Topman OCAD: "Door Gaza-crisis is risico groot dat mensen tot geweld overgaan, maar we moeten het hoofd koel houden"
Ons land zal nog een tijd op dreigingsniveau 3 blijven, wat betekent dat de dreiging ernstig is en terreurdaden mogelijk en waarschijnlijk zijn. De verhoogde waakzaamheid is een gevolg van de aanslag in Brussel bijna twee weken geleden, maar ook van het conflict tussen Israël en Hamas. Dat heeft Gert Vercauteren, topman van OCAD, gezegd in "De ochtend" op Radio 1. Toch benadrukt Vercauteren dat het belangrijk is om het hoofd koel te houden en niet mee te gaan in het "spel" van de terroristen.
Sinds de dodelijke aanslag in Brussel bijna twee weken geleden, waarbij twee Zweden om het leven kwamen, staat het dreigingsniveau in ons land weer op 3. Dat betekent dat de dreiging "ernstig" is. "Er is sprake van een mogelijke of waarschijnlijke dreiging tegen de persoon, de groepering of de gebeurtenis die het voorwerp uitmaakt van de analyse."
Enkel niveau 4 (waarbij de dreiging zeer ernstig is) is nog hoger. Dat niveau werd voor de hoofdstad afgekondigd op de avond van 16 oktober toen de dader van de aanslag nog voortvluchtig was.
Wat is OCAD?
Het OCAD is het Coördinatieorgaan voor de Dreigingsanalyse. Ze maken een situatieschets van in hoeverre ons land wordt bedreigd door individuen of groeperingen. Dat gaat van terrorisme tot extremisme en problematische radicalisering. Op basis van analyses is er ook een dreigingsniveau. Momenteel staat dat voor het hele land op niveau 3 of "ernstig", op een schaal van 4.
Wat is de OCAD-lijst?
De OCAD-lijst is een databank met namen en informatie over potentieel gevaarlijke individuen of groeperingen in ons land die worden opgevolgd. De lijst werd in 2016 opgericht na de aanslagen in Zaventem en Maalbeek. Er staan Syriëstrijders op, maar ook buitenlandse terroristische strijders en mensen die deelnemen aan terreurdaden in eigen land.
Het Israëlisch-Palestijnse conflict is een van de grootste redenen waarom het dreigingsniveau momenteel op 3 blijft staan. "De Gaza-crisis zorgt voor een "emotioneel triggerevent", een gebeurtenis die een zware emotionele impact heeft op de bevolking, bij ons en wereldwijd", legt Gert Vercauteren, topman van OCAD, uit.
"In dat klimaat is natuurlijk het risico groot dat bepaalde mensen hun woede of frustraties gaan uiten op een gewelddadige manier. We zien nu ook al dat het aantal dreigingsmeldingen toeneemt. In de zomer zaten we in een luwe periode, nu moeten we bijna dagelijks met de verschillende diensten samenzitten om zeer verontrustende gevallen aan te pakken."
Het risico is groot dat bepaalde mensen hun woede of frustraties gaan uiten op een gewelddadige manier
Heel concreet gaat het dan om bedreigingen tegen de Joodse gemeenschap op sociale media en er zijn ook mensen die copycatgedrag vertonen (het gedrag van anderen, in dit geval andere terroristen, imiteren).
"Zo zijn er al verschillende cases geweest, ook in Duitsland was er al iemand die geïnspireerd was door de dader in Brussel. We moeten daar heel behoedzaam voor zijn. Ik vrees dat we hier nog een tijd aan vastzitten, we moeten ook zien hoe het verdergaat met het conflict in de Gazastrook, maar ik denk niet dat de gevolgen de eerstkomende weken verdwenen zullen zijn."
Beluister het volledige gesprek in "De ochtend":
Waarom blijft het dreigingsniveau op 3?
"Het is belangrijk om niet te overreageren"
In tegenstelling tot na de aanslagen van 2016 verwacht Vercauteren geen militairen op straat, al benadrukt hij dat hij daar niet over beslist. De situatie was toen ook helemaal anders, zegt hij. "In heel Europa waren er toen veel aanslagen en was er veel dreiging. Je had terreurgroep IS die commando’s uitgestuurd had naar het Westen. Dat is niet het beeld van nu. Er zijn dreigingen, maar die zijn niet te vergelijken met de situatie van voor 2018."
Kalmte kan ons redden, is de boodschap van Vercauteren. "Het is belangrijk om niet te overreageren, het spel van de terroristen niet mee te spelen. Want dat is net wat ze willen. We moeten er –voor zover het kan- verstandig mee omgaan. Het is uiteraard niet aan het OCAD om te beslissen wie er op straat moet komen, militairen of de politie, maar ik zou ervoor pleiten om de zaken via de normale weg aan te pakken: verhoogde waakzaamheid, extra politie. Laat ons het hoofd koel houden, dat is het beste wat we in deze situatie kunnen doen."
Ik zou ervoor pleiten om de zaken via de normale weg aan te pakken: verhoogde waakzaamheid, extra politie
De zogenoemde OCAD-lijst met potentieel gevaarlijke individuen of groeperingen uitbreiden is ook niet nodig, vindt Vercauteren. Op dit moment staan er 660 namen op. En hoewel Abdessalem Lassoued niet op die lijst stond, is er op verschillende momenten wel degelijk over hem gepraat.
"We gaan met die lijst al heel breed. Maar je wil ook geen systeem met duizenden namen die je dan niet kan opvolgen, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk. In een klein land als het onze zijn de middelen niet oneindig en moet je echt goed focussen en prioriteiten stellen. En het feit dat je niet op de lijst staat, wil niet zeggen dat je niet besproken kan worden."