"Te oude en niet fitte" Japanse keizer wil met pensioen

De Japanse keizer Akihito heeft in een zeldzame tv-toespraak gezinspeeld op zijn aftreden omdat hij vreest dat hij stilaan te oud wordt. Eén probleem: de 82-jarige keizer kan niet aftreden omdat daar niet in voorzien is in de Japanse grondwet. Premier Abe heeft in een reactie gezegd dat de de regering "de woorden van de keizer ernstig in overweging zal nemen en we moeten er diep over nadenken".

Akihito zit al sinds 1989 op de troon, toen hij zijn overleden vader Hirohito opvolgde. In zijn tv-toespraak liet hij doorschemeren dat hij zich stilaan te oud voelt om nog keizer te zijn. “Een paar jaar geleden, na mijn twee operaties, begon ik te voelen dat mijn fitheid begint af te nemen door mijn leeftijd, en begon ik na te denken over mijn toekomst”, zei hij in zijn toespraak. Hij zei dat hij eraan begon te twijfelen hoe hij zijn zware taken nog kon uitoefenen en wat hij het best zou doen in het belang van het land.

“Ik ben bezorgd dat het moeilijk zal worden om mijn taken uit te voeren als symbool van de staat, zoals ik tot nu toe heb gedaan.” De keizer heeft in Japan een puur ceremoniële functie, die is geregeld door de grondwet van 1947, waarin de macht van de keizer fors werd ingeperkt. Enig probleem: in die grondwet is niet voorzien dat de keizer kan aftreden. Een keizer mag namelijk geen politieke daden stellen, en troonsafstand doen zou een politieke daad zijn.

De keizer zei dat ook expliciet in zijn toespraak en stuurde daarom aan op een oplossing: zijn taken laten overnemen door een regentschap. Dat zou volgens Akihito niets veranderen aan het feit dat hij keizer blijft tot het einde van zijn dagen. Op die manier zou het keizerrijk ook kunnen blijven bestaan in de vorm waarin het nu bestaat, zonder onderbreking. “Met deze wens heb ik beslist mijn gedachten kenbaar te maken. Ik hoop van harte op uw begrip”, besloot hij zijn toespraak.

Na de toespraak heeft premier Shinzo Abe zich coöperatief opgesteld. "We moeten nadenken over hoe we de keizer kunnen helpen om deze last te beperken", zei hij. "Wij zullen de woorden van de keizer ernstig in overweging nemen en we moeten er diep over nadenken", liet hij optekenen. Hij gaf ook aan dat een antwoord zal volgen.

Tweede tv-toespraak

Het was nog maar de tweede keer dat Akihito een tv-toespraak heeft gegeven. De vorige keer dat hij op de Japanse tv tot zijn volk sprak was na de aardbeving en kernramp in Fukushima. "Toen waren Japanners ook al heel erg geraakt", zegt correspondent Wouter van Cleef. "Dat was echt iets dat de Japanners toen nodig hadden en dat kwam positief aan." 

Zijn tweede toespraak in 26 jaar zal volgens Van Cleef ook weer zijn binnengekomen. "Reken maar dat heel Japan even stilstond."

 

Meest gelezen