‘We drongen de Russen terug in Avdiivka, maar ’s nachts stuurden ze nieuwe soldaten. We doodden er zoveel dat onze voorraad drones op raakte’

De hoge schoorstenen van de cokesfabriek van Avdiivka steken af tegen de skyline. Daarnaast torent een uitgestrekte terril de lucht in, met uitzicht over de stad Avdiivka en de omliggende dorpen. De twee monumenten zijn sinds 10 oktober het middelpunt van hevige gevechten.

Duizenden Russische troepen zijn toen begonnen aan een groot nieuw offensief in Oost-Oekraïne om Avdiivka in te nemen, een felbegeerde prijs die de controle van Rusland over de mijnregio Donbas zou uitbreiden.

Maar al na enkele dagen bleek deze strijd in Avdiivka voor Rusland misschien wel de duurste van de oorlog te worden. Oekraïense artillerie vernietigde Russische pantsercolonnes op de toegangswegen naar de stad en drones met explosieven sloegen infanterie neer toen ze uit hun voertuigen sprongen en te voet oprukten, volgens Oekraïense soldaten en commandanten, Russische militaire bloggers en onafhankelijke militaire analisten. Golven Russische soldaten beklommen de industriële afvalberg om hogerop te raken. Telkens werden ze teruggeslagen door Oekraïense artillerie.

Na bijna drie weken strijd is het Russische leger er niet in geslaagd de gewenste snelle doorbraak te forceren. Het heeft honderden manschappen en meer dan honderd pantservoertuigen en tanks verloren, rapporteerde het Institute for the Study of War. Volgens Oekraïense verslagen gaat het zelfs om het dubbele. In de hoofdrichting van de aanvallen zijn ze nauwelijks anderhalve kilometer opgeschoten en op andere plaatsen slechts een paar honderd meter.

Brute ervaring

Zoals beide partijen in bijna twee jaar van zware artilleriegevechten hebben ondervonden, is een gemechaniseerde aanval tegen een sterke verdedigingslinie altijd een brute ervaring. De Oekraïners lijden ook zware verliezen. Een militair beschrijft hoe slechts zes soldaten van zijn eenheid van meer dan vijftig soldaten ongedeerd bleven na de eerste dagen van de gevechten.

De Russische verliezen bij Avdiivka zijn nog groter dan de verliezen die het Russische leger leed in gevechten vorig jaar en bij Voehledar in maart van dit jaar, zeggen Oekraïense functionarissen en analisten. Die eerdere verliezen aan materieel hebben het vermogen van Rusland beperkt om te manoeuvreren zoals het had gepland. En de nieuwe verliezen kunnen de operaties weer op dezelfde manier belemmeren, volgens het ISW.

Avdiivka is een doelwit van Russische kanonnen sinds Russische proxy-troepen de stad innamen en vervolgens weer verloren aan Oekraïense troepen in 2014. “We hebben hooguit een halve dag rust gehad”, zegt een voormalige agent, die nu in de 109de Territoriale Verdedigingsbrigade dient in de buurt van zijn geboortestad. “Maar deze aanval was de zwaarste die we in de hele oorlog hebben gekend.” Om veiligheidsredenen wil hij alleen geïdentificeerd worden met zijn roepnaam Deputat, zoals alle militairen die voor dit artikel werden geïnterviewd.

In de afgelopen negen jaar is Avdiivka een bastion van de Oekraïense verdediging in het oosten geworden. De stad ligt op een paar kilometer afstand van Donetsk, de grootste stad van de door Rusland gecontroleerde oostelijke provincies, ruim binnen het bereik van het vliegveld en de belangrijkste installaties.

Strategisch militaire waarde

Zelfs nu de Oekraïense troepen het omliggende gebied hebben verloren, gaan ze door met het blokkeren van de belangrijkste snelweg en spoorlijn langs de frontlinie, zodat Rusland die niet kan gebruiken. Dat geeft Avdiivka strategisch militaire waarde, omdat de inname ervan de Oekraïense troepen zou terugduwen weg van Donetsk en zo de belangrijkste spoor- en wegroutes zou openen voor Russische troepen in het gebied. Maar het heeft ook politieke waarde. Het veroveren van de stad na zoveel jaren van verzet zou een grote slag zijn voor de Russische president Vladimir Poetin om de winter in te gaan.

De meeste mensen in de stad zijn gevlucht onder het meedogenloze Russische bombardement. Van de vooroorlogse bevolking van 36.000 mensen zijn er niet veel meer dan 1.000 over, zeggen ambtenaren. “De meesten van hen zijn gepensioneerden”, aldus Lyuty, de commandant van een speciale eenheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken in de stad. Hij is vernietigend voor burgers die weigerden te vertrekken en zei dat ze henzelf en zijn mannen in gevaar brachten.

Een vloot drones

Oekraïense verkenningsteams zagen tekenen van een Russische opbouw rond Avdiivka in de weken voor de eerste aanval op 10 oktober, zegt Baloo, commandant van de drone-eenheid van de brigade. Het ging om minstens drie brigades. “Militaire voertuigen en pantsers verzamelden zich. Ook veel auto’s van burgers, die eruitzagen alsof commandanten in het gebied arriveerden.”

De Russen volgden een voorspelbaar patroon, volgens Oekraïense soldaten. Ze openden de strijd met zware artillerie en luchtbombardementen en rukten daarna op in colonnes van gepantserde voertuigen. Ze waren goed voorbereid: ze stuurden eerst ontmijningsmaterieel naar voren om de weg vrij te maken en groepen pantservoertuigen die erachteraan raasden om infanterie af te zetten.

Maar met een vloot drones in de lucht zagen de Oekraïners hun opmars en ze begonnen de voertuigen op de toegangswegen aan te vallen, zeggen de commandanten. “We hebben een belangrijke taak, zoals alle drone-eenheden”, vertelt Baloo. “We moeten de vijand lokaliseren en uitschakelen voordat hij aanvalt.”

In het afgelopen jaar zijn de Russische troepen gestaag doorgedrongen in een schaarbeweging om Avdiivka te omsingelen, waarbij ze hun recente aanvallen vooral richtten op het dichten van de laatste tien kilometer lange kloof die de Oekraïense toegang tot de stad zou afsnijden.

Russische troepen vielen aan vanuit het noordoosten om te proberen de hoofdweg bij het dorp Berditsji af te snijden. Vanuit het zuidwesten rukten andere troepen op naar het dorp Siverne, dat aan een kleinere weg naar de stad ligt. Russische soldaten braken in het noordwesten door naar Oekraïense stellingen in de bomenrijen en begonnen de afvalberg te beklimmen die over de cokesfabriek uitkijkt.

De gevechten waren op de eerste dag zo hevig dat de 110de Gemechaniseerde Brigade bijna geen drones meer had en een beroep deed op de 109de brigade, die vlakbij was, voor versterking.

Anderhalve dag lang deden een dronepiloot, roepnaam Boomer, en zijn navigator, Grek, mee aan het gevecht en zoomden in op oprukkende Russische infanterie vanuit een bunker aan de rand van het slagveld. Een derde teamlid laadde de drones met explosieven en lanceerde ze in de lucht. “We drongen hen terug, maar ’s nachts stuurden ze nieuwe soldaten”, zegt Boomer over de Russische troepen. “We doodden er zoveel dat de voorraad op raakte.” De eenheid moest vrijwilligers oproepen om meer drones te sturen.

Op de derde dag van de gevechten, op 12 oktober, zagen ze Russen vluchten. Boomer laat een video zien die hij heeft opgeslagen op zijn gsm van een Russische soldaat die wegrent uit een bunker. “Hij begrijpt dat hij zal sterven als hij daar blijft.”

Na drie dagen van hevige gevechten was er stilte. Het droneteam speurde Russische posities af naar doelwitten. Ze tonen beelden van hun treffers op een reservetank die zich ver van de frontlinie bevond en een busje dat verborgen was op een erf en dat volgens hen drones en uitrusting vervoerde naar Russische troepen. Daarna vielen de Russische troepen opnieuw aan op 19 oktober.

Bunkers

In de boomgrens aan de rand van de stad vochten soldaten van man tot man, terwijl de Russen loopgraven bestormden en de Oekraïners in de tegenaanval gingen. Maar een groot deel van de strijd in Avdiivka wordt op afstand uitgevochten vanuit bunkers en verborgen posities.

In een goed gebouwde ondergrondse bunker, ver weg van de frontlinie, houden commandanten van het 1ste Strike Bataljon van de 59ste Gemechaniseerde Brigade de gevechten in de gaten op een bank met videoschermen die verschillende beelden van het slagveld live streamen.

Op één scherm zijn de lichamen te zien van Russische soldaten die in een verre hoek op een lege weg liggen. “Eentje leeft nog”, zegt Bardak, het hoofd verkenning van het bataljon. De gewonde soldaat beweegt, heft een arm op en valt dan opnieuw. “Hij is dood”, zegt een officier van dienst.

Zelfs terwijl ze vertellen over successen op het slagveld, bagatelliseren Oekraïense soldaten de sterke punten van Rusland niet. Bataljonscommandanten van de 59ste Brigade tonen een video van een Russisch meervoudig raketsysteem met thermobarische kernkoppen op weg door een dorp tijdens de aanval van 19 oktober. De Oekraïners vernietigden het wapen, maar het had de Oekraïense verdediging en het moreel van de soldaten kunnen vernietigen als het niet was gestopt, zegt Bardak.

Oekraïne zou Avdiivka kunnen verliezen onder het gewicht van een dergelijke Russische vuurkracht, net als bij de nabijgelegen stad Bachmoet. “Dat is mogelijk, als we zonder manschappen en munitie komen te zitten.”

_{© The New York Times}