Juliette (13) uit Mechelen krijgt voor 200 euro aan gratis producten van Chinese webwinkel Temu: "Je betaalt niet met geld, maar met je gegevens"

Juliette (13) uit Mechelen is blij. "Ik heb voor 200 euro aan gratis producten gekozen bij Temu. Ze sturen het volgende week allemaal op", juicht ze. En dat gebeurt ook. Juliette krijgt de producten netjes thuisbezorgd. Een roze badjas, 2 hoodies, een paar warme hugs, een wax ontharingsmachine, glitternagels, kraaltjes om juwelen te maken, een UV-lamp voor nagels en een printmachine voor de smartphone. Allemaal producten die ze zelf uitkoos. "Ik heb er niets voor moeten betalen."

Juliette betaalt inderdaad niets. Correctie: ze betaalt niet met geld. Want eerlijk is eerlijk: gratis bestaat niet. In ruil voor de gratis producten moet Juliette 12 personen vinden die bereid zijn om op een link te klikken en zo hun gegevens door te geven aan de webwinkel. "Can you accept my invitation so that I can get a free gift?" Dat is de boodschap die de vrienden moet overtuigen om op Juliette haar link te klikken. En dat doen ze ook.

De vriendinnen halen hier ook wel een persoonlijk voordeel uit, want op hun beurt kunnen zij ook gratis geschenken uitkiezen. Tenminste, als ook zij gegevens van vrienden of familie kunnen verzamelen. De mogelijkheden in de app zijn oneindig. Je kan ook gratis spullen of kortingen krijgen door bijvoorbeeld spelletjes te spelen. Ook als je de app verschillende keren per dag opent, maak je kans op goedkopere of zelfs gratis producten.

Cédric Van Loon is IT-specialist bij ITdaily en heeft zijn bedenkingen bij de Chinese shopping-app. Om te beginnen over de producten zelf. "Zijn de producten van Juliette echt wel 200 euro waard? Zijn ze van het officiële merk? Want als het namaak is, kan die waarde evengoed niet kloppen. Voor hetzelfde geld heb je Chinese brol gekregen."

Cédric Van Loon merkt ook op dat de app een enorme trend is bij de jeugd. "Temu wordt gedragen door influencers en richt zich op een jonger publiek, de leeftijdscategorie die vaak extra's moet kopen met het zakgeld van mama of papa. Zij zijn extra gevoelig voor deze promotionele kansen. De perfecte doelgroep dus. Je voelt dat er achter Temu een sterk businessmodel schuilt." 

Om kans te maken op kortingen en gratis producten moet je eerst een profiel aanmaken. Er wordt gevraagd naar je naam, adres en telefoonnummer. "Dat is meer dan genoeg om een profiel op jou te kunnen plakken", zegt Van Loon.

De IT-specialist raadt af om gegevens achter te laten bij Temu. Want je bent nooit zeker waar die gegevens op een dag kunnen terechtkomen. "De kans bestaat dat Temu ook jouw data later doorverkoopt aan een andere firma. En ook die firma kan jouw gegevens op haar beurt weer doorverkopen. Firma's moeten geld kunnen slaan uit jouw profiel. Data zijn enorm veel geld waard, het is het nieuwe goud. Je kent het vertrekpunt, maar nooit het eindpunt. Vandaag de dag zijn data voor iedereen waardevol. Het is naïef om te denken dat jouw gegevens ergens lokaal bewaard zullen blijven", waarschuwt Van Loon. 

In de App Store of Google Play kan je perfect nakijken wat een app nodig heeft om te kunnen functioneren op je telefoon. "Wees daarom altijd aandachtig wanneer je een nieuwe app installeert. Waartoe vragen ze toegang?"

"Want als je toegang verleent tot je foto's, kunnen firma's in principe ook al je foto’s inkijken. En toegang tot je microfoon geeft ook toegang tot al je telefoongesprekken. Stel: je neemt een foto in een winkel en een app heeft toegang tot je filmrol, dan wordt ook die informatie gedeeld en toegevoegd aan jouw profiel. Op die manier weten ze bijvoorbeeld welke winkels jij regelmatig bezoekt", legt Van Loon uit.

Ook jouw locatie geeft firma's een berg aan informatie. "Stel dat jij elke vrijdagavond McDonald's bezoekt, dan is het voor de hamburgerketen interessant om jouw profiel over te kopen. Of ga je elke zondagochtend naar de bakker, dan is dat ook interessante informatie. Al die gegevens worden gebruikt om je een commerciële richting uit te duwen."

De app van Temu vraagt geen toegang tot je camera en microfoon. Toegang verlenen tot je camera is bij Temu wel optioneel. 

Heel wat gebruikers hebben weinig problemen met het delen van gegevens. Ze vinden "dat ze toch niets te verbergen hebben" en dat er niets alarmerends aan de hand is.

"In principe is er ook niet meteen een probleem. In het beste geval krijg je gewoon veel vervelende reclame. Maar wat als je data terechtkomen bij firma’s met slechte bedoelingen? Dan wordt het wel gevaarlijk, want de kans vergroot dat je op een dag slachtoffer wordt van oplichting. Denk bijvoorbeeld aan klanten die opgebeld worden door een persoon die zich voordoet als een bankbediende. Mensen laten zich misleiden, net omdat die persoon veel informatie over jou heeft."

"Ik hoor soms mensen zeggen dat ook Google toegang heeft tot al je gegevens. Maar dit is een groot en bekend Amerikaans bedrijf, de controle op zo'n bedrijf is enorm groot", zegt Van Loon.

Cédric heeft nog een bijkomende tip. "Kijk regelmatig de instellingen na van je gedownloade apps. Daar kan je per app zien welke app toegang heeft tot je camera, en microfoon. Naast de camera en microfoon check je ook best welke app toegang heeft tot je geografische locatie. Weet dat je die opties ook weer kan uitzetten. Maak daar dus gebruik van", besluit Van Loon.