Pensioenuitgaven in ons land stijgen komende jaren sneller dan in rest van eurozone

In 2019 waren de overheidsuitgaven voor pensioenen in België vergelijkbaar met het gemiddelde in het eurogebied. België gaf in verhouding tot zijn nationaal inkomen (bbp) meer uit dan Nederland en Duitsland, maar minder dan andere landen met hoge schulden zoals Italië, Frankrijk en Spanje.

Maar die middenpositie geven we op. Onze pensioenuitgaven stijgen de komende jaren sneller dan die in alle referentielanden. Tegen 2070 slorpen ze 3 procent van het nationaal inkomen meer op dan het gemiddelde in het eurogebied en dat ondanks het feit dat ons land er van de genoemde landen het best voorstaat op demografisch gebied. Tegenover 100 20-64-jarigen staan in ons land nu 35 65-plussers. Dat stijgt in 2070 tot 53. In de eurozone gaat het in die periode van 38 naar 59.

Willen we die evolutie afremmen, dan zijn er enkele mogelijkheden, zegt de Nationale Bank. Ofwel de uitgaven verlagen door mensen minder snel met pensioen te laten gaan of door ze minder uit te keren, ofwel het nationaal inkomen verhogen door meer mensen aan het werk te zetten en/of hun productiviteit te verhogen.

Het verhogen van de pensioenleeftijd is op korte termijn geen evidentie, zeggen de onderzoekers. Een verlaging van de pensioenen – een van de minst productieve overheidsuitgaven – zou een stap in de goede richting kunnen zijn. In 2019 bedroeg het gemiddelde pensioen in ons land 1.628 euro, een kwart boven het gemiddelde voor de eurozone. Aan de andere kant beliep het maar 33 procent van het gemiddelde loon in ons land, wat overeenstemde met het gemiddelde in de eurozone. Die verhouding zakt in 2070 trouwens tot 25,6 procent.

Opmerkelijk is dat ondanks het relatief groot gemiddeld pensioen in ons land de Belgische gepensioneerden niet het laagste armoederisico lopen. Maar om het risico niet te vergroten, zou bij voorkeur de hoogste pensioenen afgetopt moeten worden.

De meest welzijnsverhogende beleidsmaatregel zou wel het verhogen van de werkgelegenheid onder oudere werknemers zijn, aangezien die tegelijk de pensioenuitgaven zou verlagen. Het verhogen van de productiviteit zou moeilijker te sturen zijn. Om een effect te bereiken, zal niettemin een combinatie van die maatregelen nodig zijn, aldus de Nationale Bank.