Waar is het écht stil en aan welke geluiden ergert u zich? Dit zijn de eerste resultaten van ‘De Oorzaak’
Voor De Oorzaak, het geluidsonderzoek van De Morgen, Universiteit Antwerpen en UZA, lieten al ruim 3.600 Vlamingen weten hoe hun omgeving klinkt. Onaangenaam, volgens 56 procent van hen. ‘Dat is veel. En de enorme impact van verkeer valt op’, zegt onderzoeker Jonas Lembrechts (Universiteit Antwerpen).
Het is overal maar we staan er nauwelijks bij stil: geluid. Of het nu irritant of heerlijk ontspannend is, decibels hebben een veel grotere impact op lijf en leven dan de meeste mensen vermoeden. Daarom start De Morgen samen met wetenschappers van de UAntwerpen en UZA een groot geluidsonderzoek. Iedereen die in Vlaanderen woont, kan deelnemen.
Hoe klinkt uw leven? Chaotisch en vervelend of rustgevend en prettig? Omdat ‘geluid’ zowel zalig als zenuwslopend en schadelijk kan zijn, willen de onderzoekers van zoveel mogelijk Vlamingen weten wat ze dagelijks horen. In een eerste bevraging geven mensen aan wanneer en waar ze op een wandeling welk soort geluiden horen.
Op basis van een wetenschappelijke methode om de ‘geluidsbeleving’ te meten, scoren deelnemers hun ‘geluidslandschap’ dan volgens acht karakteristieken: prettig, chaotisch, levendig, statisch, rustgevend, vervelend, dynamisch en eentonig.
“Wij zijn permanent ondergedompeld in een bad van menselijke en natuurlijke geluiden die stress maar ook ontspanning kunnen brengen”, zegt Lembrechts. “Wij willen zien hoe dat er voor de Vlaming uitziet. Dat is nog nooit in kaart gebracht. We hopen dan ook dat nog meer mensen zullen deelnemen.”
De eerste resultaten op basis van 3.615 geluidsrapporten laten al enkele patronen zien in heel Vlaanderen. Zo ervaart slechts 22 procent het geluid in de directe omgeving als ‘eerder’ tot ‘zeer’ aangenaam. En 56 procent bestempelt het als ‘eerder’ tot ‘zeer’ onaangenaam.
De kans bestaat wel dat vooral mensen meededen die al last hebben van omgevingsgeluid. “Maar zeker als je weet dat veel mensen (58 procent) hun wandeling in het weekend maakten, valt op dat meer dan de helft een onprettig geluidslandschap ervaart”, zegt Lembrechts. “Dat komt vooral door de alomtegenwoordigheid van Koning Auto: 58 procent hoorde veel of overwegend verkeersgeluid. Slechts 1,2 procent hoorde geen verkeer. Deelnemers zijn vaak gewoon hun deur uit gewandeld en niet speciaal naar een stille plek getrokken, dus dit schetst hoe verkeersgeluid voor erg veel mensen altijd aanwezig is.
En dat beperkt zich niet tot de steden. Ook allerlei plekken buiten stedelijk gebied kleuren donkerrood door overheersend verkeerslawaai. Ten zuiden van Putte langs de verbindingsweg, bijvoorbeeld. Of in Heist-Goor, ook niet bepaald een metropool. De onderzoekers zien dat sommige mensen daar aangeven dat ze hun geluidslandschap als vervelend en chaotisch aanduiden.
Lembrechts: “Iemand die langs de verbindingsweg tussen Hulst en Paal in Limburg langs de Paalse Plas ging wandelen, toch een groen gebied, vond het geluidslandschap daar zeer onaangenaam, en vervelend. Achter dat soort bevindingen schuilen verhalen die we willen blootleggen, zodat de Vlaming zich gehoord voelt.”
De oordelen zijn wel subjectief. “De scores van twee mensen die op hetzelfde moment en dezelfde plek gingen wandelen zijn zeker niet altijd gelijk”, zegt onderzoeker Ablenya Barros. “Maar dat maakt het net interessant, zeker in combinatie met de objectieve metingen die we later gaan doen.”
Milder voor lawaai
Zo valt op dat er uit steden zoals Antwerpen en Gent ook heel wat positieve rapporten zijn binnengelopen van stedelingen die hun geluidswandeling in het centrum van de stad ‘rustgevend’ vonden. Dat kan te maken hebben met de timing, want sommigen gingen ’s avonds een ommetje maken op plekken die overdag duidelijk lawaaierig zijn.
“Maar het lijkt op basis van deze eerste gegevens niet onwaarschijnlijk dat mensen zich aanpassen aan hun omgeving en dat stedelingen daarom milder zijn voor lawaai”, zegt Lembrechts. “Onze metingen in Antwerpen, Leuven en Gent zullen uitmaken in welke mate dat speelt en in welke mate het op sommige plekken in de stad het ook echt stiller is.”
‘Het lijkt op basis van deze eerste gegevens dat mensen zich aanpassen aan hun omgeving en dat stedelingen daarom milder zijn voor lawaai’
De complete stilte is zo goed als niet te vinden: 7,5 procent van de deelnemers tot nu toe rapporteren veel of vooral stilte, 64 procent stelde geen stilte vast op de geluidswandeling. Dat wil evenwel niet per se zeggen dat het ‘geluidslandschap’ overal onaangenaam is.
“De grote meerderheid (85 procent) van wie vooral stilte waarneemt, rapporteert wel een aangenaam geluidslandschap. Maar 60 procent van alle deelnemers die hun geluidslandschap aanduiden als ‘erg statisch’, waarin dus weinig geluiden opvallen, vindt dat onaangenaam”, zegt Barros. “We hebben dus wel een variatie nodig.”
Lembrechts verwijst daarbij naar storm Ciarán, die woedde tijdens veel van deze geluidswandelingen. “Heel wat mensen melden dat ze geluid van de wind heel aangenaam vonden”, zegt Lembrechts. “Ook regen wordt op auditief vlak gewaardeerd.”
Sowieso zijn de meest aangename geluiden natuurgeluiden. En slechts 45 procent van de deelnemers hoorde er tijdens hun wandeling.
Vogels (45,8 procent) zijn de grote favoriet, gevolgd door de wind (18 procent), het geruis van bomen en bladeren (13,8 procent) worden ook gewaardeerd. De onderzoekers hadden hier meer variatie verwacht, met pakweg ook kerkklokken of kabbelende beekjes in het lijstje. Maar wellicht namen de deelnemers op hun wandelingen niet heel veel verschillende geluiden waar. Dezelfde eensgezindheid geldt voor de meest ergerlijke geluiden: dat zijn voertuigen (38,8 procent), waaronder vooral auto’s (30,5 procent), gevolgd door verkeersgeluiden (24 procent).
Als nog meer mensen meedoen, kunnen de onderzoekers nog beter vertellen wat onze favoriete en meest gehate geluiden zijn, waar het écht stil is en hoe weldadig of stresserend ons dagelijkse geluidsbad is. Deelnemen kan via: https://uantwerpen.eu.qualtrics.com/jfe/form/SV_5nfa3dHnmMolj94
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
