"Work-life-balans is flauwekul": historica Noëmi Willemen over het evenwicht tussen werk en leven

"We zitten in een tijdsgewricht waarin we ons werk op een soort voetstuk plaatsen" zegt historica en schrijfster Noëmi Willemen in "Touché". "We hechten er zoveel waarde aan dat het bijna komisch wordt."

"Anders was dat bij onze grootvaders. Die gingen 40 jaar werken bij de post of in een fabriek, maar je hoorde hen niet zeggen dat hun bedrijf hun familie was. Vandaag hoor je dat wel. Je hoort je werk graag te zien."

We werken nu ook veel meer dan enkele generaties terug, zegt Willemen. "Toen ging de vader van het gezin betaald werken en bleef de moeder thuis om onbetaald te werken. Vandaag zijn we van dat kostwinnersmodel overgestapt naar een tweeverdienersmodel. Nu gaat de moeder ook betaald werken, of toch in het heteronormatieve kerngezin dat we als pilaar van de samenleving zien."

"We werken dus meer dan ooit, maar het zorgwerk is daarmee niet verdwenen. In de plaats kregen we de work-life-balans, wat ik flauwekul vind. Het is een concept dat ik graag vierkant in de vuilnisbak wil kegelen." 

Met de work-life-balans proberen we werk en leven van elkaar gescheiden te houden. "Het werk verwijst dan naar het productieve, serieuze werk waar we een loon voor krijgen. Het werk dat meegeteld wordt in de economie."

"Maar we vergeten dat er in het leefgedeelte eigenlijk ook veel werk zit. Om het werkgedeelte mogelijk te maken, moet je immers ook veel doen. Denk maar aan je bed opmaken, eten, je hemden strijken en  je brooddoos vullen. Heel veel van ons werk loopt dus door in ons dagelijkse leven. Het idee van de work-life-balans verduistert net heel veel werk."

"De zoektocht naar die work-life-balans wordt ook foutief gezien als een soort vrijheid. Alsof je vrij zou kunnen kiezen hoe je jouw balans invult", zegt Willemen. "Het is interessant om dan te zien dat die "hoogstpersoonlijke balans" er juist in ontzettend veel gezinnen exact hetzelfde uitziet."

"Je kan zogezegd vrij kiezen, maar heel veel vrouwen nemen de zorg op zich ten koste van hun betaalde werk of van hun loopbaankansen. Veel jonge vaders gaan in plaats van minder te werken, vaak net meer werken."

"Je kan de work-life-balans dus moeilijk als individueel issue zien. En toch blijven we verwijzen naar de persoonlijke work-life-balans wanneer iemand bijvoorbeeld uitvalt door een burn-out. Maar: je kan je balans niet zelf kiezen. Want stel dat er geen crèche is, dan kan je toch niet gaan werken? Het evenwicht is iets dat we als samenleving organiseren, of juist helemaal niet organiseren."