© via REUTERS
Israël belooft VS ‘humanitaire pauzes’, maar oorlog in Gaza woedt voorlopig voort
Het woord ‘staakt-het-vuren’ blijft voorlopig taboe, maar de Verenigde Staten kondigen wel dagelijkse ‘humanitaire pauzes’ van telkens vier uur aan in het noorden van Gaza. Zal Israël die effectief inlassen?
1. Wat heeft Israël beloofd?
Absoluut geen staakt-het-vuren, daar is het Israëlische leger bijzonder duidelijk over. De Verenigde Staten en Israël zouden een akkoord bereikt hebben over dagelijkse ‘humanitaire pauzes’. Dat communiceerde John Kirby, de woordvoerder van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad, donderdag. Tijdens die pauzes zal het Israëlische leger vier uur lang geen militaire operaties uitvoeren in bepaalde gebieden in noord-Gaza. Nog volgens Kirby zou Israël de pauzes telkens drie uur op voorhand aankondigen.
De pauzes moeten de Palestijnen de kans geven om te vluchten vanuit het noorden, waar de gevechten tussen Israël en Hamas momenteel het hevigst woeden, naar het zuiden. De humanitaire situatie is in het zuiden dan wel iets beter, ze is er allerminst rooskleurig. Er zijn nijpende tekorten aan basisgoederen en medisch materiaal, en het Israëlische leger voert er sporadisch bombardementen uit.
© via REUTERS
2. Houdt het zich daaraan?
Voorlopig zijn er nog geen aanwijzingen dat Israël in bepaalde gebieden in noord-Gaza vier uur lang de militaire operaties stopgezet heeft. Het heeft over de humanitaire pauzes ook nog niet openlijk gecommuniceerd. Volgens Kirby zou Israël de humanitaire pauzes al donderdag aankondigen, maar op de officiële kanalen blijft het stil. Het Israëlische leger benadrukt in zijn communicatie vooral dat er niets nieuws onder de zon is.
LEES OOK. Als de ‘partij van God’ haar zwaarste geschut inzet, heeft Israël een probleem
“Er zijn tactische, lokale pauzes voor humanitaire hulp”, schreef het Israëlische leger donderdagnamiddag al in een statement op X, het voormalige Twitter. “Die tactische pauzes zijn beperkt in tijd en ruimte.” Avichay Adraee, de Arabische woordvoerder van het Israëlische leger, richt zich op X net als elke dag tot de Gazanen en roept hen op om voor hun veiligheid het noordelijke deel van Gaza te verlaten: “Het noorden van de Gazastrook wordt beschouwd als hevig gevechtsgebied en de tijd dringt om het te evacueren.”
Tussen 10 en 16 uur lokale tijd zou een evacuatiecorridor open zijn, waarlangs Palestijnen voor hun veiligheid naar het zuiden kunnen trekken. Door de vele vernielingen en het kritieke brandstoftekort is het geen sinecure voor de Palestijnen om zichzelf binnen de vooropgestelde tijd in veiligheid te brengen.
Cogat, een agentschap van het ministerie van Defensie, heeft het over de “zesde opeenvolgende dag” dat die humanitaire corridor open is. Over nieuwe humanitaire pauzes is nog niet gecommuniceerd, maar een hooggeplaatste Israëlische ambtenaar vertelde aan CNN dat die er “zeer binnenkort” komen. The Times of Israel vernam dan weer van een hooggeplaatste functionaris dat de belofte van humanitaire pauzes een “geformaliseerde en uitgebreide” versie is van wat het Israëlische leger nu al doet.
Een gewone Palestijnse vrouw wordt weggebracht na het bombardement op het al-Shifa hospitaal in Gaza-Stad. — © reuters
3. Zijn humanitaire pauzes het einddoel? Of willen de VS uiteindelijk een staakt-het-vuren bereiken?
De VS koesteren de hoop dat de humanitaire pauzes een opstapje kunnen zijn naar meer. “Er is meer dat kan en moet gedaan worden om Palestijnse burgers zo weinig mogelijk te raken”, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken vrijdagmiddag. Over een staakt-het-vuren wil Blinken niet praten, want dat “zou Hamas nu in staat stellen om te hergroeperen en opnieuw aan te vallen”, zei hij een week geleden nog. President Joe Biden noemt een staakt-het-vuren ‘geen optie’.
LEES OOK. Israël blijft tunnels van Hamas bombarderen, maar heeft ook een nieuwe tactiek
De humanitaire pauzes zijn voor John Kirby niet alleen een manier om de Gazanen een levenslijn te bieden, maar ook een middel om de meer dan 240 Israëlische gijzelaars die Hamas op 7 oktober ontvoerde vrij te krijgen: “Humanitaire pauzes kunnen nuttig zijn in het uitwisselingsproces.” In de Qatarese hoofdstad Doha lopen onderhandelingen over een langere ‘humanitaire pauze’ van enkele dagen in ruil voor de vrijlating van Israëlische gijzelaars door Hamas. De top van de Amerikaanse geheime dienst CIA en de Israëlische geheime dienst Mossad probeert daar met de hulp van de Qatarese premier een akkoord te bereiken. Volgens bronnen van de Britse krant The Guardian wees de Israëlische premier Benjamin Netanyahu een akkoord af waarbij Hamas enkele gijzelaars zou vrijlaten in ruil voor een staakt-het-vuren van vijf dagen.
4. Wat zijn de diplomatieke gevolgen als Israël geen ‘humanitaire pauzes’ inlast?
Als de pauzes er niet komen, zou dat een kleine blamage zijn voor de VS. Kirby benadrukte donderdag dat de Israëlische beloftes voor een humanitaire pauze er pas kwamen “na veel persoonlijke interactie van de president” met premier Netanyahu. Ook Blinken en minister van Defensie Lloyd Austin zouden zich persoonlijk voor de pauzes ingezet hebben.
Volgens CNN nemen bovendien de frustraties over de Israëlische oorlog toe binnen Bidens regering. Ondanks de talrijke Amerikaanse oproepen om onschuldige burgers zo veel mogelijk te ontzien, vallen er talloze burgerslachtoffers en is de humanitaire situatie in de Gazastrook nijpend. Ook binnen zijn eigen Democratische partij voelt Biden de druk om Israël tot een meer humanitaire houding aan te zetten. De progressieve vleugel van de partij verwijt hem een te passieve houding tegenover Netanyahu’s regering.
De Amerikanen staan niet alleen met hun vraag om dringend meer rekening te houden met de inwoners van Gaza. Eind oktober keurde de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties al een resolutie goed waarin ze oproept tot een “onmiddellijke, duurzame en volgehouden wapenstilstand”. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres drong maandag aan op een staakt-het-vuren: “De catastrofe die zich nu ontplooit, maakt een humanitair staakt-het-vuren elk uur urgenter.”
