“Een buientrein lost soms tientallen liters water in enkele uren tijd”: waarom zoveel regen in West-Vlaanderen?

In oktober en november regent het gemiddeld genomen zo’n 20 tot 30 % meer in de kustregio en de polders, dan elders in het land. Iedere herfst kunnen we dus meer regen verwachten in West-Vlaanderen maar de voorbije 10 dagen waren de verschillen in neerslaghoeveelheden toch bijzonder groot.

In het najaar regent het vaker aan zee en in het westen door de zogenaamde kustconvergentie. Convergentie betekent dat de lucht samenstroomt uit verschillende richtingen en gedwongen wordt om te stijgen. Aan zee gebeurt dit door het verschil in wrijving tussen het wateroppervlak en het land. Boven water heeft de wind helemaal vrij spel, maar eenmaal boven het ruwe aardoppervlak wordt hij sterk afgeremd door duinen, gebouwen en bomen. Hierdoor hoopt de lucht zich op en kan die maar één kant op en dat is naar boven. Stijgende lucht koelt af, condenseert en zo ontstaan er wolken en regendruppels. Hoe meer wrijving, hoe meer de richting van de wind ook zal veranderen. Eens de wind aan land komt zal die krimpen (draait tegen de wijzers van de klok in) en ook dat zorgt ervoor dat buien gemakkelijker kunnen ontstaan.

Uiteraard zal de wind in elk seizoen een verschil in wrijving tussen land en zee ondervinden, maar toch zijn die buien een typisch herfstfenomeen. Er moet dus nog een andere belangrijk ingrediënt zijn: de temperatuur van het zeewater. In het najaar is het zeewater nog vrij warm, maar stroomt er vanuit het noorden geleidelijk aan toch al wat koudere lucht naar onze streken. Hierdoor ontstaat een groot temperatuurcontrast tussen het zeewater en de bovenlucht waardoor buien zich veel gemakkelijker kunnen vormen. Wanneer het temperatuurverschil tussen het aardoppervlak en de lucht op 5 km hoogte meer dan 40 °C is, kan er zelfs ook onweer voorkomen.

De meest intense kustconvergentie zien we wanneer de wind min of meer parallel aan de kust waait. Door de oriëntatie van onze kust en het Kanaal betekent dit voor ons een zuidwestenwind. De buien boven West-Vlaanderen worden dan gevoed door het warme zeewater van het kanaal. Er ontstaan steeds nieuwe buienwolken die als langgerekte en relatief smalle wolkenbanden evenwijdig aan de kust voorbij trekken. Ze kunnen urenlang over eenzelfde regio trekken waardoor we van buientreinen spreken die voor enorme neerslaghoeveelheden kunnen zorgen. In de kustregio of de polders kan er zodoende op enkele uren tijd 20 tot 30 mm vallen terwijl het enkele kilometer verderop helemaal droog blijft. Wanneer de buien toch wat verder het binnenland in trekken verliezen ze hun energie door een gebrek aan aanvoer van vochtige lucht. De buien sterven meestal uit eens ze Oost-Vlaanderen bereiken waardoor er in de herfst veel minder neerslag valt landinwaarts.

_{Lees verder onder de afbeelding}

Ieder jaar kunnen we dus meer regen verwachten in het westen, maar dit jaar zijn de verschillen met het centrum van het land toch uitzonderlijk groot. Dat komt vooral door de hoge temperatuur van het zeewater in combinatie met depressies die aan sneltempo over ons land trekken. De temperatuur van het zeewater van het Kanaal en de Noorzee bedraagt zo’n 15 graden, wat enkele graden meer is dan gemiddeld deze tijd van het jaar.

Bovendien hebben we de voorbije weken vaak te maken gekregen met depressies die over ons land schuiven, zij brengen koude bovenluchten met zich mee waardoor het temperatuurverschil tussen het zeewater en de bovenlucht nog groter wordt. Op zo’n 5 km hoogte bedraagt de temperatuur vandaag -30 graden, waardoor buien zich nog veel gemakkelijker kunnen vormen dan anders en bovendien hebben we ook heel vaak te maken gekregen met een zuidwestelijke wind waardoor er buientreinen konden ontstaan die urenlang over eenzelfde regio trokken. Zo’n buientrein kan tientallen liter water lossen op enkele uren tijd.

LEES OOK:

VTM-weerman David Dehenauw verwacht nóg meer neerslag de komende dagen

▶ “Twee maanden aan neerslag in slechts tien dagen tijd is toch wel zeer uitzonderlijk”(+)

IN BEELD. De IJzervlakte vanop 80 meter ziet er zo uit