Oekraïense opperbevelhebber Zaloezjny geeft toe dat oorlog in patstelling is beland, maar president Zelenski blijft in overwinning geloven

Neen, het Oekraïense tegenoffensief in het oosten en zuiden van het land heeft niet het gewenste resultaat opgeleverd, geeft de Oekraïense opperbevelhebber Valeri Zaloezjny toe in een interview met het Britse magazine The Economist.

Dat tegenoffensief is nu al zo'n vijf maanden aan de gang en in al die tijd zijn de Oekraïense troepen nauwelijks opgeschoven. Van een leger zoals het Oekraïense was meer verwacht, zegt Zaloezjny. In vier maanden zou het van aan de zuidelijke frontlijn tot aan de Krim moeten zijn geraakt, had het daar moeten vechten, zich moeten terugtrekken om er vervolgens opnieuw binnen te vallen, geeft hij aan.

Maar niets van dat alles. In de plaats daarvan zag Zaloezjny zijn troepen vastlopen in mijnenvelden in de buurt van Bachmoet en het door het Westen geleverde materiaal beschoten worden door Russische artillerie en drones. En in het zuiden kwamen onervaren brigades in de problemen, ondanks de moderne westerse wapens waarover ze beschikten.

Zaloezjny is formeel: de oorlog in Oekraïne verkeert in een patstelling. Aan beide kanten worden de posities vooral verdedigd, in plaats van terrein te veroveren. "Een grote en mooie doorbraak" van Oekraïne verwacht hij niet meer.

De opperbevelhebber geeft toe dat hij zich vergist heeft, toen hij dacht dat hij Rusland kon stoppen door zijn troepen te laten bloeden. Volgens Zaloezjny heeft Rusland minstens 150.000 militairen verloren. "In elk ander land zou dat het einde van de oorlog betekend hebben."

Zaloezjny weet dat Rusland voordeel heeft bij een lange oorlog, met een bevolking die drie keer zo groot is als de Oekraïense en een economie die tien keer zo groot is. Want ook aan Oekraïense kant lopen de verliezen op - westerse schattingen hebben het over minstens 100.000 doden - en dat heeft een grote impact op het Oekraïense leger. Dat de gemiddelde leeftijd van de militairen tegenwoordig 43 jaar is, zegt genoeg.

"Hoe langer de oorlog blijft duren, hoe moeilijker het wordt om vol te houden. We moeten een oplossing vinden, want vroeg of laat zullen we merken dat we simpelweg niet genoeg mensen hebben om te vechten", is de opperbevelhebber duidelijk.

Dat gevoel leeft ook in politieke kringen. Het gebrek aan mensen is in sommige delen van het leger erger dan het gebrek aan wapens, klink het. Zelfs als de Verenigde Staten en de andere bondgenoten alle wapens leveren die ze hebben beloofd, zijn er niet genoeg militairen om ze te gebruiken, hoorde Time-journalist Simon Shuster van iemand uit de entourage van de Oekraïense president Volodimir Zelenski. 

Rusland daarentegen blijft meedogenloos mankracht in de strijd gooien en ondanks de zware verliezen blijft het superieur wat betreft wapens, raketten, materieel en munitie, stelt Zaloezjny.

Maar ondanks de patstelling hebben de Oekraïense troepen geen andere keuze dan het initiatief in eigen handen te nemen en te blijven aanvallen, meent hij, ook al schieten ze maar een paar meters per dag op. 

Dat Oekraïne moet blijven vechten, is ook de rotsvaste overtuiging van de Oekraïense president Volodimir Zelenski. "Niemand gelooft in onze overwinning zoals ik", zei hij in een interview met het Amerikaanse magazine Time. 

Zelenski gelooft er zo hard in dat sommige adviseurs zich zorgen maken. "Hij houdt zichzelf voor de gek. We hebben geen opties meer, we zijn niet aan het winnen, maar probeer hem dat maar eens te vertellen", zegt een van hen in datzelfde artikel.

Die halsstarrigheid bij Zelenski belet volgens sommigen uit zijn entourage dat er nieuwe strategieën uitgewerkt kunnen worden, zoals onderhandelingen. Op dit moment is de mogelijkheid dat er een vredesakkoord met Rusland gesloten zou worden taboe, klinkt het. Zelfs een tijdelijk bestand ziet Zelenski niet zitten. Het zou de confrontatie met Rusland alleen maar op de lange baan schuiven, vindt hij.

Zijn geloof in een overwinning ook warm houden bij de westerse bondgenoten vergt "al je kracht en energie", geeft Zelenski toe. De president voelt al langer dat de internationale interesse in de oorlog en daardoor ook de internationale steun afneemt.

"Het meest angstaanjagende is dat een deel van de wereld gewend geraakt is aan de oorlog. Oorlogsmoeheid rolt als een golf voort. Je ziet het in de Verenigde Staten en in Europa." De oorlog in Gaza heeft dat proces nog versneld, erkent hij.

Die oorlogsmoeheid kwam deze week nog eens duidelijk aan het licht toen de Italiaanse premier Giorgia Meloni zich liet beetnemen door twee Russische komieken. Ervan uitgaand dat de andere persoon aan de lijn een Afrikaanse leider was, zei Meloni dat "we dicht bij het moment zijn dat iedereen begrijpt dat we een uitweg nodig hebben".

Volgens mensen uit Zelenski's entourage, met wie Shuster kon spreken, voelt de president zich verraden door het Westen omdat het niet de middelen verschaft om deze oorlog te winnen, enkel om stand te houden. Maar Zelenski wil desondanks blijven vechten. "Ik denk niet dat Oekraïne het zich kan veroorloven om deze oorlog moe te worden."