7 op de 10 Belgen zijn niet happig om van job te veranderen: is dat nu een zegen of een vloek? 

Liefst 72 procent van de Belgische werknemers wil momenteel niet van job veranderen, zo leert een jaarlijkse bevraging van SD Worx bij meer dan 16.000 werknemers (onder wie 1.000 Belgen) in 10 Europese landen. 1 op de 5 Belgen ziet een jobwissel momenteel wel zitten, maar is eerder passief op zoek. 

Amper 7,9 procent van de bevraagde Belgen is actief op zoek naar een nieuwe job. Zowat 1 op de 10 van de Belgen denkt binnen dit en jaar de stap te zullen zetten naar een andere werkgever. Met die cijfers zijn de Belgen de meest loyale werknemers van de bevraagde Europese landen. Of iets negatiever uitgedrukt: we bengelen helemaal onderaan als het gaat om zogenoemde "jobmobiliteit". 

Ter vergelijking: in onze buurlanden ligt het aandeel werknemers dat niet van job wil veranderen rond de 60 à 65 procent. Meer dan 12 procent van de werknemers is er actief op zoek naar een andere job. Helemaal bovenaan het Europese lijstje staat Polen: amper 45 procent wil daar bij zijn huidige werkgever blijven en meer dan 20 procent van de werknemers zoekt er actief naar een nieuwe job.

Dat de loyale Belgen er zo bovenuit steken, is opvallend, maar tegelijk ook niet zo verrassend. Ook bij het onderzoekscentrum Steunpunt Werk van de KU Leuven zien ze dat die jobmobiliteit van de Belgen al decennialang vrij laag ligt en ook stabiel blijft. Ook de gemiddelde anciënniteit is de voorbije jaren slechts licht gedaald.

Sarah Vansteenkiste, coördinator van het Steunpunt Werk, denkt dat onder meer de economische omstandigheden in ons land een rol spelen. "Het belang van anciënniteit is hier nog altijd groot en ook de bescherming tegen ontslag is vrij sterk. Dat creëert voor sommigen een soort gouden kooi die moeilijk op te geven is." 

Dat ziet ook Wim Coppieters van SD Worx: "Werknemers hebben vaak een heel plausibele uitleg voor waarom ze zolang bij een bepaalde organisatie zijn gebleven, zelfs al voelden ze dat het misschien beter was om te vertrekken. Vaak is het een combinatie van bepaalde randvoorwaarden - een goed team, specifieke voordelen - die mensen doen beslissen om toch te blijven."

Daar komt ook een culturele verklaring bovenop. "Effectief de stap zetten naar een nieuwe job houdt natuurlijk altijd wat risico's in en dat speelt bij veel mensen een rol", weet Vansteenkiste. "En Belgen zijn over het algemeen nogal risicomijdend."

Ans De Vos, professor aan de Antwerp Management School beaamt dat: "Ook werkgevers zijn trouwens beïnvloed door die cultuur. Ook zij hebben het liefst werknemers die lang bij hen blijven, zeker in een krappe arbeidsmarkt. Vandaar dat ze hen op allerhande manieren aan zich proberen te binden."

Toch ziet zij daarin wel een paradox: "Waar werkgevers manieren zoeken om jonge mensen met nieuwere competenties of schaarsere profielen langer aan boord te houden, zouden zij net meer mobiliteit willen van oudere werknemers. Alleen hebben ze net die mensen doorheen hun loopbaan met allerlei voordelen zo "opgevoed" om aan boord te blijven, waardoor zij zich sterk genesteld hebben binnen de organisatie."

De vraag is dan: speelt die "loyaliteit" of beperkte jobmobiliteit in ons voordeel of nadeel? "Op zich is dat geen slecht nieuws", zegt Wim Coppieters van SD Worx. "De arbeidsmarkt is doorgaans nogal argwanend ten opzichte van jobhoppers. Wel moeten werknemers meer durven nadenken over hun loopbaan en wat ze kunnen doen met hun opgedane ervaring. En ook werkgevers moeten dat gesprek durven aangaan."

De Vos is het daarmee eens. "Het is goed voor werkgevers dat hun werknemers een langetermijnblik hebben. Maar dan moet je daar ook iets mee doen als werkgever en je afvragen hoe je kunt investeren in een duurzame loopbaan. Jobmobiliteit hoeft dus geen doel op zich te zijn. Wel moet je dynamisch en flexibel kunnen zijn binnen je loopbaan."

Dat is ook de conclusie van Sarah Vansteenkiste: "In ons land zijn we geen kampioen in levenslang leren en dat maakt ons kwetsbaar, bijvoorbeeld tegen de robotisering van jobs. In je loopbaan en op de arbeidsmarkt is het dus van belang om wendbaar te zijn. Dat hoeft trouwens niet per se door telkens van werkgever te wisselen. Ook binnen dezelfde organisatie kan je perfect af en toe van functie of jobinhoud veranderen."