Israëlische premier Netanyahu: "Staakt-het-vuren is overgave aan terreur", Hamas verspreidt video van gijzelaars

Een Israëlisch ministerie heeft voorgesteld om de 2,3 miljoen Palestijnen in de Gazastrook over te plaatsen naar de Sinaïwoestijn in het noordoosten van Egypte. Dat moet althans blijken uit een document van het ministerie dat is uitgelekt. Het document dateert van 13 oktober, zes dagen na de terreuraanval van Hamas op het zuiden van Israël.

In het document worden verschillende scenario's genoemd. De overplaatsing van de Gazanen naar Egypte wordt als het beste scenario naar voren geschoven voor de veiligheid van Israël.

De plannen in het document weerspiegelen de vrees die al langer in Egypte leeft dat Israël het Palestijnse probleem op die manier naar Egypte zou willen verschuiven. Egypte heeft de voorbije weken ook al herhaaldelijk duidelijk gemaakt dat het geen grote groep Palestijnse vluchtelingen wil opnemen, omdat dat de eis van de Palestijnen voor een eigen staat teniet zou doen. Het zou ook het risico inhouden dat Palestijnse militanten vanuit Egypte Israël zouden aanvallen, wat de vrede tussen Israël en Egypte in gevaar zou kunnen brengen.

Voor de Palestijnen zou het een herhaling van hun grootste trauma zijn, namelijk dat in 1948 honderdduizenden Palestijnen hun dorpen en steden hebben moeten verlaten bij de oprichting van de staat Israël - wat door de Palestijnen de "nakba" of "ramp" wordt genoemd. 

Volgens de Israëlische premier Netanyahu gaat het slechts om een "conceptnota", een hypothetische oefening.

De Amerikaanse regering werkt naar eigen zeggen nog altijd aan een oplossing om Amerikanen die in de Gazastrook vastzitten, daar op een veilige manier weg te krijgen en de Amerikaanse gijzelaars die door Hamas zijn ontvoerd vrij te krijgen. Maar volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken stelt Hamas verschillende eisen vooraleer het de toelating kan geven om mensen uit de Gazastrook te laten vertrekken. Over welke eisen het precies gaat, zegt het ministerie niet.

Israël meldt dat het bij een operatie afgelopen nacht een gevangengenomen soldaat heeft kunnen bevrijden. De militair werd op 7 oktober ontvoerd door Hamas. Veel extra details wil het leger niet kwijt over de bevrijding.

Het Israëlische leger houdt zijn lippen dicht over de omvang van de operaties in Gaza, zowel over welke troepen er aanwezig zijn en waar die zich bevinden.

Drie dagen nadat Israël aankondigde dat het leger "de grondoperaties zal uitbreiden", is het nog steeds moeilijk om een duidelijk zicht te krijgen op de situatie in Gaza.

Vanmiddag heeft premier Netanyahu gezegd dat het leger "methodische" vooruitgang maakt. "De Tsahal (het Israëlische leger, red.) heeft zijn operaties in Gaza uitgebreid en doet dit in afgemeten en zeer krachtige fases, waarbij het stap voor stap op een methodische wijze oprukt." Wat dat wil precies wil zeggen is koffiedik kijken.

Eén belangrijke indicatie is een video die vanmiddag is verspreid door een journalist ter plaatse. Die toont een aanval op een wagen die op dat moment op de belangrijke Salah al-Din-weg vanuit Gaza-stad richting het zuiden. De wagen moet rechtsomkeer maken en wordt op dat moment aangevallen door een tank. Volgens de Palestijnen vallen er drie doden.

Voor zover we nu weten rukken troepen op vanuit het zuiden en het noorden van Gaza-stad richting het centrum. Daarnaast heeft het leger meermaals gevraagd aan mensen om te vluchten richting het zuiden. Het lijkt er dus op dat de focus van Israël ligt op Gaza-stad, een belangrijk bolwerk van Hamas.

Volgens Israël is heel wat infrastructuur van Hamas in Gaza-stad gehuisvest. De vrees is groot dat wanneer de Israëlische grondtroepen doorbreken richting de dichtbevolkte wijken, het aantal doden gevoelig zal stijgen. Ook het aantal burgerslachtoffers.

Momenteel zijn er volgens cijfers van de VN 1,4 miljoen - meer dan de helft van de totale bevolking - op de vlucht. Maar volgens diezelfde cijfers schuilen ongeveer 117.000 mensen in ziekenhuizen in het noorden van Gaza, onder andere in het grote al-Qudsziekenhuis, waar vanochtend nog bombardementen waren.

De Palestijnse Rode Halve Maan meldt op X (voormalige Twitter, red.) dat verschillende opslagdepots "ernstig beschadigd" zijn. Het gaat om de pakhuizen in Gaza-stad, een omgeving die momenteel hevig wordt belegerd door het Israëlische leger.

De hulporganisatie voegt toe dat de pakhuizen niet langer operationeel zijn.

De humanitaire situatie in Gaza gaat van kwaad naar erger. Konvooien met noodhulp komen in kleine aantallen Gaza binnen, ziekenhuizen draaien op minimale capaciteit en door een gebrek aan proper water stijgt het aantal zieken. Daarnaast is haast alle voeding op.

"Uit wanhoop" hebben eergisteren duizenden mensen ingebroken in opslagdepots van het VN-agentschap voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA). Ze hebben er meel en "andere basale overlevingsmiddelen" meegenomen. Door de chaos is de VN genoodzaakt "vier VN-distributiecentra te sluiten".

"Met de ineenstorting van de burgerlijke orde hebben we nu elke dag honderden mensen die proberen de pakhuizen binnen te komen om meel te stelen," zegt Tom White aan het persagentschap Reuters. White is de directeur van de UNRWA.

Hij zegt ook dat een logistieke basis bij de Rafah-grensdoorgang, essentieel voor hulpverlening, steeds moeilijker te bedienen is, omdat er 8.000 mensen schuilen.

Ondanks de koele relatie tussen de VN en Israël na uitspraken van VN-baas Antonio Guterres, mag Martin Griffiths, de topman van het VN-agentschap voor humanitaire zaken, toch Israël betreden.

Afgevaardigden van de VN waren niet meer welkom in Israël na een als pro-Palestijns opgevatte uitspraak van Guterres.

Volgens Guterres heeft de terreuraanval van Hamas niet "in een vacuüm" plaatsgevonden, maar is het een gevolg van de jarenlange bezetting van het Palestijnse volk door Israël.

Dat Griffiths nu toch binnen mag, is te danken aan andere VN-lidstaten. Hij zal er hun afgevaardigden helpen evacueren uit de Gazastrook.

In Jeruzalem loeit momenteel het luchtalarm. Er zouden ook ontploffingen te horen zijn. Of die afkomstig zijn van neergekomen raketten, en of daarbij slachtoffers zijn gevallen, is onduidelijk.

We houden de berichtgeving voor u in het oog en geven zo snel mogelijk een update wanneer we meer weten.

De Grieken onderzoeken samen met de Verenigde Staten en de Verenigde Naties of het mogelijk is om humanitaire hulp over zee aan burgers in de Gazastrook te leveren.

Op welke manier dat zou moeten verlopen, nog niet duidelijk. "Dit is een moeilijke en zeer ingewikkelde procedure en we hebben op dit moment geen extra details", meldt Griekenland.

De hulpverlening naar Gaza verloopt momenteel zeer moeizaam. Af en toe kunnen konvooien met enkele vrachtwagens de grensovergang tussen Egypte en Gaza, bij Rafah, oversteken. 

Na 24 dagen oorlog konden 117 vrachtwagens de oversteek maken, een peulschil met het aantal dat voor de oorlog Gaza binnen reed. Er zouden elke dag minstens 100 vrachtwagens nodig zijn om de noodlijdende bevolking te helpen, klinkt het bij de VN.

Het is momenteel onduidelijk hoe de grondoperatie van het Israëlische leger verloopt in de Gazastrook. Druppelsgewijs bereikt informatie onze redactie, maar "het leger is karig met het delen van informatie", zegt Rudi Vranckx vanuit Tel Aviv. 

"Men zit nu nog in de makkelijke fase van de grondoperatie", merkt Vranckx op. "Men is langs de kustweg aan het oprukken die open ligt en daar neemt men dan gebouwen in. Ook dringt men binnen aan de noordelijke grens. Maar ze zijn nog niet aan de dichtbevolkte gebieden."

De luchthaven van Machatsjkala, in Russische deelrepubliek Dagestan, is weer open nadat gisteren een woedende menigte een vliegtuig uit Israël had bestormd. Dat meldt het Russische luchtvaartagentschap op Telegram.

Bij de bestorming zijn 20 gewonden gevallen. Als gevolg was de luchthaven een tijdlang gesloten.

Intussen zullen alle vluchten van Tel Aviv naar Machatsjkala en Mineralnije Vodi herleid worden naar andere luchthavens. Dat melden de Russische autoriteiten. 

Rusland meldt ook dat 60 mensen zijn opgepakt naar aanleiding van de bestorming.

In Oost-Jeruzalem is een Palestijn gedood nadat hij eerder een Israëlische politie-agent had neergestoken, zo meldt de politie. Na de steekpartij sloeg de dader op de vlucht, maar hij kon worden onderschept en werd "geneutraliseerd".

Het ziekenhuis waar de gewonde agent naartoe is gebracht, zegt dat de agent "steekwonden aan de borst" heeft. Hij is er ernstig aan toe, maar is niet in levensgevaar.

In een dagelijkse update van het ministerie van Volksgezondheid in Gaza is een nieuwe dodentol medegedeeld. In de Gazastrook zijn sinds de start van de oorlog op 7 oktober 8.306 Palestijnen gedood, 3.457 onder hen zijn kinderen en 2.136 vrouwen.

Ook op de Westelijke Jordaanoever zijn de spanningen opgelopen. De dodentol is er opgelopen tot 121 sinds 7 oktober.

Aan Israëlische kant blijft het aantal doden stabiel. Daar zijn volgens Israël 1.400 doden gevallen sinds 7 oktober.