“Een bom die de hele Belgische procedure voor verkeersboetes doet ontploffen.” Zo omschrijft advocaat Bruno Gysels de uitspraak van politierechter Thibaut Radar – nomen est omen – om zes automobilisten met een snelheidsboete vrij te stellen van vervolging. Gysels had aangeklaagd dat het bevel tot betalen, een document dat je ontvangt als je de onmiddellijke invordering na een kleine verkeersovertreding niet betaalt, niet rechtsgeldig was.

Vervolgingsdocumenten vereisen altijd een handtekening van de officier van justitie, maar op de betalingsbevelen die de snelheidsovertreders hadden gekregen, stond slechts een kopie van diens handtekening en geen handgeschreven versie door de man/vrouw zelf. Etymologisch verwijst “handtekening” nochtans naar een origineel handschrift in de vorm van een handtekening of de initialen van de auteur, had Gysels aangehaald. Rechter Radar volgde de redenering van de advocaat en verklaarde het bevel tot betalen als onontvankelijk.

Champagne

De opvallende vonnissen dateren van vorige week, maar zouden weleens grote gevolgen kunnen hebben. Álle betalingsbevelen worden heden ten dage namelijk ondertekend met een kopie van een handtekening en niet met een orgineel handschrift. Hebben die dan allemaal geen juridische waarde?

De FOD Justitie hoopt en denkt van niet. “De twee arresten waarnaar wordt verwezen in dit vonnis zijn al behoorlijk oud en vallen volgens ons ook anders te interpreteren”, zegt woordvoerder Edward Landtsheere. “Het parket gaat dan ook in beroep tegen deze uitspraak. Sowieso gaat het om individuele gevallen en is de uitspraak niet automatisch toepasbaar op alle gevallen waarbij een bevel tot betalen werd verstuurd.” Landtsheere benadrukt dat de betalingsbevelen al sinds 2020 op deze manier worden verstuurd en dat de handtekeningen erop tot nu toe nooit aanleiding hebben gegeven tot juridische problemen.

“Sowieso gaat het om individuele gevallen en is de uitspraak niet automatisch toepasbaar op alle gevallen waarbij een bevel tot betalen werd verstuurd”

Edward Landtsheere

Woordvoerder FOD Justitie

Laurens Guinée, advocaat gespecialiseerd in verkeersrecht bij Intolaw, volgt de zaak met veel interesse. Hij doet alvast zijn hoed af voor de creativiteit van zijn confrater Bruno Gysels. “Hier is het laatste nog niet over geschreven”, aldus Guinée, die eraan toevoegt dat zijn collega zeker een punt heeft. “Omdat een bevel tot betalen automatisch uitvoerbaar wordt zodra er geen beroep wordt ingesteld, is er toch een soort veiligheidsmechanisme nodig om aan te tonen dat het document correct en gecontroleerd is. Daarvoor dient die handtekening, en wordt ook effectief een originele en authentieke handtekening verwacht. Maar of dat nu betekent dat een kopie verboden is, is moeilijk te zeggen. Ik zou dan ook nog niet meteen de champagne gaan ontkurken en verklaren dat al die bevelen tot betalen a priori onontvankelijk zijn.”

Maar ook als dat wel het geval zou zijn, wil dat niet zeggen dat alle strafmogelijkheden zijn uitgeput, denkt Guinée. “Het lijkt me niet zo dat iedereen dan plots vrijuit zou gaan. Ik ga ervan uit dat er dan nog steeds kan worden teruggevallen op het oude systeem. Dat al die mensen gewoon voor de strafrechter worden gehaald via een dagvaarding. In het geval het bevel tot betalen ongeldig zou worden verklaard, betekent dat immers dat er (nog) geen straf werd uitgesproken en er nog steeds strafvervolging mogelijk is.”