Kazerne Dossin toont unieke voorwerpen van gedeporteerde Joden: van diamantweegschaal tot zakhorloge
Kazerne Dossin in Mechelen stelt unieke voorwerpen tentoon die toebehoorden aan Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit de kazerne gedeporteerd werden naar de concentratiekampen. Zo worden onder meer een halsketting, een diamantweegschaal en een zakhorloge getoond. Het gaat om voorwerpen die elektricien Calixte Vandevelde na de bevrijding had meegenomen uit de kazerne, toen hij er werken moest uitvoeren. Zijn kleinzoon heeft nu een 30-tal voorwerpen aan Kazerne Dossin geschonken, die ze wisselend zal tentoonstellen.
Enkele weken na de bevrijding in 1944 werd Calixte Vandevelde naar de Dossinkazerne in Mechelen geroepen. Hij werkte als elektricien bij de Regie voor Telefonie en Telegrafie (RTT) en moest de communicatielijnen in het dan lege gebouw herstellen. De Duitse bewakers waren weggevlucht en de laatste gevangenen naar huis vertrokken. Vandevelde kende het gebouw, hij was er tijdens de oorlog ook al opgeroepen om de telefonie in orde te brengen.
De elektricien kwam uit een groot landbouwersgezin met 11 kinderen, gebruiksvoorwerpen waren welgekomen. Hij nam uit de verlaten kazerne niet alleen bruikbare spullen, zoals een broodmes, bestek en een blikopener mee, maar evengoed persoonlijke items van Joden die gedeporteerd waren.
Zijn kleinzoon, Jo Peeters, heeft nu een 30-tal van die items aan de Kazerne gedoneerd, die er beurtelings getoond zullen worden. "We hebben deze selectie gemaakt omdat ze een heel persoonlijk verhaal vertellen van hun eigenaars, de Joden die hier op transport gezet zijn naar Auschwitz-Birkenau." Peeters is ook conservator van het privémuseum "Huis van het Belgisch-Franse Verzet" in Sint-Joris-Winge.
"Je ziet hier het hangertje van Hana Tannenbaum, het zakhorloge van Leon Brener, een identiteitskaart en leesbril van de 16-jarige Annie Buchbaum, en een diamantsweegschaaltje van de 21-jarige Jaak Brandon. Vermoedelijk kreeg hij dat geschenk op zeer jonge leeftijd. Enkel Hana Tannenbaum overleefde de kampen. In 2017 overleed ze in Amerika."
"We konden de persoonlijke items ook linken aan de juiste persoon, omdat de volledige deportatielijsten van weggevoerde Joden bewaard zijn gebleven", zegt Dorien Styven, archivaris van Kazerne Dossin."Voor elke trein die uit de Dossinkazerne is vertrokken, hebben we een namenlijst. In andere Europese landen is dat niet zo. En op de voorwerpen die we nu gekregen hebben, stonden namen."
"Jaak Brandon heeft als jonge jongen in zijn kinderlijk handschrift met een mes of iets dergelijks zijn naam in de achterkant van zijn diamantweegschaaltje gekerfd. Bij het brilletje van Annie Buchbaum zat haar valse identiteitskaart, waar de SS haar echte naam had opgeschreven. En in het horloge van Leon Brener staat zijn naam gegraveerd. Ook de naam van Hana Tannenbaum staat in het halskettingje", zegt Styven.
"Daardoor konden we snel de link maken met de gedeporteerden van de Dossinkazerne. En op basis van onze archieven konden we heel veel persoonlijke informatie verzamelen en bij elkaar brengen in een verhaal, dat je op onze website vindt."
Vanuit de Dossinkazerne in Mechelen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog, tussen 1942 en 1944, meer dan 25.800, vooral Joden en Roma gedeporteerd naar de concentratiekampen, voornamelijk Auschwitz-Birkenau. Maar een op de twintig overleefde die deportatie.
