België telt veel zware drinkers, en er is nauwelijks diabetes: zeven opvallende conclusies uit het nieuwe OESO-rapport

1. Aantal zelfdodingen daalt, maar blijft hoog

België – en zeker Vlaanderen – heeft een slechte reputatie wat het aantal suïcides betreft. Met 15,2 suïcides per 100.000 inwoners zitten we nog steeds in de bovenste groep.

Al is er ook relatief goed nieuws. De OESO bevestigt dat de cijfers dalend zijn. Alleen bij jonge vrouwen is er een stijging, zo bleek uit het jongste jaarrapport van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie. “Vermoedelijk is dat een eerste effect van de coronacrisis”, zei directeur Gwendolyn Portzky. “Voor jongeren was dat een lastige periode. Specifiek voor meisjes vermoeden we dat dat vooral met sociale media te maken heeft. Die zijn tijdens de coronaperiode belangrijker geworden om contact te houden, en meisjes zijn gevoeliger voor de druk die daarmee gepaard gaat.”

2. We drinken minder, maar tellen veel zware drinkers

Belgen drinken elk jaar gemiddeld 4,4 liter pure alcohol uit bier, 3,4 liter pure alcohol uit wijn, 1,1 liter uit sterkedrank en 0,3 liter uit andere alcoholische dranken. Dat komt neer op 9,2 liter pure alcohol per jaar.

Klinkt aanvaardbaar? Er is een stevige máár. Met problematisch alcoholgebruik zit ons land ver boven het gemiddelde. Liefst 28 procent van de volwassenen drinkt zich minstens eenmaal per maand lazarus. Het zijn vooral mannen (37 procent, tegenover 19 procent van de vrouwen) die geregeld te diep in het glas kijken. Die drinkcultuur verrast het Vlaams expertisecentrum VAD niet. België volgt het ‘Noord-Europese patroon’ dat wordt gekenmerkt door onregelmatig en zwaar drinken, bijvoorbeeld tijdens het weekend en speciale gelegenheden.

3. Vapen zit in de lift

Belgen vapen aardig wat. De OESO stipt het zelf aan als een van de opmerkelijkste conclusies voor ons land. Concreet geeft 4,1 procent van de vijftien-plussers aan dat regelmatig te doen. Daarmee scoren we hoger dan Nederland (1,4 procent) maar lager dan Frankrijk (5 procent). Mede door de vele kleurtjes en smaakjes stijgt vooral het aantal jonge vapers snel.

LEES OOK. Zelfs de toxicoloog weet niet goed wat erin zit: wat zuigen jongeren naar binnen als ze vapen?

PODCAST. Het maakt roken weer hip, maar hoe ongezond is ‘vapen’? “Het ruikt naar aardbei. Maar het is een sluipend gif”

4. Nauwelijks diabetes in ons land. Hoezo?

Het opvallendste luik in het lijvige rapport gaat misschien wel over diabetes. Slechts 3,6 procent van de Belgen kampt met type 1 of type 2. Dat is ver onder het OESO-gemiddelde van 7 procent. Enkel Ierland doet beter. En dat terwijl onlangs werd gewaarschuwd voor een ‘ware diabetes-tsunami’ in onze krant.

LEES OOK. Expert waarschuwt voor ‘diabetes-tsunami’: “Twee derde van wie diabetes heeft, weet het wellicht niet”

Het percentage is geen correcte weergave van de werkelijkheid, zegt Inge Everaert van de Diabetes Liga. De OESO botst op de beperkte beschikbaarheid van cijfers. “Wij hebben geen nationaal register met patiënten. Onderzoekers kijken daarom naar diabetesmedicatie die over de toonbank gaat, maar dat is geen accurate methode. Heel wat patiënten nemen geen medicatie en een grote groep Belgen weet zelfs niet dat hij of zij diabetes heeft.”

Om te kunnen vergelijken met andere landen werden de cijfers aangepast aan leeftijd. Zonder die correctie komt België op 4,9 procent. Ook dat is volgens experts te laag. Het werkelijke percentage ligt allicht tussen de 7 en 10 procent.

5. Veel kankerdiagnoses, maar relatief laag sterftecijfer

Na hart- en vaatziekten is kanker de belangrijkste doodsoorzaak binnen de OESO. Het sterftecijfer in de OESO ligt op 202 per 100.000 inwoners en is stijgende. In België ligt dat cijfer iets lager: 197. Dat lijkt een verwaarloosbaar verschil, maar dat is het niet. In ons land worden immers veel meer kankerdiagnoses vastgesteld: 640 op 100.000 tegenover 569 op 100.000 elders. Dat het sterftecijfer niet hoger ligt, komt volgens de OESO dankzij een goede behandeling, maar ook door vroege detectie.

6. Wij geven jaarlijks 600 euro uit aan medicatie

Met de medicijnfactuur waren we tien jaar geleden koploper. Nergens in Europa werd meer geld aan medicijnen besteed dan in België. De verklaringen toen: wij zijn pillenslikkers en grijpen minder snel naar goedkopere generieke geneesmiddelen. Vandaag zijn we meer opgeschoven naar het midden. Gemiddeld geeft een Belg 599 euro per jaar uit aan medicijnen, het OESO-gemiddelde is 575 euro. Andere landen hebben ons voorbijgestoken, onder meer omdat generieke geneesmiddelen meer in trek raakten.

7. De totale kost: meer dan 6.000 euro per jaar

Wanneer we kijken naar het totaal van de gezondheidsuitgaven – dus ook wat aan dokters, ziekenhuizen en preventie wordt besteed – dan zit België in de subtop. Het gaat om 6.177 euro per persoon per jaar. Daarmee geven we iets minder uit dan pakweg Nederland en Frankrijk. Duurste in de EU is Duitsland met 7.497 euro. Van die dikke 6.000 euro komt het leeuwendeel van de overheid. De OESO berekende dat een Belg zelf zo’n 1.444 euro per jaar besteed aan zijn of haar gezondheidszorg.

Wie vragen heeft over zelfdoding kan terecht op het nummer 1813 of online op zelfmoord1813.be.