Wie de komende feestdagen familie en vrienden bezoekt, maakt daar beter een gewoonte van. Dat blijkt uit een nieuwe studie gepubliceerd in het toonaangevende vakblad BMC Medicine. Wetenschappers gebruikten gegevens uit de UK Biobank - meer dan 450.000 volwassenen met een gemiddelde leeftijd van 56,5 jaar - om te achterhalen wat sociale interactie doet met onze levensverwachting.

Er werden twee definities van eenzaamheid en drie types interactie onderzocht. Eenzaamheid: hoe vaak konden ze iemand uit hun omgeving in vertrouwen nemen en hoe vaak voelden ze zich eenzaam. De interacties focusten op het bezoek krijgen van familie en vrienden, deelname aan wekelijkse activiteiten en tot slot of ze alleen woonden of niet.

Het ervaren van een gebrek van een van deze vijf, in welke mate ook, ging gepaard met een hoger risico op vroegtijdig overlijden. Maar bij wie verstoken blijft van familie en vrienden is die dreiging het grootst. Zij lopen 39 procent meer risico op een vroegtijdig overlijden, vergeleken met mensen die dagelijks familie en vrienden zagen. Opvallend: deelnemen aan sociale activiteiten zonder dierbaren hielp dat risico helemaal niet te verminderen.

Kwaliteitsvolle relaties zijn dus essentieel. Dat is voor eenzaamheidsonderzoeker Davy Vancampfort (KU Leuven) de interessantste bevinding van deze studie. “Het gaat om meer dan ‘onder de mensen komen’. De relaties moeten betekenisvol zijn om te voldoen aan onze basisbehoefte.”

Oorzaak-gevolg

Het verband tussen sociaal geïsoleerd zijn en vroegtijdig overlijden is niet nieuw. Het risico bij eenzaamheid is even hoog als bij iemand die vijftien sigaretten per dag rookt, zo bleek enkele jaren geleden uit een grote langetermijnstudie. De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwde al dat eenzaamheid even nefast is voor de gezondheid als roken, overgewicht en gebrek aan beweging.

LEES OOK. Twee op de drie Belgen voelen zich eenzaam en dat gaat over veel meer dan je sociaal netwerk

Een oorzaak-gevolg destilleren is moeilijker. Volgens de Britse wetenschappers is hiervoor meer onderzoek nodig. Er zijn verschillende indirecte elementen die kunnen bijdragen aan de kortere levensverwachting, verduidelijkt Vancampfort. “Mensen die in isolement leven doen minder aan zelfzorg. Ze bewegen minder, eten minder gezond, slapen slechter en roken en/of drinken meer”, zegt Vancampfort.

LEES OOK. Schrik voor eenzaamheid, nog meer voor rusthuis: meer dan vier op tien 60-plussers ziet toekomst somber tegemoet

Eenzaamheid - het niet verbonden voelen, voortdurend afgewezen worden - zorgt ook voor veel stress. “Dat brengt allerlei reacties in het lichaam teweeg. Denk maar aan vermoeidheid, een verminderde drive en een verhoogde bloeddruk”, zegt Vancampfort. Volgens hem staat het onderzoeksveld nog in de kinderschoenen, maar de boodschap is nu al duidelijk. “Verbondenheid is net zo belangrijk voor een gezond leven als stoppen met roken en alcohol.”