“Hoe meer koffie, hoe minder nierschade”: nieuw gezondheidsvoordeel van koffie ontdekt?
Nieuw onderzoek wijst op een sterk verband tussen koffie drinken en gezondere nieren. Een specifiek aantal koppen per dag zou nierschade kunnen voorkomen. Diëtist Pieter Brughmans legt uit waarom dat goed nieuws is en hoe het onderzoek aansluit bij andere, bewezen gezondheidsvoordelen van koffie. “Je wil toch weten waar dat verband precies vandaan komt?”
Lisa Meyers
Aan de universiteit van Wageningen in Nederland vond doctoraatstudent Anniek van Westing een opmerkelijk verband tussen koffie drinken en nierschade. Van Westing keek naar de koffiegewoonten en niergezondheid van 80.000 Nederlanders – zowel gezonde mensen als diabetespatiënten – om te weten of er een verband is tussen de twee. Let wel: onderzoeken als dit spreken over zwarte, gefilterde koffie, zonder suiker of andere ongezonde toevoegingen. Een gingerbread latte of iced caramel macchiato telt dus niet mee.
Van Westings bevindingen zijn opvallend. Hoe meer koffie de Nederlanders dronken, hoe minder nierschade ze hadden. Dat verband was vooral erg duidelijk bij mensen met diabetes type 2, veroorzaakt door ongezonde leef- en eetgewoontes.
Factoren in je omgeving, zoals lucht- en milieuvervuiling, kunnen je risico op kanker of chronische aandoeningen verhogen. De stoffen in koffie verlagen dat risico mogelijk weer.
Pieter Brughmans, diëtist
Vier koppen koffie per dag is wel het maximum. Drink je nog meer koffie, dan zijn er geen extra gezondheidsvoordelen meer. “Het is een interessant onderzoek, met een mooie steekproef”, zegt Pieter Brughmans, diëtist in Leuven. “Zoals de onderzoekster zelf ook aankaart: er is nog niet veel geweten over hoe je chronische nierschade kan voorkomen. Je weet welke producten niet goed zijn voor je cholesterol, maar welke voeding leidt tot meer of minder gezonde nieren?”
Veel verschillende stoffen
De onderzoekster en haar promotor benadrukken wel dat de studie geen direct bewijs levert. Maar wat kan het verband verklaren? “Er zitten heel veel verschillende stoffen in koffie”, zegt Pieter Brughmans. “Het is dan ook moeilijk om het effect te linken aan één type stofje. De onderzoekster vermoedt dat de stoffen met een antioxidante werking er voor iets tussen zitten. Ook andere onderzoeken over de gezondheidsvoordelen van koffie wijzen voorlopig in die richting.”
“Factoren in je omgeving, zoals lucht- en milieuvervuiling, kunnen je lichaam schaden en zo je risico op kanker of chronische aandoeningen verhogen. Antioxidanten, zoals vitamine C en E – maar dus ook die stoffen in koffie – verlagen dat risico mogelijk weer. Maar zekerheid is er nog niet.”
Vervolgonderzoek is dus nodig, klinkt het ook bij Pieter Brughmans. “Alle studies rond dit thema hebben voorlopig onvoldoende bewijskracht om officiële aanbevelingen te maken zoals ‘drink vier koppen koffie per dag als je een verhoogd risico hebt op nierschade’. Wel slaan we met dit soort studies nieuwe paden in. Je wil toch weten waar dat verband precies vandaan komt? Het roept interesse op om meer onderzoek te doen, en dat is tof.”
Een verband waar wetenschappers op dit moment met het meeste vertrouwen over spreken, is die tussen koffie drinken en een lager risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2. “Bij mensen die twee à vier koppen koffie per dag drinken, is het risico op hartziekten of een beroerte 10 procent lager, zien onderzoekers.”
“Interpreteer dat wel juist! Stel dat verder onderzoek bewijst dat koffie drinken echt je risico verlaagt, dan zou iemand met een hoge bloeddruk en rookverslaving door koffie te drinken zijn risico van bijvoorbeeld twintig procent verlagen naar achttien procent – en niet naar tien procent”, legt Brughmans uit.
Mensen die vier tot vijf koppen koffie drinken hebben een lager risico op diabetes type 2. Het verschil is liefst dertig procent.
Pieter Brughmans, diëtist
Een nog opmerkelijker verband vinden wetenschappers bij mensen met diabetes type 2. “Mensen die vier tot vijf koppen koffie drinken hebben een lager risico op diabetes type 2. Het verschil is liefst dertig procent. Mochten wetenschappers een oorzakelijk verband vinden, zou je dus kunnen gaan van een globaal risico van tien procent naar zeven procent. Dat lijkt niet veel, maar is toch niet niets. Mochten honderd mensen zo hun risico kunnen verlagen, zouden er daarvan drie mensen minder diabetes type 2 krijgen.”
De bevindingen leiden Pieter Brugmans tot dezelfde conclusie als die van de doctoraatstudent. “Deze onderzoeken zijn vooral interessant voor wie al een verhoogd risico heeft op hart- en vaatziekten, op diabetes type 2 of misschien dus ook op chronische nierschade. Want als je risico maar één procent is, zal de daling naar 0,7 procent niet veel betekenen.”
“Tegelijk kan het zeker geen kwaad om een paar koppen koffie te drinken, tenzij dat tegen het advies van je dokter ingaat. Je kan nu al dingen doen waarvan het effect niet echt bewezen is. Onthoud gewoon dat regelmatig bewegen, een gezond gewicht nastreven en stoppen met roken je risico echt sterk verlagen.”
