Moeten burgers geëvacueerd worden en wie kan er bemiddelen? 3 vragen over hoe de oorlog tussen Israël en Hamas kan evolueren
Een staakt-het-vuren in de oorlog tussen Israël en Hamas lijkt verder af dan ooit. Zowel Israël als de VS zijn daar op dit moment geen voorstander van. Maar hoe moet het dan wel verder? #steljevraag heeft drie vragen voor defensiespecialist Roger Housen en Midden-Oostenkenner Brigitte Herremans.
Vorige week riepen de Verenigde Naties op om humanitaire pauzes in te lassen om hulp de Gazastrook binnen te krijgen. Maar daar wil Israël niet op ingaan. Ook een staakt-het-vuren is volgens Israëlisch premier Netanyahu niet aan de orde.
Intussen dringen de Israëlische grondtroepen steeds verder binnen in Gaza en blijven ook de luchtaanvallen doorgaan. "Israël zal Hamas wijk per wijk, straat per straat, huis per huis uit de Gazastrook moeten verjagen. Dit kan nog maanden duren", waarschuwt oud-kolonel en defensie-expert Roger Housen.
Maar hoe zal de oorlog evolueren? #steljevraag vat het samen in drie vragen.
Hoe kunnen meer burgerslachtoffers vermeden worden?
Ruim 8.500 doden aan Palestijnse kant en 1.400 aan Israëlische. Dat is de trieste balans na ruim drie weken oorlog. En dus rijst de vraag: hoe kunnen we meer burgerdoden vermijden? Kunnen we geen burgers evacueren, bijvoorbeeld via de kust?
"Israël heeft de Gazastrook hermetisch afgesloten. Ook langs de kust patrouilleert het Israëlische leger 24 uur per dag en 7 dagen per week. Hamas heeft in het verleden via de zee voorraad binnengehaald en aanvallen uitgevoerd", verduidelijkt Housen. Met andere woorden: Israël is niet geneigd om die zeeroute open te zetten.
De vrees bestaat dat bij evacuaties uit Gaza ook Hamasstrijders zouden ontsnappen.
Kunnen we dan geen vrouwen en kinderen evacueren over land? "In theorie is dat de ideale oplossing. Maar in een gebied dat zo dichtbevolkt is, is het heel moeilijk om de evacuatie van burgers te organiseren. Daarnaast vreest Israël dat er ook Hamasstrijders mee zouden geëvacueerd worden."
BEKIJK - Waarom is evacuatie over water geen optie?
Als evacueren geen optie is, moeten we er dan niet alles aan doen om meer burgerslachtoffers te vermijden. Volgens Housen levert het Israëlische leger wel degelijk inspanningen. "In het verleden deed ze aan "roof knocking", waarbij ze met kleine explosieven op daken klopten om burgers te waarschuwen voor een aanval. Er worden ook soms bommen zonder buskruit gedropt."
Maar in een dichtbevolkt gebied als de Gazastrook is het moeilijk om precisiebombardementen uit te voeren. "Zeker omdat Hamasstrijders die onder burgers vermengen en zich verschuilen onder ziekenhuizen en moskeeën."
Volgens Midden-Oostenexpert Brigitte Herremans focust Israël op dit moment niet voldoende op precisiebombardementen. "Ze hebben aangegeven dat ze op dit moment mikken op zoveel mogelijke schade aanrichten."
Kan er internationaal bemiddeld worden?
De oorlog kan nog lang duren. Kan er via bemiddeling niet sneller tot een oplossing gekomen worden. Bijvoorbeeld door de Verenigde Naties. Zij keurden vorige week nog een resolutie goed om humanitaire pauzes in te lassen. Israël en de VS legden die resolutie naast zich neer. "De VN is verlamd omdat de Verenigde Staten haar veto uitoefent", aldus Herremans. "Er heerst totale verdeeldheid op internationaal vlak."
"Enkel China en Rusland hebben al duidelijk opgeroepen voor een staakt-het-vuren. Alleen is Poetin niet de best geplaatste persoon om het internationale humanitair recht te laten gelden." Ook bij de Europese leiders heerst verdeeldheid, dus daar moeten we ook niet te veel van verwachten lijkt het.
BEKIJK - Waarom wordt er geen internationale bemiddelaar aangeduid?
Kan niet één van de buurlanden worden aangeduid als bemiddelaar? "Qatar probeert een rol te spelen, maar dat stoot op problemen bij Israël", zegt Herremans
Ook Egypte lijkt een evidente keuze, maar daar is dan weer een probleem met de Moslimbroeders. "Er is grote terughoudendheid bij de Egyptische president al-Sisi. Hamas heeft goede banden met de Egyptische Moslimbroeder. En dat is een doorn in het oog van al-Sisi."
Kan het conflict overwaaien naar andere plekken?
Eerder vandaag waarschuwde Geir Pedersen, de speciale VN-gezant voor Syrië, dat de oorlog tussen Israël en Hamas aan het overslaan is. Het conflict in Gaza draagt volgens hem bij tot de instabiliteit, het geweld en het totale gebrek aan het zicht op een oplossing voor het aanslepende conflict in Syrië.
Maar dreigt het conflict ook nog naar andere plekken in de regio uit te breiden? Volgens Housen zijn er zeker escalaties mogelijk. "Als ik kijk naar Libanon en de houding van Iran, dan zie ik daar de grootste risico's."
Bijkomende dreiging in West-Europa valt niet uit te sluiten. De dreiging blijft pertinent.
Moeten we in België, na de aanslag van enkele weken geleden, rekening houden met nieuwe dreigingen? "België heeft traditioneel altijd geprobeerd om het pad te vinden tussen de twee extreme standpunten in. Onpartijdig zijn zonder een uitgesproken keuze te maken."
Bij het begin van deze nieuwe oorlog heeft Premier Alexander De Croo wel duidelijk steun uitgesproken voor Israël. "Maar nu is de retoriek veel genuanceerder. België zal het middenpad behouden."