Regenachtige krokusvakantie? Tips voor tentoonstellingen van Oostende tot Bastenaken

Hoe kan je wakker zijn te midden van alle onrust in de wereld en je toch staande houden? Het is een vraag die ons allemaal bezighoudt, maar ook veel hedendaagse kunstenaars. Artefact in het STUK in Leuven stelt een gevarieerd en multimediaal parcours voor, van video over voorouderlijke spiritualiteit tot intieme dagboektekeningen. Ook fijn voor kinderen: een tent waar je je in de oceaan waant, vol kleur, klank en trilling. Tot en met 25 februari en gratis. 

Ook gratis: "Sculptura" in de uitgebreide hallen van Tour en Taxis in Brussel, met grote sculpturen en installaties van meer dan 40 kunstenaars uit binnen- en buitenland.  Met ook een greep uit de kunstcollectie van het Europees Parlement en een van de beroemde "strandbeesten" van de Nederlander Theo Jansen. Over beesten gesproken: deze tentoonstelling is "honden toegelaten", dat gebeurt niet vaak. Tot 10 maart in de Gare Maritime (Tour en Taxis) 

Bruegel, Rubens en andere kunstenaars uit de 16e en 17e eeuw waren niet enkel meesters op paneel of doek, maar ook op papier. Het Museum Plantin-Moretus toont de 100 mooiste oude tekeningen uit Vlaamse collecties. Met onder meer een schetsboekje van de 12-jarige Rubens of een 10 meter lang "Panorama van Zeeland" van Anthonis van den Wijngaerde. Er zijn grote namen bij, zoals Pieter en Jan Bruegel, Anthony van Dyck, Jacob Jordaens of Pieter Coecke van Aelst, maar ook onbekende meester-tekenaars. "Van crabbelinge tot carton. Tekeningen van Bruegel tot Rubens" in het Museum Plantin-Moretus tot 18 februari.

Het MIMA-museum in Molenbeek heeft stilaan een traditie van streetwise tentoonstellingen. De expo "Popcorn" brengt werk van 15 artiesten die een kleurrijk, excentriek en dromerig beeld schetsen van onze maatschappij, met een knipoog naar het surrealisme. Tot 26 mei in het MIMA. Vanaf eind februari komen daar nog twee tentoonstellingen over het surrealisme bij, in Bozar en de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel. 

Jim Shaw (71) is een van de invloedrijkste kunstenaars uit de Verenigde Staten met een eigenzinnige beeldtaal, die allerlei haakjes heeft in de Amerikaanse populaire cultuur. Shaw maakt foto’s, tekeningen, sculpturen, schilderijen, installaties, films en muzikale performances, waarin hij stripverhalen, Hollywoodfilms en karikaturen verwerkt, en thema's als religie of vrijetijdscultuur belicht. De overzichtstentoonstelling "The ties that bind" toont recent en ouder werk van Jim Shaw en ook een audiovisueel werk dat hij speciaal voor deze expo maakte. Tot 19 mei in het M HKA in Antwerpen.

Waar anders dan in "zijn" Oostende is het feestjaar voor James Ensor ingezet? Je krijgt een overzicht van zijn vaak bizarre stillevens van bloemen, schelpen, vissen, waaiers en natuurlijk maskers. Ensor liet een frisse zeebries waaien in het genre. Maar ook de schilderijen van zijn tijdgenoten - onder wie best wel wat vrouwen - mogen er zijn. "Rose, rose, rose à mes yeux. James Ensor en het stilleven in België 1830-1930" in Mu.ZEE in Oostende tot 14 april 2024. Met kinderen is het leuk vertoeven in de doe-expo "Grote kunst voor kleine kenners" in Fort Napoleon. Alle info over het Ensorjaar vind je hier.   

Fotograaf Danny Willems was een halve eeuw de boezemvriend van Arno Hintjens en volgde hem op zijn muzikale reis. Uit de duizenden foto's van Arno heeft Danny Willems er 200 gekozen. En achter elk beeld van de overleden zanger en publiekslieveling zit een verhaal. "Arno, the show of life", te ontdekken in de Venetiaanse Gaanderijen in Oostende tot 21 mei 2024.

Maar liefst 40 procent van de kunst in het Gentse MSK komt uit privécollecties en is geschonken of via een erfenis in het museum terechtgekomen. "Als je die werken zou weghalen, zit je met lege zalen", zeggen ze bij het MSK. Tijd om die kunst eens extra te belichten, aangevuld met bruiklenen. Neem je tijd: "Onder vrienden" is een grote tentoonstelling, van middeleeuwse albasten beelden tot abstracte kunst van Victor Servranckx. Open tot 28 april 2024.

Het Sint-Janshospitaal in Brugge heeft een geschiedenis van vele eeuwen zorg, empathie en gastvrijheid. Die thema's vind je ook in het vernieuwde museum, met getuigenissen van zorgdragers en nabestaanden, verweven in de kunstcollectie. Om de verbluffende schilderijen van Hans Memling te bewonderen stap je in een glazen schrijn. Hedendaagse kunst is er onder meer van Berlinde De Bruyckere, met een aangrijpende gevallen aartsengel. "Kunst kan troost bieden", zegt De Bruyckere. Zo is dat. Terwijl de kinderen ziekenhuisje spelen, want dat kan ook in Museum Sint-Janshospitaal.

Zeldzaam en onmisbaar, dat is de definitie om een werk op te kunnen nemen in de Topstukkenlijst van de Vlaamse overheid. Een plek op die lijst garandeert extra bescherming; het werk mag Vlaanderen niet zomaar verlaten. Het MAS in Antwerpen toont een fijne selectie van zo'n 100 van die Topstukken uit verschillende Vlaamse collecties en neemt je meer op een reis door de kunstgeschiedenis. Van verluchte handschriften tot pop-art, prachtig gepresenteerd en belicht. Nog tot 25 februari 2024. 

Vergeet wat je hebt geleerd over de Romeinse kunst: de stijlvolle marmeren beelden uit het oude Rome waren niet wit, maar wel fel beschilderd. Het Gallo-Romeins Museum in Tongeren toont tientallen reconstructies van antieke sculpturen, zoals ze er wellicht écht hebben uitgezien. Het resultaat is verbluffend kleurrijk. Voor kinderen is een apart programma uitgewerkt. Nog tot 2 juni 2024.

De Amerikaan Bill Viola is een van de belangrijkste videokunstenaars ter wereld. Zijn werken hangen in de grootste musea, zelfs in St. Paul's Cathedral in Londen. In het KMSKA is tijdelijk één werk van hem te zien, maar La Boverie in Luik toont - voor het eerst in ons land - een groter overzicht van zijn oeuvre. 18 video-installaties tonen de kracht van zijn beelden, nu eens overweldigend, dan weer subtiel. Bill Viola doordrenkt je van het mysterie van leven en dood. Een beeldhouwer van de tijd, wordt hij in Luik genoemd. Nog tot 28 april 2024.

Vlaanderen telt vier grote musea voor hedendaagse kunst: M HKA in Antwerpen, S.M.A.K. in Gent, Mu.ZEE in Oostende en M Leuven. In Hasselt toont Z33 nu voor het eerst een selectie van bijna 50 kunstenaars uit die 4 publieke collecties. "This is us" laat zien welke kunst vandaag wordt verzameld en toont zo een beeld van onze huidige samenleving. Nog tot 18 februari 2024.

Loodzware machines en bijzondere verhalen over grondstoffen, metaalarbeiders en bedrijven: metaal is een verrassend thema voor een tentoonstelling in Gent. Wie wil kan zelf aan de slag in het metaalatelier. FERRO NON FERRO loopt in het Industriemuseum in Gent tot eind augustus 2024.

De Brusselse Beurs is voor het eerst in haar geschiedenis voor iedereen toegankelijk, na een jarenlange restauratie die zo'n 90 miljoen euro kostte. In de centrale hal kan je elke dag gratis terecht, voor het interactieve biermuseum "Belgian beer world" op de eerste en tweede verdiepingen moet je wel betalen. Per ticket krijg je ook een degustatiebier op het dakterras van de Beurs.    

Ceci n'est pas une pomme: wie in de buurt van het Koningsplein in Brussel wandelt, kan er niet naast kijken: een gigantische, groene appel is op het dak van het Magritte Museum geploft. Het museum toont de grootste collectie ter wereld van de surrealistische schilder René Magritte, maar bleef een half jaar gesloten voor opfrissingswerken. Magritte Museum toont sinds de heropening bijna 30 nieuwe werken en verandert de opstelling regelmatig. 

In het S.M.A.K. in Gent blikt Jan Van Imschoot terug op dertig jaar kunstenaarschap. Net zoals zijn generatiegenoten Luc Tuymans en Michaël Borremans laat hij zich graag inspireren door film en literatuur. "The end is never near" toont meteen het grootste overzicht ooit van Van Imschoot, waar zijn liefde voor de oude meesters zoals Rubens en Tintoretto duidelijk uit blijkt. Nog tot 3 maart 2024. 

Het absolute meesterwerk van de Oostenrijkse architect Josef Hoffmann staat in Brussel: het Stocletpaleis uit 1911 aan de Tervurenlaan, een hoogtepunt van de Wiener Werkstätte, waar kunstenaars uit verschillende disciplines samenwerkten. Gustav Klimt schilderde bijvoorbeeld weelderig op de muren van de eetkamer. Helaas is er nooit bezoek toegelaten in het Stocletpaleis. Architecten hebben nu wel een virtuele 3D-videotour gemaakt, op basis van plannen en documenten. En dat ziet er prachtig uit: 

De video is ook te zien in de tentoonstelling in Museum Kunst & Geschiedenis in Brussel over de speelse, veelzijdige architect Joseph Hoffmann. Hij tekende niet enkel gebouwen, maar ontwierp ook meubilair, bestek, servies, tapijten en zelfs jurken. Zijn verhaal ontdek je nog tot 12 april 2024. 

Drukke tijden voor regisseur, muzikant en kunstenaar Baloji. Zijn debuutfilm "Augure", succesvol in Cannes, was de Belgische inzending voor de Oscars, maar haalde de shortlist niet. In Antwerpen werkte Baloji dan weer aan de expo "Baloji Augurism", geïnspireerd door zijn film. Een plek waar je als bezoeker fysiek en emotioneel wordt ondergedompeld in het universum van Baloji. Nog tot 16 juni 2024.

Elke twee jaar zet het festival Europalia de schijnwerpers op een land of thema. Dit jaar is dat Georgië, een land in de Kaukasus met een behoorlijk woelige geschiedenis. Wist je dat daar de wortels liggen van het Gulden Vlies? Museum Kunst & Geschiedenis in het Jubelpark focust op het rijke antieke erfgoed van Georgië (tot 28 februari 2024).  

Op 6 april 1974 leerde de wereld Agnetha, Björn, Benny en Anna-Frid kennen als de winnaars van het Songfestival. In Waterloo vieren ze de 50e verjaardag van doorbraakhit "Waterloo" met een eigenzinnige ode aan de Zweedse popgroep. Verwacht kostuums, memorabilia en vooral heel veel muziek die 's nachts blijft hangen. Nog tot 18 mei 2024.

Dino's spreken tot de verbeelding, maar ze waren niet de enige gigantische dieren die ooit rondzwierven op aarde. De expo "Giants" in het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel focust op de grootste dieren uit de geschiedenis. Gigantopithecus blacki, bijvoorbeeld, een aap zo groot als drie orang-oetans. Het museum toont 3D-modellen en skeletten van 11 spectaculair grote dieren. Nog tot 25 augustus 2024.

In Brussel vind je - letterlijk - groots opgezette expo's (zie hierboven), maar ook tentoonstellingen waar het kleine wordt geëerd. "Small is beautiful" toont miniatuurkunst in een pand op de Brusselse Grote Markt. Er zijn zo'n 100 kunstwerkjes van 20 uiteenlopende kunstenaars te zien, zoals de schaduwwerkjes van de Belgische kunstenaar en regisseur Vincent Bal. Tot 25 februari.

In de buurt van het Brusselse Zuidstation kan je het meer dan levensgrote hoofd van Kuifje en Bobbie ontwaren op het dak van uitgeverij Le Lombard. De legendarische uitgeverij bracht in 1946 het weekblad Kuifje uit en publiceert nu al 77 jaar strips, zoals Alex, Blake & Mortimer en de Smurfen. Het verhaal van de uitgeverij  die zo belangrijk was voor het Belgische stripverhaal wordt verteld in het Brusselse Stripmuseum. Nog tot 25 augustus 2024.

"Nuts": dat was het antwoord van de Amerikaanse generaal McAuliffe op de eis van de Duitsers om zich over te geven. Hij sprak het gevleugelde woord uit in een kelder in Bastenaken of Bastogne op 22 december 1944, tijdens het Ardennenoffensief, de laatste grote aanval van Hitler. De Bastogne War Rooms brengen een historische reconstructie, met allerlei scenografische technieken.  Ook te bezoeken: het Bastogne War Museum. Om optimaal geïnformeerd te zijn voor de  80e verjaardag van de Slag om de Ardennen, eind dit jaar. 

Voor elke inwoner van een stad ook een rat? Het is een hardnekkige volkswijsheid, maar het is wachten op meer wetenschappelijk onderzoek. Het Riolenmuseum van Brussel wil de fabeltjes en het fake news over de rat ontkrachten, en organiseert een heuse expo. En ja, als je lang genoeg wacht, dan trippelt er misschien wel een echte rat voorbij. Voor de liefhebber. Nog tot 16 juni 2024.

FOMU, het Antwerpse fotomuseum, zet de blijvende invloed van de in 2015 overleden Belgische regisseur Chantal Akerman in de verf. De expo is getiteld "Her voice - Echoes of Chantal Akerman". 

Bijzondere foto's zijn er ook van de Ghanees-Britse fotograaf James Barnor (92), die in de jaren vijftig een eigen fotostudio begon in Accra, de hoofdstad van Ghana. Hij belandde eind jaren zestig voor een opleiding bij Agfa-Gevaert in Mortsel, en opende daarna het eerste kleurenfotografielab in Ghana. Zijn foto's tonen een minder bekende Afrikaanse geschiedenis. Nog tot 10 maart 2024.

Alles komt terug: "De droomfabriek", Furby en bij uitbreiding de hele jaren negentig. Het was de allerlaatste analoge periode, het einde van een tijdperk waar we nog lekker onbereikbaar konden zijn. Het Huis van Alijn in Gent toont in de nostalgische expo "90s" alles wat dat decennium zo onweerstaanbaar (of afstotelijk) maakte. Tot april 2024.