Verpleegkundigen consultaties laten uitvoeren is een praktijk die in het buitenland al vaker gebeurt. Het KCE voerde een literatuurstudie uit op basis van 473 studies. Daaruit bleek dat verpleegkundige consultaties minstens even goede – en soms zelfs betere – resultaten opleveren dan de klassieke aanpak of een consultatie bij een arts.

Bovendien focust ons gezondheidszorgsysteem volgens het KCE vandaag nog te hard op de behandeling van acute ziekten en is het niet goed afgestemd op de behoeften van vandaag, met patiënten met complexe en langdurige gezondheidsproblemen. Er is nood aan een andere aanpak met een grotere nadruk op samenwerking en integratie van de zorg, waarbij ook extra zorgverleners betrokken worden, klinkt het.

Zo zouden verpleegkundigen consultaties kunnen geven over bijvoorbeeld hoe medische hulpmiddelen correct te gebruiken of hoe patiënten hun symptomen kunnen verminderen.

“Zal tekort niet noodzakelijk vergroten”

Om verpleegkundigen consultaties te laten uitvoeren, is wel een officieel algemeen kader nodig, stelt het KCE. Voorts moet een versoepeling van de wetgeving overwogen worden, meent het kenniscentrum nog. “Verpleegkundigen moeten consultaties kunnen uitvoeren op basis van hun werkelijke en aantoonbare competenties, zoals diploma’s, opleidingscertificaten of bewijs van eerdere ervaring, in plaats van een restrictieve lijst van toegelaten handelingen, zoals nu het geval is”, luidt de redenering.

Tot slot stelt het KCE dat het toekennen van nieuwe taken niet noodzakelijk het tekort aan verpleegkundigen zal vergroten. “Een deel van de taken die verpleegkundigen vandaag al uitvoeren, kunnen deel uitmaken van deze consultaties”, klinkt het. Bovendien “biedt het hen ook nieuwe carrièremogelijkheden”. “Dit kan het beroep aantrekkelijker maken voor jongeren en ervaren verpleegkundigen in het beroep houden die op zoek zijn naar nieuwe uitdagingen of meer verantwoordelijkheden op zich willen nemen.”

Vandenbroucke: “Bevestigt weg naar hervorming”

Volgens minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) bevestigt de KCE-studie de weg die is ingeslagen om de zorgberoepen te hervormen. “Ondanks de vastgestelde tekorten worden verpleegkundigen in de praktijk vaak nog onvoldoende naar waarde ingezet. Zo wordt nog veel tijd gespendeerd aan taken die even goed of beter door anderen kunnen worden gedaan, denk aan administratie, huishoudelijke taken of hygiënische basiszorgen. Maar evengoed is de autonomie van de verpleegkundige vaak nog te beperkt om hun competenties ten volle te benutten.”

De Vooruit-minister wil dan ook het takenpakket – de zogenaamde ‘scope of practice’ – van verpleegkundigen “versterken en herwaarderen”. Zo wordt momenteel gewerkt aan een beter wettelijk kader zodat verpleegkundigen bijvoorbeeld zelf een screening kunnen afnemen. “Denk dan aan het afnemen van een hiv-test of een uitstrijkje. Ze zouden ook zelf een laboratoriumonderzoek van een staalafname kunnen aanvragen”, legt de minister uit.

Nog volgens Vandenbroucke wordt binnen de regering een wetsontwerp besproken dat het mogelijk moet maken voor verpleegkundigen om bepaalde geneesmiddelen voor te schrijven. Tot slot “willen we de rol van verpleegkundige specialisten nog deze legislatuur verder uitrollen”.