Op zoek naar jōhatsu, Japanners die 'verdampen' uit de maatschappij om te vluchten voor financiële problemen of werkdruk
Jōhatsu betekent letterlijk 'verdamping' in het Japans. Maar de term wordt ook gebruikt voor mensen die zelf beslissen om te verdwijnen. Mensen die op een dag niet meer thuiskomen omdat ze willen vluchten van de hoge werkdruk, financiële problemen of een moeilijke thuissituatie. Sommige jōhatsu kiezen voor een leven als kluizenaar op een plek waar ze onvindbaar zijn. Maar er zijn er ook die het helemaal niet meer zien zitten en die beslissen om uit het leven te stappen. "De Nomaden", vanavond op Canvas, gaat op zoek naar Jōhatsu in Japan.
Arend Bucher en Robbe Van der Vloet gingen voor een nieuwe aflevering van De Nomaden naar Japan, op zoek naar Jōhatsu. Hun reportage is vanavond om 20.10 uur te bekijken op VRT Canvas of via VRT MAX.
De zoektocht naar jōhatsu verloopt in het begin behoorlijk moeizaam. Het onderwerp zit toch een beetje in de taboesfeer. Iedereen weet wel wat jōhatsu is, maar niemand wil er echt over praten.
Reportagemakers Robbe en Arend komen terecht bij Koyama Goro. Als privé-detective heeft hij zich gespecialiseerd in het opsporen van mensen die 'verdampt' zijn uit de maatschappij. Koyama is ervaringsdeskundige. Hij is namelijk zelf jōhatsu geweest.
"Toen ik studeerde, zat ik in een sportclub. Maar mijn resultaten waren niet echt goed", vertelt Koyama. "Ik kon mijn verantwoordelijkheden niet goed naleven en wist niet goed wat ik met mijn leven zou doen. Het leek me toen beter om te verdwijnen zoals een jōhatsu." Koyama kwam toen drie maanden niet meer thuis. Hij leefde buiten en sliep op nachttreinen en in parken. Wat hij toen meemaakte, helpt hem nu bij zijn werk. "Ik probeer me in te beelden hoe de verdwenen mensen in kwestie zouden denken."
"Het lijkt erop dat wanneer Japanners iets ergs overkomt, er een sterk verlangen is om te ontsnappen aan de werkelijkheid", vervolgt Koyama. "Veel mensen verdwijnen dan zonder enig contact te maken. Misschien is het wel een nationale eigenschap."
Wanneer Japanners iets ergs overkomt, is er een groot verlangen om te ontsnappen aan de werkelijkheid.
Sanya is een arme buitenwijk van Tokyo. Het is bekend dat hier veel jōhatsu wonen. Onder andere omdat er veel goedkope hotels zijn. Maar ook in de parken wonen mensen die gevlucht zijn van hun vorig leven. Yūki Masahiko bijvoorbeeld. Ooit was hij directeur van een bedrijf. Hij is al elf jaar van huis weg. "Ik heb nu in tien jaar gedaan wat andere mensen in dertig jaar doen. Misschien vond ik dat het allemaal genoeg was geweest. Als er nu mindere dagen zijn, probeer ik te genieten van het nu."
Kijk hier naar een fragment, lees daaronder verder.
Yūki heeft voor een nieuw leven gekozen. Andere jōhatsu willen definitief weg van alles en willen uit het leven stappen. Yukio Shige (78) patrouilleert elke dag langs de iconische rotsen van Tōjinbō. Hij wil voorkomen dat mensen daar van de rotsen springen. "Ik ben 43 jaar bij de politie geweest. In het laatste jaar voor mijn pensioen werd ik naar hier gestuurd om lichamen te onderzoeken van mensen die zelfmoord hadden gepleegd. Ik heb toen 21 lijken gezien."
Niet negeren
Sinds zijn pensioen probeert Yukio mensen te overtuigen om niet te springen. "Wanneer de toeristen weg zijn, blijven de mensen die willen springen hier zitten", zegt Yukio. "Ik kijk naar hun gedrag, hun kledij en de spullen die ze bij hebben om ze te onderscheiden van toeristen. Ik vraag dan waar ze mee bezig zijn. Wanneer ze zeggen dat ze willen sterven, probeer ik hen een krachtige boodschap mee te geven. Willen verdwijnen is een tijdelijke oplossing. Maar wanneer niemand te hulp schiet, voelen jōhatsu zich soms gedwongen om zelfmoord te plegen. Dus je mag ze niet negeren."