CHECK - Ja, wie de anticonceptiepil neemt en lang in een vliegtuig zit, heeft meer kans op een trombose  

Op TikTok gaat een video rond van een vrouw die door haar man verplicht wordt om af en toe recht te staan tijdens een vlucht. Dit komt doordat zij de anticonceptiepil neemt en door het langdurig zitten in het vliegtuig zou zij meer risico lopen op tromboses. De video werd zo’n 16 miljoen keer bekeken. Onder de video verschijnen veel bezorgde reacties.

Volgens Gezondheid.be loop je enkel met de combinatiepil een verhoogd risico op tromboses. Dit wil zeggen een pil die zowel oestrogeen als progestageen bevat. Uit studies is gebleken dat vrouwen die de gecombineerde pil nemen een vier keer hogere kans hebben dan vrouwen die de pil niet nemen.

Het oestrogeen verhoogt het risico op tromboses, maar het heeft ook bepaalde voordelen, namelijk vermindering van ongeplande bloedingen en een betere cycluscontrole. Het progestageen dat met oestrogeen gecombineerd wordt, kan dat relatieve verhoogde risico op trombose nog beïnvloeden. Bij pillen die enkel progestageen bevatten is er geen verhoogd risico. 

Volgens Huisarts en wetenschap is een stijging van het risico afhankelijk van het stijgen van de dosis oestrogeen en het type progestageen en oestrogeen die worden gecombineerd. De eerste generatie pillen had bijvoorbeeld een grotere kans op tromboses omdat er meer oestrogeen in zat. 

Volgens Gezondheid.be is het basisrisico op trombose vrij laag, maar stijgt dit met de leeftijd. Zo zouden 5 op 100 000 vrouwen die geen pil nemen jaarlijks een trombose krijgen. Bij vrouwen die wel een combinatiepil nemen zou het gaan om 20 op 100 000. Vanaf 40 jaar stijgt dit van 100 naar 400 per jaar. De pil geeft een viermaal zo hoog risico op tromboses. 

Gynaecologe Monika Laubach van het UZ Brussel bevestigt ook dat je met de combinatiepil meer risico loopt en spreekt van een verhoging met factor 3. “Het risico is klein, maar het is zeker wel een argument om er met vrouwen over te praten en hen te informeren. Zeker als er erfelijke factoren meespelen of als die persoon rookt of overgewicht heeft. Men kan ook alternatieven aanbieden zoals een staafje of een hormoonspiraal.”

Ook loopt men meer risico in het eerste jaar dat men de anticonceptiepil neemt, aldus Laubach. “Het eerste jaar dat je de pil neemt, loop je ook meer risico omdat men niet weet welke genetische factoren er aanwezig zijn die de kans op trombose verhogen.“ 

Volgens de Trombosestichting Nederland neemt het risico op trombose toe wanneer men lang stil zit. Dat komt doordat bij lang stilzitten de bloedstroom trager wordt en ook belemmerd kan worden door het zitten in een bepaalde houding. Hierdoor heb je meer kans op een verhoogde stolbaarheid en dus trombose. 

Tijdens een lange vliegreis loop je bovendien extra risico doordat het zuurstofgehalte in de lucht lager is. Dat heeft een invloed op de samenstelling van het bloed en kan ervoor zorgen dat het bloed sneller stolt. In combinatie met het lange zitten neemt het risico op een trombose dan toe. 

Volgens Trombosestichting Nederland is het risico op trombose na een lange vlucht 3 keer groter dan normaal. Terwijl deze Nederlandse studie het eerder 2 tot 4 keer groter inschat dan normaal. 

Professor dr. Marc Vuylsteke, vasculair chirurg, bevestigt dat je een hoger risico loopt op tromboses tijdens een vlucht. "Tijdens een vlucht ben je lange tijd immobiel en heb je (ook) weinig beenruimte. Door lage luchtvochtigheid in het vliegtuig kan men gemakkelijker uitdrogen, hetgeen nog wordt versterkt door inname van alcohol of koffie die als vochtafdrijver werken. Dit zorgt allemaal voor een verhoogd risico op een trombose." 

Professor Thomas Vanassche, specialist bloedings- en vaatziekten aan UZ Leuven, benadrukt dat wel dat men vooral risico loopt als men zeer lang niet beweegt of zeer lang in een slechte houding zit. "Tijdens een vlucht ga je wel eens naar het toilet of verander je van houding dus men moet daar niet al te veel schrik van hebben." 

Vuylsteke bevestigt dat er een hoger risico is op tromboses in combinatie met de anticonceptiepil en een lange vlucht. “Het is een kleine kans en er bestaan geen exacte data over, maar het kan zeker geen kwaad om voldoende te bewegen en eventueel steunkousen te dragen. Zeker bij vluchten die langer duren dan 4 uur."

Ook volgens Laubach loop je een verhoogd risico en zij raadt aan wanneer je een lange vlucht voor de boeg hebt en wil starten met de pil om hier pas mee te beginnen na de vlucht. 

Vanassche drukt zich voorzichtiger uit: "We kunnen ervan uit gaan dat risicofactoren elkaar inderdaad versterken, maar ik zou zeker niet willen dat mensen denken dat ze hun pil moeten overslaan wanneer ze het vliegtuig nemen." 

"Bij sommige personen met een gekend verhoogd risico op trombose, bijvoorbeeld na een eerder doorgemaakte trombose, zullen we een lage dosis bloedstollingsremmende medicatie voorschrijven om het risico tijdens een (zeer) lange vlucht verder te minimaliseren.", aldus Vanassche. Ook Vuylsteke raadt bij risicopatiënten een bloedverdunner aan tijdens vluchten die langer duren dan 4 uur.