KIJK. Raadselachtige mierenegel genoemd naar Sir David Attenborough blijkt niet uitgestorven: “Het hele team was euforisch”

De langsnavelige mierenegel Zaglossus Attenboroughi is een intrigerende, rare snuiter. Het dier is harig, heeft de stekels van een egel, de snuit van een miereneter en de voeten van een mol. Het is eigenlijk geen echte egel. Het is een eierleggend zoogdier en verwant met het vogelbekdier.

Voor zijn bijdrage aan de bekendheid van de fauna en flora in Nieuw-Guinea, werd een dood exemplaar ooit vernoemd naar de Britse presentator David Attenborough. Dit overleden exemplaar, ontdekt in de jaren zestig door een Nederlandse plantkundige, bevindt zich in de collectie van onderzoeksinstituut Naturalis in Leiden, het natuurhistorisch museum van Nederland. Het was het enige bewijs dat de zeldzame mierenegel ooit heeft bestaan.

Tót nu. Want afgelopen zomer zagen onderzoekers van de universiteit van Oxford plots tijdens een expeditie in Indonesië een levende Zaglossus Attenboroughi op beeld, zo meldt de Britse universiteit in een persbericht.

De wetenschappers zagen het ongewone zoogdier voorbij trippelen op beelden gemaakt door één van de meer dan tachtig wildcamera’s die ze hadden opgesteld in een afgelegen en voordien onontdekt deel van het Cycloopgebergte, een ruig regenwoudgebied op de grens van Indonesië en Papoea-Nieuw-Guinea.

Het is een ongelofelijke herontdekking ruim zestig jaar later, die bewijst dat de zeldzame mierenegel vernoemd naar David Attenborough niet is uitgestorven zoals werd gevreesd. “Een van de meest ongewone zoogdieren ter wereld is eindelijk op film vastgelegd”, jubelt de universiteit van Oxford.

“Ik was euforisch, het hele team was euforisch”, vertelt onderzoeker James Kempton aan ‘BBC News’ over het moment dat hij het dier op de camerabeelden zag. “Ik maak geen grapje als ik zeg dat het op de allerlaatste SD-kaart stond waar we naar keken, op de allerlaatste dag van onze expeditie.” Kempton heeft al contact gehad met Attenborough, die erg opgetogen zou zijn met het nieuws.

Naast de ontdekking van Attenborough’s “verloren mierenergel” ontdekte de expeditie overigens ook nog meerdere nieuwe soorten insecten en kikkers, en kon het gezonde populaties boomkangoeroes en paradijsvogels waarnemen.

Dat verliep niet in één, twee, drie. Het Cycloopgebergte - door sommigen omschreven als ‘de groene hel’ - is extreem steil en gevaarlijk om te verkennen. Om de hoge hoogtes te bereiken waar ze moesten zijn, moesten de wetenschappers in zware en gevaarlijke omstandigheden klimmen, omringd door giftige slangen en andere gevaarlijke beestjes, en met steile kliffen links en rechts van hen. Bovendien regende het vaak pijpenstelen.

Dat is niet alles. De expeditieleden werden tijdens de beklimming twee keer geconfronteerd met aardbevingen en werden onder meer lastiggevallen door vervelende bloedzuigers die in bomen kunnen klimmen en zich lieten vallen op de onderzoekers om hun bloed op te zuigen. Eén lid liep zelfs anderhalve dag rond met een bloedzuiger op zijn oogbol, voor het onding eindelijk kon verwijderd worden in een ziekenhuis. Een andere onderzoeker brak zijn arm op twee plekken, nog een ander liep malaria op.

Gelukkig kreeg het team hulp van een Indonesische natuurbeschermingsorganisatie en konden ze ook rekenen op de onschatbare hulp en kennis van locals.

“Het was ongelofelijk”, aldus het team. “We waren constant in extase: ‘Niemand heeft dit ooit gezien’, zeiden we tegen elkaar. Of ‘mijn god, ik kan niet geloven dat ik dit zie’. Het was werkelijk een monumentale expeditie.”

Ook James Kempton kijkt terug met een blik vol verwondering. “Sommigen noemen het gebergte de groene hel, maar ik vind het landschap magisch, betoverend en gevaarlijk tegelijk, als iets uit een Tolkien-boek", zegt hij. “In deze omgeving was de kameraadschap tussen de expeditieleden fantastisch, iedereen hielp om het moreel hoog te houden. ‘s Avonds wisselden we verhalen uit rond het vuur, omringd door het gekwetter en gepiep van kikkers.”