Waarom president Biden nu al op achtervolgen aangewezen is: ‘Trump is een geniale demagoog’

Trump straalt energie uit, Biden lijkt uitgeblust

Biden viert later deze maand zijn 81ste verjaardag, de oudste president van de Verenigde Staten ooit. “Te oud”, vindt 71 procent van de Amerikanen die deelnamen aan een peiling van de Amerikaanse krant New York Times en het Siena college. Trump is slechts vier jaar jonger dan Biden. Toch is zijn leeftijd minder een probleem voor hem: 39 procent van het hele electoraat acht hem te oud. “Of je nu van hem houdt of hem haat, je kan er niet omheen dat Trump energie uitstraalt”, zegt professor Amerikaanse politiek Bart Kerremans (KU Leuven).

Biden heeft de grootste moeite om de jongste kiezers of kiezers met migratieachtergrond aan zich te binden - net de groep op wiens schouders hij zijn verkiezingsoverwinning in 2020 bouwde. Zij herkennen zich noch in hem, noch in Trump. Maar als deze groep niet gaat stemmen - wat waarschijnlijk is - levert dat vooral Biden een probleem op. Trump rekent niet op hun stemmen.

Kort samengevat: Biden heeft een imagoprobleem bij de kiezers die hem drie jaar geleden de overwinning bezorgden. Of zoals New York Times het stelt: “Als de peilingen aangeven dat het niet zo moeilijk zou moeten zijn om Trump te verslaan, dan tonen ze ook dat het heel moeilijk zal zijn voor Biden om dat te doen.”

It’s the economy, stupid

Biden maakte veel geld vrij om te investeren in de Amerikaanse economie. Alleen: geen Amerikaan die er wat van merkt in zijn portefeuille. Wat voelen ze wel? De inflatie. Die bedroeg in september nog altijd 3,7 procent. “Voor de meeste Amerikanen is dat koopkrachtverlies lastig”, zegt Kerremans. “Maar voor een deel van de bevolking wordt het ronduit moeilijk om rond te komen. Dat is een duidelijk politiek nadeel voor Biden. Dat van zich afschudden, wordt geen klein bier.”

“Vergelijk het een beetje met de misdaadcijfers die omhoog gaan en de vele beelden van aan tranq en andere drugs verslaafde mensen die als zombies in de stad Philadelphia rondlopen”, zegt Kristiaan Versluys, emeritus professor Amerikaanse literatuur en cultuur (UGent). “Eigenlijk kan een president daar weinig aan doen. Maar aan het einde van de rit komt het wel op zijn conto.”

Gaza verdeelt de Democratische partij

Net zoals de oorlog in Oekraïne tot extra onzekerheid leidt, begint ook de onvoorwaardelijke Amerikaanse steun aan Israël Biden stilaan parten te spelen. “De linkervleugel van de Democratische partij, met jonge en progressieve kiezers, is zich stilaan aan het afkeren”, zegt Kerremans.

Een peiling van het Arab American Institute (AAI) dit weekend toonde dat de steun die Biden geniet bij Amerikanen met een Arabische achtergrond terugviel van 59 procent in 2020 naar 17 procent. De vraag is nu: compenseert de Joodse aanhang dat? Traditioneel zijn zij de Democratische partij trouw.

Dark horse Robert Kennedy

Traditioneel zijn onafhankelijke kandidaten politiek irrelevant in de Verenigde Staten. Ditmaal kunnen ze misschien wél een rol spelen in de verkiezingsuitslag. “Volgens een recente peiling zou Robert Kennedy, neef van voormalig Amerikaans president John F. Kennedy, in sommige staten met een vijfde van de stemmen kunnen gaan lopen”, zegt Kerremans. “Initieel werd gedacht dat Kennedy, een antivaxer, meer stemmen zou afsnoepen van Trump. Stilaan blijkt zijn profiel echter politiek diverser en is de vraag stilaan: kan hij Biden niet meer kwaad berokkenen dan gedacht?”

President zal Kennedy nooit worden. Mogelijks spelen onafhankelijke kandidaten als hij wel scherprechter omdat een deel van de bevolking zich in geen van beide kandidaten kan vinden. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn in de zogenaamde battleground states. Dat zijn staten die de ene verkiezing rood stemmen, de andere blauw. In vijf van die zes staten zou Biden intussen tegen een achterstand aankijken.

De polarisatie in de Amerikaanse politiek en samenleving

“Een dagelijks onderwerp van verwondering”, zo omschrijft Versluys de gave van Trump om zich als slachtoffer op te stellen in de vele rechtszaken die tegen hem lopen. Zijn optredens in de rechtbank lijken daardoor bijna campagne-evenementen.

“Trump is een geniale demagoog: hij heeft een manier gevonden om de onvrede van veel Amerikanen te capteren”, zegt Versluys. “Die onvrede is er op verschillende vlakken. De economische ongelijkheid is enorm gegroeid. Sommige witte Amerikanen kunnen er niet mee om dat ze over enkele jaren niet langer de meerderheid in het land zullen uitmaken. Tot slot moeten alle conservatieve christenen zich verzoenen met de toenemende secularisering.”

Biden zelf ziet voorlopig geen reden om defaitistisch te zijn. In het Witte Huis wijzen ze er maar al te graag op dat de Democratische partij in peilingen vorig jaar rond deze tijd op verlies leek af te stevenen voor de midterm verkiezingen, om het uiteindelijk veel beter te doen als verwacht. Bij de Democraten leeft de hoop dat kiezers als puntje bij paaltje komt, hun stem niet aan Trump - en de zo goed als zekere chaos die volgt - te geven. “Eigenlijk moet de echte campagne nog starten, zeker voor Biden”, zegt Kerremans. “Ik zie dus geen enkele reden waarom Biden niet optimistisch mag zijn - net zomin ik die niet voor Trump zie.”