Steeds meer scholen, vooral in de grootsteden, worden geconfronteerd met almaar radicalere uitspraken en gedragingen bij leerlingen. Voor een deel zijn die islamistisch geïnspireerd. Het gaat om leerlingen die niet op klasuitstap willen omdat ze niet genoeg zullen kunnen bidden, om meisjes die zich plots volledig bedekken of om jongens die hun voeten ri­tueel wassen in de lavabo’s op school.

LEES OOK. Omdat de Gaza-oorlog ook in onze scholen de gemoederen verhit: Mohamad is de eerste conflictleerkracht van het land

Maar er wordt ook gewag gemaakt van ultraconservatieve of extreem vrouwonvriendelijke uitspraken of gedragingen waarbij religie geen, of een kleine, rol speelt. Zo gaat het bijvoorbeeld om jongeren die niet meer over een regenboogzebrapad willen stappen of grove uitspraken doen over de lgbtqi+-gemeenschap. Er zijn ook jongens die in de klas niet meer naast meisjes willen zitten of de orders van vrouwelijke leerkrachten negeren.

Aantal meldingen “stevig gestegen”

“Het aantal meldingen over radicale uitspraken of radicaal gedrag is de jongste tijd stevig gestegen”, zegt Karin Heremans, de beleidsverantwoordelijke radicalisering en polarisering voor het onderwijsnet GO!. “Terwijl we in 2018 en 2019 amper drie of vier meldingen per jaar binnenkregen voor ons net, zitten we nu aan drie of vier meldingen per dag.” Ook in de katholieke koepel zien ze een stevige stijging tegenover de voorbije jaren, de laatste tijd vooral gestuwd door de oorlog tussen Israël en Hamas. 

LEES OOK. “Voor leerkrachten is het op eieren lopen”: ook op scholen is de oorlog in Israël een gespreksonderwerp

Heremans ziet een samenspel tussen islamisme en extreemrechts gedachtegoed. “De twee vinden elkaar in een antisysteemdenken, een vrouwonvriendelijk verhaal, anti-lgbtq en recent ook antisemitisme”, klinkt het. 

Meer jongeren in dreigingsdossiers

Niet elke leerling die polariseert, is radicaal. En lang niet elke radicaal is vatbaar voor gewelddadige ideeën. Maar dat wil niet zeggen dat we de evolutie kunnen negeren, benadrukt het OCAD. Het antiterreurorgaan publiceert pas volgend jaar nieuwe cijfers, maar ziet al sinds 2021 steeds meer jongeren voorkomen in de dreigingsdossiers en -meldingen. Dan gaat het om minderjarigen die wel degelijk de intentie hebben terreurdaden te plegen. “Vaak zijn dat ­jongeren die totaal niet op de radar van de veiligheidsdiensten stonden, maar die online radicaliseren”, zegt OCAD-directeur Gert Vercauteren. Ook de Staats­veiligheid ziet almaar meer minder­jarigen in het vizier komen.

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) pleit in een reactie voor sancties. “Als jongeren zich tegen onze normen en waarden kanten, dan moeten we lijnen trekken in het zand. Met serieuze sancties als grenzen overschreden worden. We gaan dit niet oplossen door er straathoekwerkers op af te sturen.” 

Minister Weyts wil dit ook bespreken met de onderwijsverstrekkers, zodat iedereen dezelfde duidelijke signalen geeft.

LEES OOK. Zo proberen scholen hoogspanning door oorlog tussen Israël en Gaza uit de klas te houden na herfstvakantie