Populaire YouTuber MrBeast laat 100 waterputten bouwen in Afrika: voorbeeld voor velen? Of "liefdadigheidsporno"?
Meer dan 100 miljoen keer. Zoveel werd de jongste video van YouTuber MrBeast bekeken. In die video zie je hoe hij waterputten laat bijbouwen in Afrika, en zo een half miljoen Afrikanen van drinkbaar water voorziet. Critici noemen het “liefdadigheidsporno”. Hebben ze een punt? Moraalfilosoof Ignaas Devisch reageert in “De wereld van Sofie” op Radio 1.
“I built 100 wells in Africa”. De titel van de video van MrBeast die vorige week verscheen, is duidelijk: hij liet waterputten bouwen in o.a. Kenia, Kameroen en Oeganda. Op eigen kosten.
Behoorlijk straf voor een 25-jarige. En het is niet de eerste keer dat Jimmy Donaldson - want dat is zijn echte naam - met zo’n stunt uitpakt. Hij kocht al vijf volledige winkels leeg, telde tot 100.000 in 40 uur, en betaalde de oogoperatie van 1.000 mensen.
Zijn stunts en uitdagingen maakten hem al schatrijk, en leverden hem meer dan 210 miljoen abonnees op. Maar ook bakken kritiek. Want hoe ethisch verantwoord zijn die filmpjes van MrBeast en andere vloggers die zich als wilde weldoeners gedragen?
BEKIJK - MrBeast liet 100 waterputten bouwen in Afrika
Is het oké om groot uit te pakken met je liefdadigheid? Of is het beter dan niets doen? Het Radio 1-programma “De wereld van Sofie” legde de vraag voor aan moraalfilosoof en ethicus Ignaas Devisch. Hij spreekt over “deugdpronkers”: mensen die te koop lopen met wat ze doen, en er prat op gaan dat ze zich ermee onderscheiden van de rest van de samenleving.
“Je kan er moeilijk iets op tegen hebben dat mensen iets doen” zegt Devisch. “Maar een belangrijke vraag is ook welk effect er bereikt wordt. Gaat het om een kortstondige impact bijvoorbeeld? En wat gebeurt ermee zodra MrBeast verdwenen is?”
Dit soort liefdadigheidsacties hebben een willekeurig karakter
Als je de samenleving wil verbeteren en meer rechtvaardigheid wil creëren, doe je dat beter op een billijke en faire manier, vindt Devisch. “Maar bij dit soort liefdadigheidsacties zie je net dat ze een willekeurig karakter hebben. Men doet iets voor een aantal mensen, maar ook voor heel veel mensen niet. Anders is het op het beleidsniveau, waar je voor zoveel mogelijk mensen goede omstandigheden wil creëren.”
BELUISTER - Moraalfilosoof Ignaas Devisch over "liefdadigheidsporno" in "De wereld van Sofie":
Populaire YouTuber liet 100 waterputten bouwen in Afrika, maar hoe oprecht is zijn daad?
Balans niet goed in evenwicht
Devisch bekeek ook andere video’s van MrBeast. “Ik vraag me af of het hier over het helpen van mensen gaat, of dat het helpen van mensen een middel geworden is om zichzelf beter in de markt te plaatsen. Wat bij hem echt de bedoeling is, ligt minstens in het midden.”
“Wat mij betreft, mag MrBeast hier gerust zelf beter van worden”, zegt Devisch ook. “Maar ik weet niet of de balans nog goed in evenwicht is tussen de verhouding van er zelf beter van worden en het aantal acties dat hij opzet.”
Witte redder
Een andere kritiek is dat MrBeast zich opstelt als de zoveelste witte redder van de Afrikanen. Een gevoeligheid waar hij aan voorbij lijkt te gaan. Hij filmt ook hoe hij als een held onthaald wordt, met dansjes, en kransen om de nek.
“Hier komen mijn haren van recht te staan. Dat is de klassieke missionaris-houding waarvan je hoopte dat we er vanaf waren. Als een minister dit zou overwegen, zou hij met de grond gelijk gemaakt worden.”
“Bij de Warmste Week wel kans op duurzaam effect”
Devisch legt ook de link met de Warmste Week, de jaarlijkste solidariteitsactie van VRT. “Daar zijn mensen maandenlang bezig met acties om middelen te genereren, om structureel bepaalde noden te verhelpen. De verhouding tussen middel en doel ligt daar wel in balans."
"Zelfs al komen mensen even in beeld om te vertellen wat ze hebben gedaan: ze hebben er wel maandenlang aan gewerkt.”