‘Julie had nog geleefd als justitie die fouten niet had gemaakt’: waarom de familie van vermoorde Julie Van Espen de strijd verderzet

“Julie stond voor positiviteit", zegt vader Erik Van Espen (56). “Ze stond voor energie. Het is vooral daarom dat we met deze zaak zijn begonnen. We willen uit al het negatieve dat er gebeurd is, toch iets positiefs halen.”

Voor de familie is het duidelijk. Als het gerecht geen fouten had gemaakt bij de behandeling van Steve Bakelmans, dan was hij op 4 mei 2019 niet op vrije voeten. Dan zat hij in de cel en had hij geen kans gehad om Julie iets aan te doen. Op een persconferentie heeft de familie vanochtend aangekondigd dat ze de Belgische overheid heeft gedagvaard.

Met de campagne missie Julie/ missie Justitie wil ze ook pleiten voor hervormingen binnen het gerechtelijke apparaat. Want ondertussen worden er nog steeds fouten gemaakt. Omdat een dossier in de verkeerde kast was beland, kon Abdeslam Lassoued vorige maand nog twee Zweden doodschieten. Toen nam de minister van Justitie wel ontslag. Maar op excuses, of zelfs erkenning, zit de familie Van Espen nog steeds te wachten.

“Excuses hebben we inderdaad nooit gekregen”, zegt broer Andreas Van Espen (21). “Daarom hebben we besloten om de rechtszaak in te stellen. Er was een bepaald moment, zes of zeven maanden geleden, waarop we als familie hebben samengezeten. De assisenzaak tegen Steve Bakelmans is er eind 2021 geweest (Bakelmans werd veroordeeld tot een levenslange celstraf, YV). We stelden ons toen de vraag: zijn we tevreden met wat we hebben bereikt, of willen we meer doen?”

Jij hebt als rechtenstudent je ouders overtuigd om deze zaak aan te spannen?

“Ja, er zijn in het dossier van Bakelmans echt zware fouten gemaakt en dan kan er sprake zijn van burgerlijke aansprakelijkheid. We willen aantonen dat er een oorzakelijk verband is. Julie had nog geleefd als justitie die fouten niet had gemaakt. Mijn ouders zeiden direct: ‘We zijn niet uit op een schadevergoeding.’ Dus als er uit deze zaak een vergoeding voortkomt, dan schenken we ze aan een goed doel.”

Hebben jullie al een goed doel in gedachten?

Erik Van Espen: “Er zijn verschillende organisaties ontstaan na de dood van Julie. Punt.vzw, die slachtoffers van seksueel geweld helpt, is opgericht na de witte mars voor Julie. Een andere organisatie, Pioen, wordt gerund door de papa van Julies vriend Thomas. Die vzw geeft weerbaarheidstrainingen aan vrouwen en meisjes. De schadevergoeding op zich interesseert ons geen barst. Het is gewoon zo dat de wet een schadevergoeding voorschrijft.”

Helpt dit jullie om met het verlies om te gaan?

Andreas Van Espen: “Ja, we putten zelf kracht uit het ondernemen van positieve acties. Ik denk dat we later spijt zouden hebben als we deze zaak niet hadden ingesteld. We moesten ook redelijk snel handelen, want we moeten rekening houden met de verjaringstermijn. Die staat op vijf jaar, te tellen vanaf de dood van Julie in 2019. Ik heb gehoord dat onze zaak ongeveer over een jaar echt zou starten.

“We weten dat Julie zelf graag iets wilde betekenen voor de maatschappij. Daarom willen we in haar naam deze strijd voeren. Zo kan ze ook voortleven. Julie studeerde Internationale Betrekkingen en Diplomatie en heeft in het kader daarvan een reis gemaakt naar het VN-bureau in Genève. Daar heeft de woordvoerder van de Mensenrechtenraad gezegd dat hij aan haar zag dat ze een mensenrechtenverdediger ging worden. Die richting wilde ze uit, dat heeft ze ons letterlijk verteld.”

Haar dood heeft ook al dingen in beweging gezet?

Erik Van Espen: “Er zijn zeker al een aantal positieve zaken gebeurd. De zorgcentra na seksueel geweld, waar slachtoffers bijgestaan worden, zijn versneld uitgebouwd. Ik heb begrepen dat er nu nog drie bijkomen. Heel wat magistraten en advocaten hebben ook al opleidingen gehad over seksueel geweld, daar hebben we met politici over gesproken. Partijen hebben nu ook wetsvoorstellen klaar voor een beter tuchtrecht voor magistraten."

Na de zaak-Dutroux is de Hoge Raad voor de Justitie in het leven geroepen. Toch hebben jullie ook kritiek op dat orgaan.

Erik Van Espen: “De Hoge Raad heeft een bijzonder onderzoek gedaan naar wat er mis is gelopen in het dossier van Steve Bakelmans. Dat onderzoek zelf is prima. Maar wat is er nu gebeurd met de bevindingen ervan? De Hoge Raad is ook komen spreken in de Kamercommissie Justitie, maar in haar uitspraken bleef ze altijd erg op de rem staan. In de zaak van Bakelmans was er sprake van ‘disfuncties’ bij justitie.

“Nadat er vorige maand in Brussel twee Zweedse supporters zijn neergeschoten, heeft minister Van Quickenborne gezegd dat er ‘grove fouten’ zijn gemaakt. Daar is er dus wel een gevolg gegeven, de minister heeft ontslag genomen. Er is toen echt een schuldbekentenis geweest. Die hebben wij nooit gekregen. Terwijl dat voor ons wel belangrijk is.”

Andreas, je hebt er geen afkeer voor justitie aan overgehouden?

Andreas Van Espen: “Nee, het is net daarom dat ik deze actie onderneem. Ik studeer rechten, maar ik wil niet terechtkomen in een systeem waar er nog zoveel fouten gebeuren. Ik heb mijn studiekeuze al gemaakt toen ik nog in het middelbaar zat. Een roeping, zeg maar. Ik wil graag mensen helpen en ook iets betekenen voor de maatschappij.”