier te onderzoeken, duidde de Vlaamse regering daarop drie experten aan. Maar een pasklare oplossing hebben zij niet gevonden. Wel komen ze met een aantal mogelijke stikstofscenario’s, waarvan ze er zelf twee naar voren schuiven als beste optie.

In het eerste scenario pleiten de experten ervoor om toch door te zetten met het decreet in z’n huidige vorm. Dat wil zeggen: een vergunningenkader op basis van uitstootdrempels. Een individueel milieuonderzoek zou dan niet nodig zijn voor een bedrijf met een stikstofuitstoot onder bepaalde drempelwaarden. Die waarden verschillen trouwens voor de landbouw en de industrie. De Raad van State was nochtans niet overtuigd van de waterdichtheid van dat systeem. Maar volgens de experten kan het wel werken als er een duidelijkere wetenschappelijke en juridische motivering komt.

Aan dat eerste scenario zijn wel risico’s verbonden. Want op basis van het negatieve advies van de Raad van State bestaat de kans dat vergunningen via drempels toch sneuvelen voor de rechter. Om dat probleem te omzeilen, stellen de experten in een variatie op het eerste scenario voor om de stikstofdrempels uit het decreet te halen en in een soort “code van goede praktijk” te gieten. Dat zijn praktische richtlijnen voor de vergunningsaanvraag die niet verankerd zijn in een decreet. Zo kunnen ze dus ook niet onderuit gehaald worden bij een juridische toets voor de rechter.

Een ander scenario waarbij ieder bedrijf een individuele beoordeling moet maken, los van drempelwaarden, vinden de experten ‘onwerkbaar’. Regeringspartij CD&V was nochtans wel voorstander van dit systeem. Maar volgens de experten brengt het niet alleen te veel administratieve rompslomp teweeg. “In de praktijk zou het de facto tot een vergunningenstop kunnen leiden in bepaalde Vlaamse regio’s”, schrijven ze in hun rapport.

Opnieuw gekibbel?

Nu de experten hun scenario’s op tafel gelegd hebben, is het aan de politiek om knopen door te hakken. Dat er weer hevig gediscussieerd zal worden, is zeker. CD&V vindt alvast dat de piste van de individuele beoordelingen onvoldoende onderzocht is. “Er is alleen sprake van een vergunningenstop nu er geen duidelijk kader voor het systeem is”, zegt Vlaams Parlementslid Tinne Rombouts (CD&V). Een bijkomend pijnpunt waar de christendemocraten op wijzen is dat hun twee extra eisen nergens te bespeuren zijn. Enerzijds willen ze de drempels voor landbouw en industrie op termijn gelijkschakelen. En anderzijds wil de partij ook een uitwisselingssysteem van uitstootrechten tussen boeren die stoppen en jonge boeren in de buurt.

“We willen het decreet in orde brengen, rekening houdend met onze twee eisen. Pas daarna kunnen we spreken over de remediëring van de gemaakte bezwaren”

Jo Brouns

Minister van Landbouw

Een milieuonderzoek moest uitwijzen of die twee eisen realistisch zijn, maar die studie is nog altijd niet aangevat. “We willen het decreet in orde brengen, rekening houdend met onze twee punten. Pas daarna kunnen we spreken over de remediëring van de gemaakte bezwaren”, zegt Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) daarover. Daarmee wordt opnieuw duidelijk hoe diep het water is tussen CD&V en de andere partijen in de Vlaamse regering. Dat maakt de taak van de stikstofwerkgroep alleen maar complexer.