Op de vlucht uit Gaza: “Vertel mij, hoe raak ik veilig aan de grens?”

“Mijn vrienden hebben mij verteld dat ik op een lijst sta van buitenlanders die vandaag de grens van Gaza mogen oversteken. Hoe moet ik een grens oversteken terwijl er voortdurend bommen vallen? De weg van Gaza naar de grensovergang wordt voortdurend gebombardeerd. De weinige privéauto’s en taxi’s die naar het zuiden rijden, worden via de lucht aangevallen. Vertel mij, hoe moet ik dan veilig aan de grens raken? Mijn naam op een lijst zetten is niet voldoende. Een lijst biedt geen bescherming.”

Fatena Al-Ghorra, dichteres en schrijfster, deelt in een spraakbericht haar frustraties. Al-Ghorra is een van de vijftig Belgen die recht hebben op een evacuatie uit Gaza, donderdag, zoals aangegeven op een lijst die de Palestijnse grensautoriteiten hebben gepubliceerd. Wie recht heeft op een evacuatie, moet zich zelfstandig een weg banen naar de zuidelijke grensovergang. Dat ziet Al-Ghorra niet zitten.

Net zoals ruim twee miljoen Gazanen leeft Al-Ghorra al meer dan drie weken zonder elektriciteit, schoon water of vers voedsel, en gaat ze slapen met het geluid van de vele honderden bommen die vooral ’s nachts op Gaza vallen. “Vanaf het begin vraag ik om de bescherming die mij werd beloofd. Ik wil niet zonder mijn ouders vertrekken, aangezien zij 80 jaar zijn. We worden in de steek gelaten.”

Zwaargewond of buitenlands

Donderdag konden voor een tweede dag op rij mensen uit Gaza de grens met Egypte oversteken. De gedeeltelijke evacuaties zijn het gevolg van een akkoord tussen Israël, Hamas, Egypte, de Verenigde Staten en het bemiddelende Qatar. Ze gelden alleen voor zwaargewonde Gazanen en mensen met een buitenlands paspoort die de toestemming hebben om Gaza te verlaten. Dat laatste slaat op Palestijnen met een tweede nationaliteit of buitenlandse medewerkers van ngo’s.

Woensdag weken zo’n 320 mensen via de grensovergang van Rafah uit naar Egypte, onder wie één Belg, een medewerker van Artsen Zonder Grenzen. Donderdag mochten zo’n 600 mensen uit vijftien verschillende landen dat ook doen, zoals aangegeven op de lijst van de Palestijnse grensautoriteiten. Het ging onder meer om 400 Amerikanen, 50 Belgen, 24 Grieken en 20 Nederlanders. In het geval van België is de meerderheid op de lijst nog kind.

Allemaal konden zij zich donderdagmorgen melden bij de grenspost in Rafah. Dat gold ook voor Ibrahim Abdou (46) en Shaimaa Alsendawi (37). Samen met hun vier kinderen Aysha (15), Maryam (12), Naji (10) en Sara (9) wonen zij in Brussel. De familieleden waren in Gaza toen de bombardementen begonnen. Nu mogen ze de grens oversteken, al weten ze niet hoe ze zich eigenhandig op een veilige manier kunnen verplaatsen naar het zuiden.

Bombardementen

Vanuit België heeft Rana Maher Daibes geregeld contact met het gezin Abdou-Alsendawi in Gaza. In Facebookberichten deelt ze updates. Enkele dagen geleden schreef de vrouw: “In de namiddag van 26 oktober viel alle communicatie weg. De lijn is weer hersteld. Ik heb om vijf uur vanmorgen een telefoontje gekregen van Ibrahim en Shaimaa. Ze leven nog, maar ze zeggen dat de bombardementen steeds gewelddadiger worden. De kinderen zijn ziek. Het is alsof iedereen op zijn beurt wacht.”

Wanneer we Daibes donderdagmiddag contacteren, heeft ze twee uur eerder Alsendawi aan de lijn gehad. “Ze staan op de lijst”, bevestigt ze in een bericht. “Maar de familie schuilt nog altijd in haar huis. Het is te gevaarlijk om te vertrekken.” Daibes vertelt dat het gezin zich op drie minuten van het Al Shifa-ziekenhuis bevindt. Het is een van de ziekenhuizen in noordelijk Gaza op de frontlinie van de Israëlische oorlog tegen de extremistische Palestijnse groepering Hamas.

Hier worden vele honderden Palestijnen behandeld. Tien keer zo veel inwoners komen schuilen in en rondom het ziekenhuis in de hoop veilig te zijn. Artsen en verplegers, die de klok rond werken met onvoldoende medisch materiaal en de laatste hoeveelheden brandstof zien verdwijnen, noemen de situatie “buitengewoon catastrofaal”.

Luchtaanvallen in de buurt van het Al Shifa-ziekenhuis zijn de reden waarom Abdou en Alsendawi niet naar Rafah kunnen vertrekken, een autorit van bijna veertig kilometer. “Het is ongeveer een uur rijden naar de grensovergang”, zegt Daibes. “Geen enkele bestuurder van een auto wil hen meenemen. Zowel privéauto”s als ambulancewagens willen het risico niet nemen hen naar de grens te brengen. De route is veel te gevaarlijk.” De vrouw zegt dat ze contact heeft opgenomen met medewerkers van Artsen Zonder Grenzen. “Ik hoop dat zij hen kunnen vinden en naar de grensovergang kunnen brengen.”

Meer dan zestig landen

Het Belgische buitenlandministerie heeft een lijst opgesteld met 84 Belgen en een lijst met 94 rechthebbenden. Dat aantal kan nog oplopen, afhankelijk van hoeveel mensen zich in Gaza aanmelden voor een evacuatie. “De voorbije twee dagen heeft in totaal een twintigtal personen (Belgen en rechthebbenden, red.) Gaza verlaten”, laat het ministerie weten. “Zij worden bijgestaan door onze teams ter plaatse in Egypte.”

Egypte wil ongeveer 7.000 mensen uit Gaza evacueren; burgers die afkomstig zijn uit meer dan zestig landen, waaronder België. Voor het merendeel van de inwoners van Gaza blijft de situatie uitzichtloos. 20.000 gewonden hebben beperkte toegang tot gezondheidszorg, meldt AZG. Het dodental is gestegen tot boven de 9.000. Meer dan een derde van de dodelijke slachtoffers is een kind. Volgens het Witte Huis zal minister van Buitenlandse Zaken Antony J. Blinken meer druk zetten op Israël om een “humanitaire pauze” in te lassen, zodat voedsel, water en andere hulp Gaza kunnen bereiken.

“De situatie wordt gevaarlijker en gevaarlijker”, stuurt de Palestijnse universiteitsdocent Zakaria Shehab vanuit het noorden van Gaza in een spraakbericht. “Bijna elke dag krijg ik het nieuws dat ik een student ben verloren. Ik ben collega’s en familieleden verloren. Ik weet oprecht niet hoelang ik nog zal leven. Als het Israëlische leger ziekenhuizen zoals Al Shifa zal bombarderen, moeten we adieu zeggen aan het Palestijnse volk.”