Met een nieuwe partij mikt de conservatieve socialiste Sahra Wagenknecht nadrukkelijk op Duitse kiezers die vandaag verleid worden door extreemrechts. Een eerste peiling laat zien dat haar partij ambities mag koesteren.
Decennialang was ze een boegbeeld van Die Linke, de extreemlinkse partij die beschouwd wordt als de erfgenaam van de Oost-Duitse socialistische eenheidspartij SED. Sahra Wagenknecht, kind van een Iraanse vader die nooit meer terugkeerde van een reis naar zijn thuisland, werd lid toen de communistische DDR nog bestond, en maakte lang deel uit van de radicale, antikapitalistische vleugel.
Maar de relaties tussen einzelgänger Wagenknecht en Die Linke raakten vertroebeld.
Tot niemands grote verrassing gaf Wagenknecht begin deze week een persconferentie waarin ze de ‘Bündnis Sahra Wagenknecht’ (BSW) boven de doopvont hield. Een nieuwe partij waar minstens nog negen andere parlementsleden van Die Linke deel van zullen uitmaken. De partij zou voor het eerst opkomen bij de Europese verkiezingen in 2024 en, later volgend jaar, ook deelnemen aan drie verkiezingen in de oostelijke deelstaten. Het is vooral daar, in de voormalige DDR, dat de partij van Wagenknecht een gamechanger kan worden.
Wagenknecht vist nadrukkelijk in de electorale vijver van de AfD, de rechts-radicale partij die volgens de peilingen in de meeste oostelijke deelstaten scores van 30 procent en meer zou behalen.
Ze doet dat met standpunten die soms nauwelijks verschillen van de AfD. Zo pleiten de beide partijen voor minder migratie, minder Europa, minder klimaatmaatregelen en betere relaties met Rusland. De overeenkomsten zijn zo groot dat de populaire nieuwswebsite Bild.de zich gisteren afvroeg wat nu precies de verschillen zijn.
In essentie, zo luidde het antwoord, is er maar één, zij het essentieel onderscheid. ‘De AfD is tegen alle vormen van subsidies – of ze nu van de federale overheid of van de EU komen. De staat kan zich beter niet met de economie bemoeien. De AfD pleit voor minder overheid, terwijl Wagenknecht wilt dat de staat stuurt en herverdeelt.’
De standpunten van Wagenknecht verschillen nauwelijks met de AfD.
Op een persconferentie afgelopen maandag noemde Wagenknecht de huidige, weinig populaire Duitse regering ‘de slechtste in de geschiedenis van de Bondsrepubliek’. ‘Zoals het nu loopt, kan het niet verder. Want anders zullen we ons land over tien jaar waarschijnlijk niet meer herkennen.’
In het avondjournaal van ZDF vertelde ze dat veel Duitsers boos zijn over het beleid van de regering, en voor de AfD willen stemmen ‘omdat er voorlopig niets anders is. Wij willen die mensen een serieus aanbod doen.’
Volgens een eerste peiling zou vandaag 12 procent van de Duitse kiezers voor de partij van Wagenknecht stemmen. In dezelfde peiling haalde de AfD, die in de laatste peilingen scores tot 23 procent haalde, nog 18 procent.
Die Linke, haar politieke heimat, zou de kiesdrempel van 5 procent niet halen. Zoals te voorspellen: de partij van Wagenknecht lijkt vooral kiezers aan te spreken in het oosten, waar 33 procent een stem voor haar partij overweegt. 8 procent zou daar nu al zeker van zijn.
Verschillende Duitse media zijn ondertussen overtuigd van het potentieel. Volgens dagblad de Kölner Stadt-Anzeiger zou haar partij een eerdere belofte van CDU-voorzitter Friedrich Merz – ‘de AfD halveren’ – wél kunnen waarmaken.
Volgens kwaliteitskrant Frankfurter Allgemeine Zeitung spreekt Wagenknecht ook kiezers aan in het westen van Duitsland, met name ‘conservatieve socialisten van wie sommigen al in de richting van de AfD bewegen.’ Maar nog groter is het potentieel in het oosten, waar Die Linke de afgelopen jaren massaal kiezers aan de AfD verloor. ‘Die zouden nu weer naar links kunnen migreren. Opiniepeilingen laten zien hoe groot de behoefte daaraan is.’
Democratie onder druk
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier