Toppers van morgen - Lukah Katangila (28) komt al dansend op voor Oost-Congo: "De wereld kan en mag niet wegkijken"
Rustig, inspirerend en krachtig: drie kernwoorden die op het lijf van Lukah Katangila (28) geschreven zijn. Hij omschrijft zichzelf als een activistische choreograaf en danser. Met zijn creaties wil Katangila onder meer het conflict in zijn geboortestad Goma in Oost-Congo aankaarten.
7 weken lang gaat VRT NWS op zoek naar jong journalistiek talent met de Belgodysseewedstrijd. Elke zaterdag verschijnt van hun hand een portret van een jonge inspirerende landgenoot (geschreven door deze jonge journalisten).
Belgodyssee is een initiatief van het Prins Filipfonds, RTBF en de VRT in samenwerking met Metro en L’Avenir en met steun van de kanselarij van de eerste minister.
Katangila's beheerste en timide manier van praten staat in groot contrast met de kracht die hij uitstraalt op de dansvloer. Zijn bewegingen vloeien voort uit zijn jeugd, want opgroeien in Goma betekende dagelijks geconfronteerd worden met oorlog en gruwel.
Ze vormen nu de inspiratiebron voor zijn choreografieën. "Alles wat ik als kind heb meegemaakt in de straten van Goma en het conflict dat zich er nog altijd afspeelt, vertaal ik in mijn creaties", zegt Katangila. "Het is een verhaal dat ik elke keer opnieuw zal blijven vertellen, want de wereld mag en kan niet wegkijken."
Droom in Swahili
Katangila is zes jaar geleden verhuisd naar België om te vluchten voor de politieke situatie in zijn land. Hij studeerde ondertussen af aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Brussel en volgt nog een bijkomende opleiding aan het Institut Supérieur des Arts et Choréographies (ISAC).
Hij creëert zijn eigen dansstukken, zoals "La veste du président". Een stuk waarin hij de corruptie onder de machthebbers van Congo aan de kaak wil stellen.
Met zijn creatie "Ndoto", wat droom betekent in het Swahili, won Katangila in 2020 de prestigieuze Roel Verniersprijs. Een prijs die wordt uitgereikt aan creatief theatertalent.
"Deze voorstelling vertelt het verhaal van mijn jeugd: van alle vrienden die ik verloor in de oorlog, van alle kinderen die gedwongen zijn kindsoldaten te worden. Terwijl we er alleen maar van droomden om naar school te kunnen gaan."
Decennia van onrust
Het oosten van Congo wordt sinds 1996 geteisterd door een gelaagd en erg dodelijk conflict dat zich zowel op regionaal, nationaal en internationaal niveau afspeelt.
Geschat wordt dat er rond de 120 gewapende milities aanwezig zijn in de regio die elk hun eigen belangen verdedigen. De aanwezigheid van grondstoffen zoals coltan, kobalt en goud zijn de motor van het conflict.
Naar schatting 5,4 miljoen mensen zijn op de vlucht voor het geweld. In de eerste weken van oktober alleen al zijn volgens de VN nog eens 90.000 mensen gevlucht voor het oplaaiende geweld. Het aantal dodelijke burgerslachtoffers wordt op meer dan 6 miljoen geschat. Verkrachting wordt ingezet als oorlogswapen.
Ziektes als cholera en mazelen zijn schering en inslag in de overbevolkte vluchtelingenkampen, net als gendergerelateerd geweld. Verschillende verzoeningspogingen, staakt-het-vuren en een lange en dure VN-vredesmissie hebben tot nog toe geen soelaas geboden.
Ingenieur versus danser
Dansen en muziek nemen al van jongs af aan een groot deel in van Katangila’s leven. Toch was de stap om professionele danser te worden niet evident. Zijn ouders zagen een ander levenspad voor hem. In Goma volgde Katangila daarom een ingenieursopleiding, maar er een carrière in uitbouwen deed hij nooit.
"Ik heb mijn ouders teleurgesteld door niet mee te gaan in hun verhaal", legt Katangila uit. "Mijn mama heeft ook altijd heel hard gewerkt om mijn studies te kunnen betalen, maar ik voelde dat ik danser moést worden om het verhaal van mijn geboortestad en -land te kunnen vertellen. Ondertussen begrijpt ze gelukkig wel waarom ik die keuze heb gemaakt."
Ik voelde dat ik danser moést worden om het verhaal van mijn geboortestad en -land te kunnen vertellen
Katangila wil met zijn dansstukken een breed publiek bewust maken van het conflict in Congo en van conflicten in andere delen van de wereld. "Ik wil ze ook bewustmaken van het feit dat ze niet alleen zijn en dat we samen kunnen vechten tegen politieke systemen met slechte bedoelingen."
"Wat ik verwacht van mijn publiek? Dat ze van elkaar gaan houden na de voorstelling. Dat ze een lach op hun gezicht hebben en ze na de show vreugdevol de zaal verlaten", glimlacht Katangila.
BEKIJK – "Zonder dans was ik misschien kindsoldaat of druggebruiker geworden":
Ndoto Goma Kids
Opkomen voor kinderrechten is een van Katangila’s grootste drijfveren. "Kinderen zijn altijd het eerste slachtoffer van oorlog. Het zijn zij die de wereld van morgen mee gaan bepalen, maar welke wereld willen we voor hen achterlaten? Een met oorlog, conflict en racisme?"
Kinderen gaan de wereld van morgen mee bepalen, maar welke wereld willen we voor hen achterlaten?
Na de vulkaanuitbarsting van 2002 in Goma richtte Katangila "Ndoto Goma Kids" op. Het is een project dat, in samenwerking met de buurlanden Burundi en Rwanda, opkomt voor kinderrechten, kindsoldaten en hun vaak moeilijke levensomstandigheden.
Hij wil hen een veilige haven bieden, waar ze zichzelf kunnen zijn en via dans ondersteuning en traumaverwerking krijgen. "We moeten met zijn allen vechten voor kinderrechten, zodat zij in een gezonde en veilige wereld kunnen opgroeien", besluit Katangila.
