Frankrijk en Spanje kondigen als eerste ‘code rood’ af voor Ciarán: zeer zware storm met windschade en overstromingen

De herfst draait op volle toeren en ook het stormseizoen dat dit jaar erg actief is. Na de doortocht van stormen Agnes in september volgde Aline, Babet, Bernard en Céline elkaar in sneltempo op in de afgelopen twee weken. En deze week dient zich al een volgende Europese storm aan.

Dit weekend al doopte de Britse weerdienst deze aankomende storm onder de naam ‘Ciarán’. Dat dit zo vroeg gebeurde en al meteen gepaard ging met een eerste waarschuwing komt omdat men verwacht dat het hier wel eens om een extreem zware storm zou kunnen gaan. Daarom volgen de meteorologen van verschillende Europese landen de ontwikkeling van deze storm nauwgezet op om te zien hoe krachtig hij zal worden én waar hij heen trekt.

_{Lees verder onder de afbeelding}

In het herfstseizoen zijn er vaak grote verschillen in temperatuur tussen Noord- en Zuid-Europa. Warme (sub)tropische lucht uit het zuiden botst dan vaak met koude polaire lucht uit het noorden. Deze scherpe temperatuurcontrasten zorgen voor het ontstaan van een sterke straalstroom. Dit is een grote luchtrivier op zo’n 10 kilometer hoogte die zich met een grote snelheid voortbeweegt.

Deze straalstroom drijft ons weer aan en zorgt voor het ontstaan van hoge- en lagedrukgebieden. Momenteel richt een zeer actieve straalstroom zijn pijlen voluit op West-Europa. En dat staat garant voor winderig en wisselvallig weer. Want zo'n actieve straalstroom zorgt ervoor dat een omvangrijke stormdepressie zich in een razendsnel tempo zal kunnen uitdiepen.

Bij het uitdiepen van een depressiekern neemt de luchtdruk in de kern van het lagedrukgebied zeer snel af, een proces dat meteorologen benoemen als ‘cyclogenese’. In het geval van storm Ciarán zal deze drukdaling zeer snel verlopen. Op dit moment ligt deze depressie nog op de oceaan tussen Ierland en het Iberisch Schiereiland en ligt de luchtdruk in de kern rond 980 hectopascal.

_{Lees verder onder de afbeelding}

Deze nacht zal de kern verder uitdiepen en schuift hij op via het zuiden van Engeland richting het noordoosten. Tegelijkertijd zal de luchtdruk in de kern steeds verder blijven dalen. Op 24 uur tijd zal de kerndruk wellicht zelfs met meer dan 24 hectopascal gedaald zijn. De minimale kerndruk zal dan ongeveer 950 hectopascal bedragen. Zo’n snelle daling van luchtdruk is uitzonderlijk en ook de lage kerndruk zelf is opmerkelijk voor dit deel van de wereld. In zo’n geval spreken weerkundigen ook wel over ‘explosieve cyclogenese’ of ‘bomcyclogenese’.

Vooral in Amerika komt dit vaker voor, maar in Europa is het fenomeen eerder zeldzaam. Een depressie die uitdiept aan een snelheid van 24 hectopascal of meer in 24 uur tijd wordt benoemd als een ‘bomcycloon’. De kans is zeer groot dat storm Ciarán zo’n bomcycloon zal worden.

De zware storm zal zich opbouwen boven de Atlantische Oceaan, om zich vervolgens te verplaatsen naar een brede zone tussen Zuid-Engeland en de westkust van Frankrijk. Op donderdag zal de storm zich via het Kanaal naar het noorden bewegen.

De exacte koers van de depressiekern en hoe diep de depressie zich kan gaan uitdiepen zullen de uiteindelijke kracht van de storm bepalen. Ondanks dat de storm zich nog moet vormen is het nu al duidelijk dat het om een uitzonderlijke exemplaar zal gaan naar Europese normen en dat vooral Zuidwest-Engeland en de westelijke kusten van Frankrijk de volle laag zullen krijgen.

Het hoogtepunt van storm Ciarán verwachten de weermodellen tussen woensdagavond en donderdagnamiddag. Op dat moment zal de storm het krachtigst zijn met de hoogste pieken in de wind. Volgens de huidige prognoses zouden deze pieksnelheden wel eens uitzonderlijk hoog kunnen oplopen. Vooral de zone ten zuidwesten van de depressiekern krijgt te maken met het stevigste windveld. In deze zone komt het tot zware storm met windsnelheden die makkelijk windkracht 10 tot 12 kunnen bereiken. Bij een gemiddelde windkracht 12 of meer spreken we over wind met ‘orkaankracht’.

_{Lees verder onder de afbeelding}

De windstoten in deze zone zouden tijdelijk en lokaal zelfs kunnen pieken naar waarden tussen 160 en 180 km/u op de oceaan. In de kustregio’s kunnen de windsnelheden bij de doortocht van het hoogtepunt van de storm oplopen tot 160 km/u, later aan de achterzijde van de storm stilaan afnemend naar 140 km/u. Ook op het Kanaal zullen zich donderdag windstoten voordoen van deze grootteorde.

Met zulke hoge windsnelheden zal het niet alleen opletten zijn voor ernstige windschade, maar ook voor overstromingen langs de kusten als gevolg van de massale opstuwing van zeewater. Dit risico is vooral het grootst voor de westelijk gelegen Franse kusten, waar de west-zuidwestenwind met metershoge golven zal inbeuken op de kust. De golfhoogtes kunnen daar met de doortocht van de storm pieken naar hoogtes van ruim 12 meter.

De Franse weerdienst heeft daarom officieel vandaag code rood afgekondigd voor wind in de kustregio’s. Er is daar code oranje van kracht voor stormvloed. Ook Spanje kondigt code rood af, maar voor stormvloed. Op verschillende locaties is ook code oranje van kracht voor wind in het land. Ook het Verenigd Koninkrijk heeft gisteren al een code oranje voor wind uitgevaardigd voor het zuiden van het land. De weerdiensten volgen de storm nauwlettend op en wanneer de exacte koers van de depressie bekend zal zijn kunnen bijkomende waarschuwing nog volgen.

Naast windschade en overstromingen door opstuwend zeewater wordt er ook opnieuw gevreesd voor overstromingen ten gevolge van tientallen liters regen per vierkante meter. De stormdepressie zal gepaard gaan met actieve storingen die over West-Europa razen met de nodige regen en buien. Onder invloed van het warme zeewater kunnen de buien lokaal fel zijn. Het erg natte weer van de afgelopen periode zorgt op veel plaatsen voor een verzadigde bodem, waardoor de kans op overstromingen als gevolg van de extreme regenval groot is en steeds verder toeneemt. In Frankrijk is daarom op verschillende plaatsen code oranje en geel van kracht voor overvloedige regen. Ook in het Verenigd Koninkrijk is code geel van kracht voor neerslag.

_{Lees verder onder de afbeelding}

De windstoten waarmee storm Ciarán of Domingos gepaard zullen gaan zijn uitzonderlijk. Het komt niet vaak voor dat zulke hoge windsnelheden opgetekend worden in Europa. De hevigste storm die voor heel wat overlast zorgde voor een groot deel van West-Europa dateert uit 1999. Ook toen was het vooral Frankrijk dat in de klappen deelde. De storm passeerde op Tweede Kerstdag. In Parijs werd die dag een gemiddelde windsnelheid van 11 beaufort gemeten met windstoten tot 179 km/u. Ook in Duitsland en andere West-Europese landen werden windsnelheden in die grootteorde gemeten.

Op 27 december trok een volgende zeer krachtige storm over west-Frankrijk. Toen werd langsheen de Frans-Atlantische kust zelfs een windstoot van 198 km/u gemeten. De setting op de weerkaarten was toen zeer gelijkaardig als deze week. Ook toen was de straalstroom erg krachtig, met windsnelheden tot zelfs 400 kilometer per uur. De stormdepressie had toen een kerndruk van 965 hectopascal. De meest zware storm in ons land dateert van februari 1990 met windstoten tussen 130 en 150 km/u.

De depressiemolen blijft de komende week alvast op volle toeren draaien. Lagedrukgebieden blijven het weerbeeld over West-Europa bepalen en in het kielzog van stormen Ciarán en Domingos ontstaan na donderdag opnieuw stormdepressies.

Deze zouden op het eerste zicht een iets zuidelijkere koers volgen. Tijdens de nacht naar vrijdag trekt een venijnige stormdepressie richting het noorden van Spanje en de zuidwestkust van Frankrijk. Op zaterdag volgt een volgende stormdepressie die een gelijkaardig traject zou volgen. Daarbij zijn volgens de huidige verwachting windstoten mogelijk tussen 120 en 140 km/u.

Voor delen van Frankrijk wordt het dus een erg stormachtige periode. In ons land zou het na donderdag vrij winderig blijven, maar storm hoeven we niet meteen te verwachten.

LEES OOK:

“Sommige weermodellen berekenen uitschieters tot 100 km/u”: wanneer verwachten we de meeste wind en regen? En wat na de herfstvakantie? (+)

“Wanneer extreme weerfenomenen steeds extremer worden”: zo hard sloeg klimaatopwarming toe in 2023 (+)